هیپنوتیزم

هيپنوتيزم بدون شک پديده‌اى بسيار قديمى است، البته قدمت ادراک را نداشته ولى به کهنسالى روابط اجتماعى و راه رفتن در خواب سابقه دارد. به‌نظر مى‌رسد که اين حالت را به عمد برخى از قبايل اوليه در مراسم خود ايجاد مى‌کرده‌اند. ولى صرف وجود اين پديده‌ها نبود که به بررسى علمى آنها منجر شد. مانياتيسم (Magnetism) را در قديم به‌عنوان يک قدرت اسرارآميز طبيعى مى‌دانستند و پاراسلوس (Paracellus) (۱۵۴۱-۱۴۹۳) که پزشک و روحانى بود معتقد بود که اين پديده همانند ستارگان بر بدن انسان به‌وسيله انتشار نامرئى نيروهائى تأثير مى‌گذارند.

فن‌هلمونت (Van Helmont) (۱۶۴۴-۱۴۹۳) دکترين مانياتيسم حيوانى (Animal magnetism) را با تدريس آن به‌عنوان مايعى مغناطيسى که از تمام انسان‌ها ساطع شده و تحت اراده فرد قادر است بر روان و جسم ديگران تأثير گذارد، رسميت بخشيد. در طى يک قرن و نيم پس از او در اروپا تعداد بى‌شمارى مدعى شفاى بيماران توسط قرار دادن دست بر سر آنان و يا حتى بدون تماس با بيماران شدند. يکى از مشهورترين آنها شخصى ايرلندى به‌نام گريت ريکس (۱۶۲۹-۱۶۸۳) (Greatrakes) بود که با شفا بخشيدن به تعداد زيادى بيمار در انگلستان نظر عموم مردم و نيز دانشمندان را به‌خود جلب نمود. مع‌هذا جدا از نظريه مانياتيسم حيوانى که نظريه زياد روشن‌کننده‌اى هم نبود، اين پديده‌ها غيرقابل توجيه و تبيين و خارج از قلمرو علم باقى ماندند.