محاسن روش سخنرانی

روش سخنرانى روش مختص کلاس‌هاى پرجمعيت است. اين روش در بررس زمينه‌اى از اطلاعات کلى از طريق شخصيت فرد، در پيوند دادن مجموعهٔ اطلاعات با هدف‌هاى زندگي، برانگيختن علاقه که منجر به درک و فهم قسمتى از مطلب توسط شاگرد بشود، بطور ارز‌ش‌مندى مورد استفاده قرار گرفته است. شاگردانى هستند که از طريق خواندن، بطور مؤثر ياد نمى‌گيرند. سخنرانى مى‌تواند آنان را با موضوع اصلى آشنا سازد. سخنران مى‌تواند در صورت لزوم، مطلب را با کلماتى متفاوت تکرار کند، در صورتى که کتاب‌ها معمولاً يک صورت از کلمات را ارائه مى‌دهند. مطالب پيچيده، مخصوصاً نظريه‌هاى جديد که هنوز چاپ نشده‌اند، مى‌توانند به ‌وسيله سخنرانى‌ها، بطور مؤثرى عرضه شوند. سخنرانى‌ها مى‌توانند چارچوب، ديد و نگرشى جداى از آنچه در مطالب چاپ شده آمده است، به‌دست دهند. سخنرانى‌ها قادرند بيش از کتاب‌ها ذوق و علاقه به‌وجود آورند و شور و حرارت ايجاد کنند، همان‌گونه که ديدين يا شنيدن يک نمايش‌نامه بر خواندن آن برترى دارد.

روش سخنرانى به علت اينکه نسبت تعداد شاگرد به معلم ممکن است خيلى زياد باشد، روش بسيار ارزان است. روش سخنرانى تا حد زيادى مى‌تواند با برنامهٔ معلم تطبيق يابد، در حالى که مطالب چاپى و برنامه‌ريزى شده، چنين امکانى ندارند. معلمان هميشه نمى‌توانند با برنامه‌ريزى قبلي، مطالب و محتواى مورد نظر را چاپ و تکثير کنند. هيچ روش تدريسى وجود ندارد که مانند روش سخنرانى بتواند در مقابل ساير روش‌ها که فقط با گروه‌ها و موضوعات خاصى در محدودهٔ زمانى تعيين شده‌اى امکان‌پذيرند، قابليت تطبيق داشته باشد. با توجه به موقعيت‌هاى زمانى و مکانى و مجموعهٔ تجهيزات، روش سخنرانى بسيار انعطاف‌پذير است و بعلاوه تقويتى را براى معلم و شاگرد به‌وجود مى‌آورد که در ساير روش‌هاى آموزشى نيست. اگر همه عوامل دخيل در تدريس مساوى باشند، در صورتى که معلمان بطور مؤثرى سخنرانى کنند، به واسطهٔ توجهى که از فراگيران ايشان دريافت مى‌کنند، پاداش مى‌گيرند.

شاگردان نيز ممکن است از اطلاعات و مطالب به‌وسيلهٔ شور و حرارت، شوخى و مزاح، شور و شوق و توجهى که سخنران به آنان عطا مى‌کند، تقويت شوند. شاگردان ممکن است در سالن سخنرانى با اطمينان خاطر از اينکه توجه و حضورشان در سخنرانى مناسب و مؤثر است، يک نوع احساس محافظت و مواظبت پيدا مى‌کنند. موقعيت و وضعيت سخنرانى به شاگردان مى‌فهماند که بودن در سخنراني، توجه داشتن به مطالب، پاسخ خشنود يا ناخشنود دادن يا شايد يادداشت بردارى عملى پسنديده است و اين خود موجب رضايت و خشنودى آنان مى‌شود. همچنين ممکن است موقعيت سخنرانى سبب تقويت اجتماعي، ذوق زيبايي، علاقه، اعتماد به نفس و کاهش احساس تنهايى شود. همهٔ اين موارد ممکن است جزء محاسن و قابليت‌هاى روشن سخنرانى به حساب آيد.

تحقيقات تجربى زيادى نيز وجود دارد که مزيت روش سخنرانى را نسبت به روش‌هاى ديگر نشان مى‌دهد.

يکى از تحقيقات تجربي، تحقيقات دوبين (۱۹۶۸) (Dubin) و تاوجيا (Taveggia) است. در اين آزمايش، شاگردانى که با روش سخنرانى آموزش ديده بودند بر اساس نمرات امتحانات نهايى با شاگردانى که به‌ وسيله روش‌ها، بويژه روش بحث گروهى آموزش ديده بودند، مقايسه شدند. قضاوت نهايى اين است که روش سخنرانى در همان حدود، بلکه بيشتر، نسبت به روش‌هاى ديگر مؤثر و نافذ است. در يک تجربهٔ ديگر، مک کيچى و کوليک (۱۹۷۵) روش سخنرانى را با روش بحث گروهى بر اساس سه معيار امتحان واقعي، سطح انديشه و انگيزش مقايسه کردند. در جدول ذيل، اين روش با سه معيار اشاره شده با دو روش ديگر مقايسه شده است. (Gage، N.L. and David Berliner - 1979: p. 446)

يکى از نکات قابل نقد در تحقيق ذکر شده اين است که معلوم نيست آيا نمرات کسب شده نتيجهٔ روش‌هاى آموزش است يا تلاش فردى شاگردان؛ زيرا شاگردانى که معمولاً در امتحان نهايى شرکت مى‌کنند، نقص‌ها و ضعف‌هاى روشى را که به وسيلهٔ آن آموزش ديده‌اند با مطالعه فردى جبران مى‌کنند. اين جبران سبب کاهش اختلاف تأثيرات روش‌هاى مختلف تدريس خواهد شد. متأسفانه، آزمايش‌کنندگان به لزوم از بين بردن اثر خواندن و اصلاح و ساير مطالعات فردى شاگرد که در بين کلاس‌هاى درس و براى امتحان انجام مى‌گيرد، بندرت توجه مى‌کنند.

	روشهاي آموزشى			ملاك و معيار
		امتحان واقعى			سطح انديشه			انگيزش
	روش سخنراني			۱۲			۰			۱
	روش سخنراني و مباحثه تقريبا مساوي			۴			۰			۱
	روش مباحثه برتر			۵			۷			۷