تأثیرات دو حد نهائی حرارت

هر دو حد نهائى حرارت، سرما و گرماى زياد مى‌توانند باعث صدمه به پوست و ديگر بافت‌هاى بدن شوند که در موارد حاد ممکن است منجر به مرگ شود.

بدن ما داراى بيشترين کارآئى در محدودهٔ حرارتى ۳۶ تا ۳۷ درجهٔ سانتى‌گراد است. براى ثابت نگهداشتن اين دما بايستى در هنگام سرما بدن حرارت خود را حفظ، و در هنگام گرما حرارت را به خارج منتقل کند.

مويرگ‌ها و غده‌هاى عرق که در پوست وجود دارند براى تنظيم حرارت نيز مفيد هستند. قسمتى از مغز به‌عنوان ترموستات براى ايجاد توازن بين گرماى گرفته شده از محيط و پس دادن حرارت به محيط عمل مى‌کند. علاوه بر اين بخار آبى که هنگام بازدم از بدن خارج مى‌شود باعث مى‌شود که بدن خنک شود. اما اين تنظيم حرارت ممکن است به‌ويژه براى کودکان يا مسن‌ها کافى نباشد. حرارت را مى‌توان با اين وسايل کنترل يا نسبتاً تنظيم کرد:

- عايق کردن به‌شکل پوشيدن لباس يا کنترل مصنوعى دماى محيط (مثلاً به‌وسيلهٔ کولر، بخاري، شوفاژ و غيره).

- مصرف غذاهاى پر انرژى که حرارت ايجاد مى‌کنند؛ يا مصرف مايعاتى که مايع از دست رفته بدن به‌صورت عرق را جبران مى‌کند.

- فعاليت‌هاى بدنى که ايجاد حرارت مى‌کنند.

- تأثير سرما:

حرارت بدن به‌هنگام سرماى زياد محيط يا غوطه‌ور شدن در آب سرد پائين مى‌آيد. در اين حالت واکنش‌هاى زير انجام مى‌‌پذيرد:

- مويرگ‌هاى پوست منقبض مى‌شوند و جريان خون را به پوست کاهش مى‌دهند تا حرارت کمترى از سطح بدن از دست برود. در اين حال شخص رنگ‌پريده به‌نظر مى‌آيد.

- بدن دچار لرزه مى‌شود، ماهيچه‌ها (عليرغم ميل ما) به‌سرعت منقبض و منبسط مى‌شوند و به اين ترتيب گرماى بيشترى در ماهيچه‌ها توليد مى‌شود.

دو حالت بر اثر سرما به مصدوم دست مى‌دهد: سرمازدگى که باعث مى‌شود تمام بدن تحت تأثير سرماى کلى محل قرار گيرد و دوم يخ‌زدگى که در اين حالت قسمتى از بدن (به‌ويژه دست‌ها و پاها) به‌صورت موضعى از سرما متأثر مى‌شود.