یائسگی‌ ـ menopause

یائسگی‌ قطع‌ دایمی‌ قاعدگی‌. سن‌ بروز آن‌ بین‌ 55-40 سالگی‌ متغیر بوده‌ و معمولاً بروز آن‌ 2-1 سال‌ به‌طول‌ می‌انجامد. به‌طور طبیعی‌ یك‌ سال‌ پس‌ از قطع‌ عادت‌ ماهیانه‌ در خانم‌ها این‌ تشخیص‌ گذاشته‌ می‌شود.

یائسگی‌ تنها یكی‌ از حوادث‌ «دوره‌ افت‌ قوای‌ جسمی‌» است‌؛ دوره‌ مذكور عبارتست‌ از یك‌ تغییر زیست‌شناختی‌ در بافت‌ها و دستگاه‌های‌ بدن‌ كه‌ در هر دو جنس‌ بین‌ اواسط‌ دهه‌ پنجم‌ تا اواسط‌ دهه‌ هفتم‌ زندگی‌ رخ‌ می‌دهد. یائسگی‌ قبل‌ از سن‌ 40 سالگی‌، پیش‌ از موعد تلقی‌ شده‌ و ممكن‌ است‌ بررسی‌های‌ طبی‌ برای‌ كشف‌ علت‌ آن‌ لازم‌ باشد.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. نامنظمی‌ قاعدگی‌

۲. سردرد؛ منگی‌؛ ضربان‌ قلب‌ نامنظم‌ و سریع‌

۳. نفخ‌ در قسمت‌ بالای‌ شكم‌

۴. تحریك‌پذیری‌ مثانه‌

۵. تغییرات‌ فیزیكی‌ (در ارتباط‌ مستقیم‌ با كاهش‌ سطح‌ خونی‌ هورمون‌های‌ زنانه‌)

۶. گُرگرفتگی‌ (احساس‌ انتشار گرما از ناحیه‌ كمر یا قفسه‌ سینه‌ به‌ سوی‌ گردن‌، صورت‌ و بالای‌ بازوها)

۷. خارش‌ مهبل‌، سوزش‌ یا ناراحتی‌ هنگام‌ مقاربت‌ كه‌ چند سال‌ پس‌ از یائسگی‌ بارز می‌گردد.

۸. دردناكی‌ پستان‌ تغییرات‌ روانی‌ (مرتبط‌ با كاهش‌ سطح‌ هورمون‌های‌ زنانه‌ و احساس‌ آزارنده‌ راجعه‌ با سالمندی‌ و كاهش‌ توان‌ تولیدمثلی‌)

۹. تغییرات‌ خلقی‌ / افسردگی‌ یا مالیخولیا و خستگی‌

۱۰. فشار عصبی‌ شدید و اضطراب‌؛ اختلال‌ خواب‌

ـ علل‌ بیماری:

كاهش‌ طبیعی‌ عملكرد تخمدان‌ها كه‌ تجربه‌ كاهش‌ سطح‌ هورمون‌های‌ زنانه‌ (استروژن‌ و پروژسترون‌) می‌گردد. برداشت‌ هر دو تخمدان‌ با جراحی‌.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

یائسگی‌ یك‌ جزء طبیعی‌ فرآیند سالمندی‌ در خانم‌هاست‌. استعمال‌ دخانیات‌ یك‌ عامل‌افزایش‌دهنده‌ خطر در مورد یائسگی‌ پیش‌ از موعد است‌.

ـ پیشگیری‌:

یائسگی‌ قابل‌ پیشگیری‌ نیست‌ ولی‌ آثار آن‌ قابل‌ كنترل‌ یا تعدیل‌ است‌.

ـ عواقب‌ موردانتظار:

یائسگی‌ یك‌ فرآیند طبیعی‌ است‌، نه‌ یك‌ بیماری‌. اكثر خانم‌ها به‌ آسانی‌ این‌ دوره‌ را بدون‌ بروز بحران‌ خاصی‌ طی‌ می‌كنند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

افزایش‌ تحریك‌پذیری‌ و استعداد ابتلا به‌ عفونت‌ در مجاری‌ ادراری‌، كاهش‌ انعطاف‌پذیری‌ پوست‌ و خشكی‌ مهبل‌، افزایش‌ خطر تصلب‌ شرایین‌، بیماری‌های‌ قلبی‌، سكته‌ مغزی‌ و پوكی‌ استخوان‌ پس‌ از یائسگی‌ تغییر در احساس‌ خودباوری‌.

ـ درمان‌:

روان‌درمانی‌ یا مشاوره‌ با متخصص‌ مربوطه‌، در صورتی‌ كه‌ تغییرات‌ روانی‌ باعث‌ ایجاد اختلال‌ در كار یا روابط‌ فردی‌ شخص‌ شده‌ باشد. تا 12 ماه‌ پس‌ از آخرین‌ دوره‌ قاعدگی‌ روش‌های‌ تنظیم‌ خانواده‌ را ادامه‌ دهید. تا حد امكان‌ استرس‌ را در زندگی‌ خود كاهش‌ دهید. در صورت‌ مصرف‌ استروژن‌ به‌عنوان‌ جایگزین‌ هورمونی‌ [استروژن‌درمانی‌ جایگزین‌] انجام‌ آزمایش‌ پاپ‌اسمیر به‌طور سالیانه‌ به‌ توصیه‌ پزشك‌ لازم‌ است‌. یائسگی‌ ممكن‌ است‌ تغییراتی‌ را در شیوه‌ زندگی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشد. تا حد امكان‌ در سلامتی‌ و شادی‌ یك‌ زندگی‌ پربار را ادامه‌ دهید.

ـ داروها:

هورمون‌درمانی‌ جایگزین‌ یا استروژن‌ درمانی‌ جایگزین‌. از آنجا كه‌ هورمون‌درمانی‌ در كنار فواید، خطراتی‌ را نیز به‌ همراه‌ دارد، قبل‌ از تصمیم‌ به‌ انتخاب‌ این‌ درمان‌، در این‌ باره‌ با چند پزشك‌ مشورت‌ كنید. هورمون‌درمانی‌ جایگزین‌ به‌ پیشگیری‌ از پوكی‌ استخوان‌ و بیماری‌های‌ كرونری‌ قلب‌ كمك‌ كرده‌، باعث‌ تخفیف‌ علایم‌ یائسگی‌ (گُرگرفتگی‌، خشكی‌ مهبل‌) می‌گردد. مكمل‌های‌ كلسیم‌ در صورتی‌ كه‌ رژیم‌ غذایی‌ شما نتواند حداقل‌ روزانه‌ mg 1000 كلسیم‌ تأمین‌ كند ممكن‌ است‌ تجویز شود. كرم‌های‌ مهبلی‌ برای‌ كمك‌ به‌ رفع‌ خشكی‌ آن‌.

ـ فعالیت‌:

محدودیتی‌ وجود ندارد. ورزش‌های‌ فعال‌ سودمند است‌. فعالیت‌های‌ مرتبط‌ با تحمل‌ وزن‌ (نظیر راه‌ رفتن‌) برای‌ حفظ‌ استحكام‌ استخوانی‌ مفید است‌.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

به‌ رژیم‌ غذایی‌ خاصی‌ بجز افزایش‌ مصرف‌ كلسیم‌ نیازی‌ نیست‌.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. عود علایم‌ یائسگی‌ در حین‌ استروژن‌درمانی‌ جایگزین‌

۲. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. هورمون‌های‌ تجویز شده‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.

۳. بروز خونریزی‌ بیش‌ از معمول‌، دوره‌ قاعدگی‌ طولانی‌ یا لكه‌بینی‌ در بین‌ دوره‌های‌ قاعدگی‌. این‌ علایم‌ ممكن‌ است‌ نشانه‌ای‌ از سایر اختلالات‌ باشند.