|
| ۱۸۲۹ م. معرفى 'خط بريل' براى نابينايان
|
|
| لوئى بريل، معلم و موسيقى‌دان نابيناى فرانسوي، خط مخصوص نابينايان را اختراع کرد و نخستين رساله خود را در اين زمينه در سال ۱۸۲۹ منتشر کرد. وى تا سال ۱۹۳۷ به کامل کردن خط خود ادامه داد. تعداد زيادى کتاب و نشريه در جهان به خط بريل منتشر مى‌شود.
|
|
| ۱۸۳۰ م. ورود دستگاه چاپ سنگى به ايران
|
|
| ورود دستگاه چاپ سنگى ليتوگرافى به ايران نيز نخست در شهر تبريز دائر شد. عباس‌ميرزا نايب‌السلطنه جزء کسانى بود که براى فراگرفتن هنرهاى جديد به روسيه فرستاده شد. محمد صالح ابن حاج محمد باقرخان شيرازى که به ميرزا صالح تبريزى معروف بوده است را مأمور اين کار کرد. وى در مراجعت دستگاه چاپ سنگى را خود به تبريز آورد. و آقا على ابن حاج محمدحسين امين الشرع تبريزى را به رياست آن گماشت و نخستين کتاب‌هائى که چاپ کرد (قرآن مجيد) در ۱۲۵۰ق. برابر با ۱۸۳۰م. وازادالمعاد که در ۱۲۵۱هـ.ق. به چاپ رسيده است. چاپ سنگى ده سال بعد در تاريخ ۱۲۶۰هـ.ق. برابر با ۱۸۴۰م. در تهران دائر شد و نخستين کتابى که چاپ شد صريقةالشيعه تأليف ملااحمد اردبيلى بود.
|
|
| ۱۸۳۳ م. اختراع داگرئوتيپ (عکاسى)
|
|
| لوئى ژاک مانده داگر (L. Daguerre) کارهاى نيپس را ادامه مى‌دهد. او طريقه‌اى براى ثبت و ظهور و ثبوت تصاوير پيدا نمود و آن را داگروتايپ (Daguerotype) ناميد. او با وسايل سنگين عکاسى همراه با لابراتور عکاسى از بناهاى معروف پاريس عکس برمى‌داشت. فرانسواآراگو دانشمند مشهور در يک کميسيون آکادمى علوم اظهار مى‌دارد که آقاى داگر صفحه‌اى ساخته است که تصوير اشياء و مناظر را ضبط مى‌کند. در سوم مارس ۱۸۳۳ آتش‌سوزى ديوراما را فرا گرفت و داگر ورشکست شد. حکومت فرانسه در ۱۴ ژوئن قواعد نقاشى و فيزيک ديوارما و روش نيپس را خريدارى مى‌کند. داگر به حقوق ساليانه شش هزار فرانک و ايزيدور نيپس، پسر ژوزف نيپس به حقوق ساليانه چهار هزار فرانک رسيد. روش داگروتايپ در سراسر جهان معمول شد. جزوه تاريخ و شرح روش‌هاى عکاسى داگروتايپ و ديوراما در مدت هيجده ماه سى و دو مرتبه به زبان‌هاى فرانسه و هفت زبان ديگر ترجمه شد. روش داگرو بدين طريق انجام مى‌گرفت، ابتدا يک صفحه که ورقه‌اى از نقره خالص آن را پوشانده بود، آن را در معرض بخار قرار مى‌داد تا حساس شود. سپس آن را در شاسى گذاشته و با دوربين عکاسى به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقيقه از شيئى يا شخص به حالت غيرمتحرک در معرض نور قرار مى‌داد تا تصوير روى سطح حساس اثر کند. صفحه مذکور را تا ۶۰ درجه سانتى‌گراد در محلول جيوه گرم مى‌کرد. بخار جيوه تصوير را به صورت مثبت ظاهر مى‌کرد. سپس آن را در محلول هيپوسولفيت قرار مى‌داد. تا پابت شود و بعد با آب آن را مى‌شست. داگرو به پاس خدمات اختراع خود در تکامل عکاسى به دريافت نشان 'افيسيه لژيون دونور' مفتخر شد و از سراسر جهان نشان‌ها و ديپلم‌هاى افتخار براى وى سرازير شد و در حالى‌که شهرت و افتخار او را فرا گرفته بود در ۱۰ ژوئيه ۱۸۵۱ ديده از جهان برگرفت.
|
|
| ۱۸۳۳ م. روزنامه ديلى ادوارِتايزر
|
|
| روزنامه (آگهى روزانه) Daily Advertiser در سال ۱۸۳۳ در مونترال کانادا منتشر شد.
|
|
| ۱۸۳۳ م. فرهنگ فيزيک کاربردى
|
|
| نخستين دانش‌نامه استاندارد در رشته فرهنگ کاربردى (Dictionary df Applied Physics) تأليف فيزيکدان انگليسى سِرريچارد گليزبروک در سال ۱۹۲۲ - ۱۹۳۳ منتشر شد.
|
|
| تأليف ديگر (Handbuch Derphysik) نيز در همان سال‌ها درآمد چاپ دوم آن در ۱۹۵۵ را اغلب به نام ويراستار آن زيگفريد فلوکه مى‌شناسند، تأليف ديگر و مهم در اين زمينه 'فرهنگ دانش‌نامه‌اى فيزيک' (۱۹۶۱ - ۱۹۶۴) است به ويراستارى جيمز ثيوليس.
|
|
| ۱۸۳۳ م. دايرةالمعارف آمريکانا
|
|
| انتشار نخستين دايرةالمعارف ايالات‌متحده آمريکا به نام آمريکانا (Americanna) در سال ۱۸۲۹ آغاز و در تاريخ ۱۸۳۳ به صورت يک دوره سيزده جلدى در فيلادلفيا منتشر شد، ناشر آن فرانسيس ليبريک تبعيدى سياسى آلمانى بود که در سال ۱۸۲۷ در شهر بستون ساکن شد. چاپ اول آمريکانا مبتنى بر الگوى ويرايش هفتم فرهنگ محاوره‌اى بروکهاوس و بسيارى از مطالب آن ترجمه بروکهاوس بود. ويرايش بعدى در سال ۱۸۳۷ تجديدنظر شد و در سال ۱۸۴۸ يک جلد به عنوان پيوست به آن افزوده گرديد. چاپ‌هاى متعدد آن نشانگر موفقيت بزرگى بود که اين دانش‌نامه به ويژه در ايالات‌متحده با آن روبرو شد. آمريکانا کوشيد که در چاپ‌هاى بعدى خود توجه خاصى به تاريخ مردم آمريکا و نهادها و نامداران اين کشور بنمايد.
|
|
| ۱۸۳۵ م. انتشار روزنامه نيويورک هرالد ايالات‌متحده آمريکا
|
|
| در اواسط و سال‌هاى آخر قرن نوزدهم شتابى در تعداد ناشران و سردبيران فعال در زمينه انتشار روزنامه در ايالات‌متحده آمريکا صورت گرفت. اين مسئله عامل توسعه مطبوعات در قرن بيستم در کشور انگلستان شد. روزنامه‌نگارى نيز به همين جهت، حرفه‌اى قابل‌توجه شد.
|
|
| يکى از روزنامه‌نگاران فعال جيمز گرودن بنت (James Gordon Bennett) بود که در سال ۱۸۳۵ روزنامه نيويورک هرالد را انتشار داد. او اين روزنامه را با پُر کردن خبرهاى ترسناک و رسوائى‌هاى اجتماعى به يکى از پُرخواننده‌ترين روزنامه‌هاى زمان خود تبديل کرد.
|
|
| ۱۸۳۵ م. کتاب فرهنگ شعورى - فارسى
|
|
| يکى ديگر از قديمى‌ترين کتاب‌هاى فارسى که در خارج به چاپ رسيده است فرهنگ شعورى است که در سال ۱۲۵۵هـ. چاپ عثمانى به چاپ رسيده است.
|
|
| ۱۸۳۷ م. انتشار نخستين روزنامه با عنوان کاغذ اخبار در ايران
|
|
| کاغذ اخبار را دولت ايران در سال سوم پادشاهى محمدشاه و در دوره صدارت حاج‌ميرزا آقاسى منتشر کرده است. مجله (Journal of Royal Asiatic Society) در سال ۱۸۳۹ مطلبى را به انتشار اين روزنامه اختصاص داد. ضمن چاپ اين مطلب تصوير شماره مورخ محرم ۱۲۵۳هـ.ق. روزنامه با مديريت ميرزاصالح نيز انتشار يافته است. در سياهه اعضاء انجمن پادشاهى آسيائى در لندن نيز که ميرزاصالح عضو آن بوده نام وى در مقام سردبير گازت تهران ضبط شده است. تاريخ انتشار آن در عصر آخر رمضان‌المبارک ۱۲۵۲ برابر با دهه اول ژانويه ۱۸۳۷ نيمه دى‌ماه ۱۲۱۵ش. مى‌باشد. از نظر شکل ظاهرى در دو صفحه يک ستونى با قطع ۴۰×۲۴ سانتى‌متر به خط نستعليق خوب در متن و خط نسخ در عنوان‌ها با علامت شير و خورشيد علامت رسمى ايران با کاغذ مرغوب به چاپ رسيد. در اين روزنامه علاوه بر ذکر فرمان شاه مبنى بر انتشار يک 'کاغذ اخبار' که بخش کوچکى از سرآغاز آن را در بر گرفته، شانزده خبر مستقل مملکتى به چاپ رسيده است. از اين روزنامه، شماره مورخ ربيع‌الثانى ۱۲۵۳هـ.ق. در کتابخانه بريتانيا موجود است. اين روزنامه به صورت ماهانه چاپ مى‌شد. نخستين شماره که خود را 'اعلام‌نامه' خوانده آن را طليعه يا شماره صفر دانسته‌اند و داراى شانزده خبر مملکتى است.
|
|
| خبرها بدون فاصله و بدون عنوان در پى يکديگر آمده. خبرها مربوط به گذشته نزديک يعنى دو سال آخر سلطنت محمدشاه است. خبرهاى زنده مثل فرمان‌هاى شاه در باره ميراث فتحعلى شاه و خبرهاى جديدتر ورود چند معدن‌کار انگليسى براى ذوب‌آهن مى‌باشد. عمر انتشار اين روزنامه را به سه سال تا سال ۱۲۵۵هـ.ق. دانسته‌اند. ميرزامحمدصالح فرزند باقرخان کازرونى از مردم شيراز بود و به سال ۱۲۳۰ق. به دستور عباس‌ميرزا نايب‌السلطنه به همراه چهار دانشجوى ديگر به لندن فرستاده شد. وى زبان‌هاى انگليسى و فرانسه و لاتين و برخى از دانش‌ها و فن‌هاى زمان را در پايتخت بريتانيا آموخت. و از آن جمله ساختن مرکب چاپ، حروف‌چينى و کليشه‌سازى که به اراده و ميل شخصى خود نزد چاپ‌خانه‌اى در تبريز مشارکت کرد و مقام‌هاى متعدد مملکتى به ويژه مأموريت‌هاى خارج از ايران را نيز به او سپردند. ميرزاصالح را با توجه به کوشش‌هاى فرهنگى گوناگون و به ويژه سفرنامه‌ٔ پربارى که در آن از مزاياى آزادى و حکومت پارلمانى ياد کرده بايد از روشن‌فکران پيشتاز ايران و مؤثر در بيدارى ايرانيان دانست. وى نخستين روزنامه‌نگار ايرانى در ايران و جهان است.
|
