وضعیت جهانی و منطقه‌ای بیماری

وضعيت جهانى و منطقه‌اى بيمارى

بيمارى وَبا طى پاندمى قرن نوزدهم، بارها از هندوستان به بسيارى از نقاط دنيا منتشر شده است، ولى در نيمهٔ اول قرن بيستم، به‌طور عمده به آسيا محدود بوده است. فقط همه‌گيرى شديدى در سال ۱۹۴۷ در کشور مصر رخ داده است. سپس در سال ۱۹۶۱ از اندونزى به بيشتر کشورهاى آسيائي، اروپاى شرقي، آفريقا و شبه‌جزيره ايبري، منتشرشده و در سال ۱۹۷۳ به ايتاليا نيز دست‌ يافته است. همچنين چند همه‌گيرى کوچک بيمارى طى سال‌هاى ۱۹۷۷ در ژاپن اتفاق افتاده و در سال ۱۹۹۳ در ۱۶ کشور آفريقائي، ۲۵ کشور آسيائي، ۲۱ کشور در قاره آمريکا و سه کشور در اروپا انتشار يافته است و هم‌اکنون در تمامى قاره‌ها بخصوص در آفريقا يافت مى‌گردد، به‌طورى که در سال ۱۹۹۷ گزارش وجود آن به‌طور رسمى ازطريق ۶۵ کشور، به سازمان جهانى بهداشت، ارائه شده است.

- هفتمين جهانگيرى وبا:

وَبا همواره در طول تاريخ، در ناحيهٔ دلتاى رود گنگ، حالت آندميک، داشته موجب اپيدمى‌هاى سالانه در غرب بنگال و بنگلادش مى‌شده است و از سال ۱۸۱۷ تا ۱۹۲۶ موجب بروز شش پاندمي، در نقاط مختلف جهان گرديده، هفتمين پاندمى آن در سال ۱۹۶۱ در اندونزى آغاز شد و در سال ۱۹۷۷ به بسيارى از مناطق جنوبى و جنوب شرقى آسيا، خاورميانه، آفريقا، جنوب اروپا و ناحيه غرب اقيانوس آرام انتشار يافت و تا سال ۱۹۸۸ موجب آلودگى ۹۴ کشور جهان گرديد و اين پاندمى در سال ۱۹۹۱ به آمريکاى مرکزى و جنوبى دست يافته است.

از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۹ حدود ۱،۷۱۳،۰۵۷ مورد وَبا در جهان، ثبت شده است و هفتمين پاندمى بيمارى که هنوز در جريان است، طولانى‌ترين پاندمي، به‌حساب مى‌آيد.

همه‌گيرى وبا که در سال ۱۹۹۱ در پرو اتفاق افتاد اولين اپيدمى مهم و چشمگير اين بيمارى در آمريکاى جنوبى در قرن بيستم محسوب مى‌شود، به‌طورى که به‌فاصله کوتاهى بيش از ۵۳۳،۰۰۰ مورد بيمارى و ۴۷۰۰ مورد مرگ ناشى از آن گزارش گرديد.

طبق گزارش‌هاى موجود در سال ۱۹۹۱ بالغ بر ۵۹۵،۰۰۰ مورد وبا به سازمان جهانى بهداشت گزارش شده و بيشترين موارد بيمارى مربوط به قاره آمريکا بوده است، به‌طورى که اين قاره از منطقه آسيا و آفريقا نيز پيشى گرفته است.

در سال ۱۹۹۷ همه‌گيرى قابل‌توجهى در کشورهاى واقع در شاخ آفريقا، حادث گرديد، به‌طورى که در پايان ماه دسامبر (آذرماه) به تمامى اين کشورها گسترش يافت و مناطقى که متحمل طغيان‌هاى بزرگى شده بودند، شامل جيبوتي، کِنيا، موزامبيک، سومالي، اوگاندا و تانزانيا بوده، ميزان کشندگى بيمارى در برخى از اين مناطق تا ۲۰% نيز گزارش شد. بيشتر اين طغيان‌ها در تعقيب بارندگى‌هاى شديد و به‌ راه افتادن سيلاب‌هاى عظيم رخ داده است. تعداد کل موارد گزارش ‌شده در سال ۱۹۹۷ بالغ بر ۱۴۷،۴۲۵ مورد بيمارى و ۶۲۷۴ مورد مرگ بوده، ميزان کشندگى آن ۳/۴% محاسبه گرديده است. شايان ذکر است که از اين تعداد حدود ۱۱۸،۳۴۹ مورد آن تنها در آفريقا رخ داده است که بالغ بر ۸۰% کل موارد گزارش‌شده مى‌باشد.

ويبروکلراى O139 که براى اولين‌بار در سال ۱۹۹۲ در بنگال ظهور کرد تاکنون در ۱۰ کشور بنگلادش، چين، هند، اندونزي، مالزي، ميانمار، نپال، پاکستان، سريلانکا و تايلند، منتشر شده است و موارد واردهٔ آن تا سال ۱۹۹۴ در کشورهاى استوني، آلمان، هنگ‌کنگ، بعضى از مناطق چين، ژاپن، جمهورى کره، سنگاپور، سوئيس، تايلند و آمريکا به‌اثبات رسيده و در سال ۱۹۹۷ فقط يک‌ مورد وارده در ژاپن گزارش شده است. بنابر اين، همچنان خوف آن مى‌رود که اين سويهٔ جديد به‌عنوان يک تهديد جهانى مطرح باشد و بدين جهت توصيه مى‌شود اقدام‌هاى کنترلى فعلى درخصوص کنترل انتشار آن ادامه يابد و حتى تشديد گردد.

هر چند در سال ۱۹۹۷ از تعداد کشورهاى آلوده کاسته‌ شده و از ۷۱ کشور به ۶۵ کشور تقليل يافته است، ولى از ميزان کشندگى بيمارى کاسته‌ نشده که جاى بسى نگرانى است.

- وضع وَبا در آفريقا:

آفريقا در سال ۱۹۹۷ متحمل طغيان‌هاى عظيم وبا گرديد و هر چند در آغاز سال با موارد ناچيزى از بيمارى و مرگ ناشى از آن مواجه بود، ولى ديرى نپائيد که بارندگى شديد و سيل‌هاى عظيمى رخ‌ داد و به ‌دنبال آن حمله‌هاى ناگهانى وَبا در اواخر سال به‌وقوع پيوست و به‌تمامى کشورهاى شرق آفريقا منتشر شد و حتى تمايل به انتشار در آفريقاى مرکزى و جنوب اين قاره را نيز نشان داد.

تعداد موارد وبا در آفريقا بالغ بر ۱۱۸،۳۴۹ مورد با ۵۸۵۳ مورد مرگ و ميزان کشندگى حدود ۵% بود که در مقايسه با ميزان کشندگى آن در سال ۱۹۹۶ که ۷/۵ درصد گزارش شده بود، اُفت مختصرى در اين ميزان به‌چشم مى‌خورد که هنوز هم رقم بالا و غيرقابل قبولى را تشکيل مى‌دهد. در مجموع تعداد ۲۵ کشور آفريقائي، مواردى از وَبا به سازمان جهانى بهداشت گزارش کرده‌اند که به ‌تقريب نظير سال ۱۹۹۶ (۲۷ کشور) مى‌باشد.

- وضع وَبا در قاره آمريکا:

در سال ۱۹۹۷ نيز مانند سال قبل، ميزان موارد بيمارى و مرگ ناشى از آن رو به کاهش بود. بيمارى از ۱۶ کشور گزارش گرديد، ولى در همه کشورهاى منطقه توزيع يکسانى نداشته است، به‌ طورى که از دو کشور کاستاريکا و ايالات‌‌متحده فقط موارد معدودى از بيمارى وارده گزارش شد.

در اين سال تعداد ۱۷،۷۶۰ مورد وبا با ۲۲۵ مورد مرگ ناشى از آن به‌طور رسمى به سازمان جهانى بهداشت گزارش شده است که نسبت به سال ۱۹۹۶ حدود ۲۸% در موارد بيمارى و ۳۶% در ميزان موارد مرگ کاهش نشان مى‌دهد. برزيل و پِرو همچنان بيشترين موارد بيمارى را متحمل شده‌اند، هرچند کاهشى نسبت به سال قبل نشان مى‌دهند. بيشترين ميزان بروز، مربوط به دو کشور بوليوى و نيکاراگوئه بوده است.

ميزان کشندگى بيمارى در سال ۱۹۹۷ بالغ بر ۳/۱% بوده و هرچند از تعداد کل موارد بيمارى کاسته شده است، ولى ميزان کشندگى آن به‌تقريب شبيه سال ۱۹۹۶ (۴/۱%) محاسبه شده است. هرچند در مقايسه با سال ۱۹۹۶ از ميزان بروز موارد بيمارى کاسته شده است، ولى تصور مى‌شود در سال ۱۹۹۸ بارديگر بر ميزان موارد آن افزوده گردد.

- وضع وَبا در آسيا:

بااحتساب اينکه تمامى موارد وَباى اين منطقه به‌طور رسمى به سازمان جهانى بهداشت گزارش نمى‌شود، در سال ۱۹۹۷ بر ميزان موارد بيمارى و مرگ ناشى از آن افزوده شده، به‌طورى که نسبت به سال ۱۹۹۶ حدود %۴۰ افزايش نشان مى‌دهد. در اين سال تعداد ۱۱،۲۹۳ مورد بيمارى و ۱۹۶ مورد مرگ ناشى از آن به سازمان جهانى بهداشت گزارش گرديده. بيشترين موارد بيمارى در افغانستان (۴۱۷۰ مورد)، هندوستان (۲۷۶۳ مورد) و چين (۱۱۶۳ مورد) رُخ ‌داده است و تعداد کشورهاى آلوده نيز از ۱۳ کشور در سال ۱۹۹۶ به ۱۸ کشور، در سال ۱۹۹۷ افزوده گرديده و ميزان کشندگى آن ۸/۱ درصد، محاسبه شده است. همان‌طور که در قبل نيز اشاره شد ويبريوکلراى O139 همچنان در جنوب شرقى آسيا وجود دارد.

- وضع وَبا در اروپا:

ميزان موارد گزارش‌شده بيمارى همچنان رو به کاهش بوده، در سال ۱۹۹۷ فقط ۱۸ مورد بيمارى با يک مورد مرگ ناشى از آن به‌اثبات رسيده و تمامى اين موارد وارده بوده‌اند.

- وضع وَبا در اقيانوسيه:

در سال ۱۹۹۷ تعداد ۳مورد وَبا در جزاير شمالى ماريانا و ۲مورد وارده در استراليا گزارش شده است.

بيمارى ناشى از ويبريوکلراى سروتيپ O139: در سال ۱۹۹۴، سروتيپ جديدى از ويبريوکلراى پاتوژن که با ۱۳۸ سروتيپ شناخته شدهٔ قبلى تفاوت داشت، در بعضى از کشورهاى آسيائي، منتشر گرديده، ويبريوکلراى O139 يا بنگال O139 نام‌گذارى شده است.

موارد وباى ناشى از ويبريوهاى O139 از کشورهاى بنگلادش، چين، هند، مالزى و نپال و پاکستان گزارش شده است. در ضمن موارد واردهٔ ناشى از اين سروتيپ در کشورهاى آلمان و آمريکا نيز به‌ اثبات رسيده است. نقشهٔ زير انتشار جغرافيايى ويبريو O139 را در جهان نشان مى‌دهد.