درد ماهیچه

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. همراه با درد ماهیچه، ناحیه‌ای در گردن، شانه‌ها، سینه، پشت یا کفل حساس شده است.

۲. تب وجود دارد.

ـ درد ماهیچه نشانهٔ چیست:

پنجشنبه عصر با بچه‌ها فوتبال بازی کردید، جمعه صبح سقف آشپزخانه را رنگ زدید و بعدازظهر زیر زمین را تمیز و مرتب کردید. در تمام این مدت احساس ناراحتی نکردید، ولی روز شنبه صبح فریاد ماهیچه‌هایتان از این کارها بلند شده است. و متأسفانه ناراحتی خود را فقط به صورت درد بیان می‌کنند.

اگر ماهیچه‌هایتان گاه‌گاه می‌گفتند: کمی به ما استراحت بدهید، حرفشان را گوش نمی‌کردید. و حالا آنها هم با درد شما را وادار به استراحت می‌کنند. اگر نگاهی به درون یک ماهیچه می‌انداختید، متوجه می‌شدید که چرا کار کشیدن زیاد آنها را آسیب می‌رساند. وقتی کاری غیر معمول را به ماهیچه تحمیل کنید، تارهای ماهیچه‌ای شروع به پاره شدن می‌کنند. و در ماهیچه‌ای که کار زیادی به آن محول شده است پارگی تارها ممکن است به صدها عدد برسد.

کار بیش از حد تنها تنها دلیل درد ماهیچه نیست. اگر تمام مدت ماهیچه‌ها را آزار دهید، مخصوصاً در نواحی شانه، گردن و لگن، دچار درد تار ماهیچه‌ای می‌شوید؛ یعنی درد بافت رشته‌ای ماهیچه‌ها. درد تار ماهیچه‌ای ممکن است چنان شدید شود که مانع خواب شبانه گردیده و در تمام روز خستگی بیاورد. برخی پزشکان معتقدند که درد تار ماهیچه‌ای با تنش، آسیب، یا بیماری ماهیچه‌ای شروع می‌شود. عده‌ای دیگر آن را ناشی از عدم تحرک و کشش ماهیچه‌ای می‌دانند. ماهیچه‌ها برای حرکت ساخته شده‌اند، و اگر آنها را بی‌حرکت نگاه دارید، مثلاً تمام روز پشت میز بنشینید، ماهیچه‌ها تا حد درد دچار کشیدگی می‌شوند که خود یک چرخهٔ معیوب می‌سازد. درد مانع خواب عمیق می‌شود، به‌طوری که خسته و کوفته از خواب بر می‌خیزید؛ حرکت برایتان مشکل می‌شود، و ماهیچه‌ها بیشتر بی‌حرکت و دردناک می‌شوند.

اگر با فشار بر روی نواحی حساس گردن، شانه، سینه، پشت و کفل از شدت درد از جا می‌پرید، ممکن است دچار درد تار ماهیچه‌ای شده باشید. اگر درد تمام بدن به‌مدت بیش از سه ماه دارید، به فکر درد تار ماهیچه‌ای باشید، مخصوصاً اگر در اواخر دههٔ چهارم عمر یا بعد از آن هستید.

علاوه بر اینها، آزردگی عمومی ماهیچه‌ها ممکن است ناشی از ویروسی شبیه به آنفلوانزا یا واکنش به داروی فشار خون یا مدر باشد. اگر درد شدیدتر می‌شود، ممکن است نشانهٔ بیماری تیروئید یا التهاب مفاصل باشد.

ـ درمان درد ماهیچه:

اصول چهارگانه را رعایت کنید. ورزشکاران باید همیشه اصول چهارگانه (استراحت، یخ گذاشتن، بستن، و بالا گرفتن) را رعایت کنند، مخصوصاً بعد از اولین روز تمرین. وقتی درد ماهیچه شروع شود، لااقل ۴۸ ساعت به آن استراحت بدهید تا خود را ترمیم کند. در دورهٔ استراحت، بر روی آن یخ (که مؤثرترین عامل ضد التهاب است) بگذارید. یخ رگ‌های خونی را منقبض کرده، درد را تسکین بخشیده، و تارهای ماهیچه‌ای را شل می‌کند. هر بار مقداری یخ در دستمالی پیچیده و ۲۰ دقیقه روی ماهیچه بگذارید.

اگر ماهیچه‌های دست یا پا درد می‌کنند، آن را با نواری کشسان باندپیچی کنید. دراز بکشید و اندام دردناک را روی بالشی بالا بگیرید. مسکن بخورید. خوردن آسپیرین یا ایبوپروفن ظرف نیم ساعت درد را تسکین می‌دهد. اگر با این مسکن‌ها درد آرام نشود، نزد پزشک بروید تا علت آن را بیابد.

آن را گرم کنید. اگر ماهیچه متورم نیست، می‌توانید حمام آب گرم بگیرید. گرما باعث بهتر‌شدن جریان خون در ماهیچه آسیب دیده شده و اسید لاکتیک (مادهٔ زاد حاصل از کار زیاد ماهیچه و عامل درد آن) را خارج می‌کند. اگر نمی‌‌توانید حمام بگیرید، کیسهٔ آب گرمی را به مدت ۱۵ دقیقه روی آن بگذارید. در دردهای طولانی مدت حمام بخار و سونا بهتر نفوذ می‌کند.

ماساژ دهید. ماساژ دلیلی است برای اینکه چرا حیوانات زخم خود را می‌لیسند. عمل ماساژ درد را کم می‌کند. در انسان، ماساژ دادن ماهیچهٔ دردناک مسکن‌های طبیعی بدن (اندورفین) را زیاد می‌کند، با خشک‌شدن آن مبارزه می‌کند، و حرکت آن را باز می‌گرداند. برای نتیجهٔ بهتر، اول ناحیهٔ درد را گرم کنید و بعد آن را ماساژ دهید. اگر با این کار درد بیشتر می‌شود، آن را متوقف کنید.

پماد بمالید. پمادهای گرم‌کنندهٔ حاوی منتول باعث گرم‌شدن ناحیهٔ زیر پوست می‌شوند. این پمادها را همراه با کیسهٔ آب گرم یا باندپیچی استفاده نکنید، چون بافت را بیشتر آسیب می‌رسانند یا باعث سوختگی می‌شوند.

ـ درمان درد تارماهیچه‌ای:

ورزش کنید. مطالعه نشان داده است که ورزش‌های آرامی مثل پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری حساسیت بدن را کم کرده و خواب را بهتر می‌کند. حرکت مداوم هم اکسیژن و اندورفین بیشتری به ماهیچه‌ها می‌رساند. ورزش بهتر است به‌تدریج زیاد شود. اگر هنگام ورزش، مثلاً پیاده‌روی، ماهیچه درد گرفت، حرکات را آهسته‌تر کنید، ولی نایستید. ۳۰ دقیقه ورزش سه بار در هفته بسیار مناسب است.

از پشت میز بلند شوید. نقاط حساس معمولاً در بالای پشت و شانه‌ها و اغلب ناشی از نشستن یکنواخت در هنگام کار است. هر چند وقت یک‌بار از پشت میز بلند شوید و دست‌ها را کشیده و بالا ببرید. سر و گردن را دورانی حرکت دهید. هنگام کشش نفس عمیق بکشید. این کار کشیدگی ماهیچه‌ها را کم کرده و اکسیژن بیشتری به آنها می‌رساند.

خوب بخوابید. مبتلایان به درد تار ماهیچه‌ای که با درد و خستگی از خواب بر می‌خیزند، خواب عمیق سلامت بخش ندارند. فقدان این خواب ترشح هورمون رشد را که برای ترمیم ماهیچه لازم است کم می‌کند. خواب خوب التیام را تسریع می‌کند.

برای اینکه خوب بخوابید، اتاق خواب را ساکت، تاریک، و ۵ درجه خنک‌تر از اتاق نشیمن نگاه دارید. از الکل، کافئین و شام سنگین دوری کنید. در طول شش ساعت زمان خواب کاری نکنید. اگر با این کار هم خوابتان بهتر نشد، پزشک ممکن است داروی ضد افسردگی تجویز کند تا بهتر بخوابید. (برای اطلاعت بیشتر به بخش بی‌خوابی مراجعه کنید.)