|
|
| اختلالات یادگیری (اختلال خواندن، اختلال ریاضیات، اختلال بیان نوشتاری و اختلال یادگیری به‌گونه‌ای دیگر مشخص شده)، اختلال مهارت‌های حرکتی (اختلال هماهنگی رشدی)، و اختلالات ارتباط (اختلال زبان بیانی، اختلال مختلط زبان بیانی - دریافتی، اختلال واج‌شناختی 'Phonologic' و لکنت زبان) ویژگی‌ها و هم‌ابتلائی مشترک زیادی دارند.
|
|
| شیوع اختلالات یادگیری و توانائی‌های حرکتی در کل حدود ۵% است؛ شیوع لکنت زبان ۱% و سایر اختلالات ارتباط ۱% برآورد می‌شود. نسبت مرد به زن در تمام این اختلالات دویکم تا چهاریکم است، به‌استثناء بیان نوشتاری (ناشناخته) و ریاضیات (شیوع آن احتمالاً در دختران بیشتر است).
|
|
|
|
| معیارهای اختلالات مشابه هستند.
|
|
| - اختلالات یادگیری:
|
| - معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال خواندن، ریاضیات یا اختلال بیان‌نوشتاری: |
| |
الف ـ موفقیت در خواندن، توانائی ریاضیات یا مهارت‌های نوشتاری، که در اندازه‌گیری با آزمون‌های استانداردشده فردی (یا ارزیابی عملکردی مهارت‌های نوشتاری) به میزان عمده‌ای کمتر از مقادیر مورد انتظار برحسب سن تقویمی، هوش اندازه‌گیری‌شده و آموزش متناسب با سن است. |
| |
ب ـ اختلال در معیار (الف) به طرز قابل‌توجهی با موفقیت‌های تحصیلی یا فعالیت‌های زندگی روزانه که به مهارت‌های خواندن، توانائی ریاضیات یا تدوین متن‌های نوشتاری نیاز دارد (مثلاً نوشتن پاراگراف منظم و جملاتی که از نظر دستور زبان متصل هستند). |
| |
ج ـ اگر نقص حسی وجود داشته باشد، مشکلات بیش از حدی است که معمولاً با آن مرتبط است. |
|
|
|
| - اختلال مهارت‌های حرکتی:
|
| - معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال هماهنگی رشدی: |
| |
الف ـ عملکرد در فعالیت‌های روزانه که احتیاج به هماهنگی حرکتی دارند به میزان قابل توجهی کمتر از میزان مورد انتظار با توجه به سن تقویمی و هوش اندازه‌گیری شده است. این مسئله ممکن است با تأخیر قابل توجه در به‌دست آوردن حرکت (مثلاً راه رفتن، نشستن و چهار دست و پا راه رفتن)، انداختن اشیاء، 'دست و پا چلفتی بودن' ، عملکرد ضعیف در ورزش یا دست‌خط بد تظاهر کند. |
| |
ب ـ اختلال در معیار (الف) به‌صورت قابل توجهی در فعالیت‌های زندگی روزمره و موفقیت‌های تحصیلی ایجاد اختلال می‌کند. |
| |
ج ـ اختلال به‌علت یک بیماری طبی عمومی (مثلاً فلج مغزی ـ cerebral palsy)، همی‌بلژی یا دیستروفی عضلانی) نیست و معیارهای یک اختلال رشد فراگیر نیز دیده نمی‌شود. |
| |
د ـ اگر عقب‌ماندگی ذهنی وجود داشته باشد، مشکلات حرکتی بیش از آنچه معمولاً به آن مربوط است می‌باشد. |
|
|
|
| - اختلالات ارتباط:
|
| - معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال زبان بیانی: |
| |
الف ـ نمرات به‌دست آمده از اندازه‌گیری‌های استانداردشده فردی رشد زبان بیانی به میزان زیادی کمتر از نمراتی است که از اندازه‌گیری‌های استانداردشده توانائی هوشی غیرکلامی و رشد زبان دریافتی به‌دست آمده است. این اختلال ممکن است از نظر بالینی به‌صورت علایمی شامل داشتن گنجینه لغات به شدت محدود اشتباه کردن در زمان فعال یا داشتن اشکال در به یاد آوردن لغات یا جمله‌سازی که با طول یا پیچیدگی متناسب با رشد تظاهر می‌کند. |
| |
ب ـ مشکلات در زبان بیانی در موفقیت‌های شغلی یا تحصیلی یا ارتباط اجتماعی ایجاد اختلال می‌کند. |
| |
ج ـ معیارهای اختلال مختلط زبان دریافتی - بیانی با اختلال فراگیر رشد دیده نمی‌شود. |
| |
د ـ اگر عقب‌ماندگی ذهنی، یک نقص حسی یا حرکتی در صحبت کردن یا محرومیت محیطی وجود داشته باشد، مشکلات زبان بیشتر از آن چیزی است که در ارتباط با این مشکلات وجود دارد. |
|
|
|
| - معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال زبان مختلط دریافتی - بیانی: |
| |
الف ـ نمرات به‌دست آمده از مجموعه‌ای از اندازه‌گیری‌های استانداردشده فردی رشد زبان بیانی و دریافتی به میزان قابل توجهی کمتر از نمرات به‌دست آمده از اندازه‌گیری‌های استانداردشده توانائی هوشی غیرکلامی هستند. علایم شامل علامت‌های ناشی از اختلال زبان بیانی به همراه اشکال در فهم و درک لغات، جملات یا انواع ویژه کلمات مانند اصطلاحات مکانی و فضائی هستند. |
| |
ب ـ مشکلات زبان بیانی و دریافتی به طرز قابل‌توجهی در موفقیت‌های شغلی یا تحصیلی یا ارتباط اجتماعی اختلال ایجاد می‌کنند. |
| |
ج ـ معیارهای اختلال فراگیر رشد دیده نمی‌شود. |
| |
د ـ اگر عقب‌ماندگی ذهنی، یک نقص حسی یا حرکتی تکلم یا محرومیت محیطی وجود باشد، مشکلات زبان بیش از آن مقداری است که معمولاً با این مشکلات همراه است. |
|
|
|
| - معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال واج‌شناختی: |
| |
الف ـ ناتوانی در به‌کار بردن اصوات کلامی مورد انتظار از دیدگاه رشدی که برای سن و لهجه فرد متناسب باشد (مثلاً اشتباه در تولید، استفاده، بازنمائی یا سازمان‌دهی صوت مانند به‌کار بردن یک صوت به‌جای دیگری (استفاده از /t/ به‌جای صوت هدف /k/) یا حذف اصوات مانند حروف بی‌صدای آخر کلمه که محدود به این دو مورد هم نباشد). |
| |
ب ـ اشکال در تولید اصوات کلامی در موفقیت تحصیلی یا شغلی یا ارتباط اجتماعی ایجاد اختلال می‌کند. |
| |
ج ـ اگر یک نقص حسی یا حرکتی در تکلم موجود باشد، مشکلات کلامی بیش از آن چیزی است که معمولاً در ارتباط با این مشکلات وجود دارد. |
|
|
|
|
|
|
|
| اختلالات یادگیری، هماهنگی رشدی و ارتباط معمولاً با هم و نیز همراه با اختلالات نقص توجه و رفتار تخریبی وجود دارند. بروز در خانواده افزایش یافته است. زیست‌شناسی عصبی این اختلالات تنها اندکی شناخته شده است. در اختلال خواندن، برخی مطالعات (MRI,CT و اتوپسی) فقدان عدم قرینگی طبیعی را در لوب‌های پاریتال و تمپورال نشان می‌دهد. چپ‌دستی و دوسوتوانی (ambilaterality) در اختلالات ارتباط افزایش یافته‌اند (احتمالاً به‌استثناء اختلال واج‌شناختی). در اختلالات ارتباط نقص شنوائی باید رد شود.
|
|
|
|
| - درمان ترمیمی:
|
| درمان ترمیمی برای ناتوانی‌های یادگیری عمدتاً در مدرسه فراهم می‌شود و به شدت بیماری بستگی دارد. اکثر موارد نیازی به مداخله یا آموزش خصوصی ندارند. اتاق‌های چاره‌جوئی یا تعیین سطح کلاسی اختصاصی ممکن است لازم باشد. گفتاردرمانی معمولاً برای بیماران دارای اختلالات ارتباط مورد نیاز است. در موارد خفیف‌تر نیازی به مداخله یا آموزش خصوصی نیست.
|
|
| - روان‌شناختی:
|
| اعتمادبه‌نفس کاهش‌یافته، شکست در مدرسه و ترک تحصیل در بیماران مبتلا به اختلالات ذکرشده شایع است. بنابراین، آموزش روانی بسیار مهم است و مشاوره مدرسه یا درمان فردی، گروه‌درمانی یا خانواده‌درمانی ممکن است مورد نیاز باشد.
|
|
| - داروشناختی:
|
| تنها برای یک اختلال روانپزشکی همراه مثل اختلال نقص توجه - بیش‌فعالی هیچ شاهدی مبتنی بر اینکه کودکان با اختلالات یادگیری، مهارت‌های حرکتی یا ارتباطات مستقیماً از دارو سود می‌برند وجود ندارد.
|
