براى تأمين پروتئين جيره غذائى طيور به ميزان زياد معمولاً از کنجاله‌ها استفاده مى‌شود. کنجاله‌ها عبارت از باقى‌مانده دانه‌هاى روغنى است که پس از استخراج روغن آنها به‌صورت آرد يا پلت به‌مصرف غذاى دام و طيور و ماهى مى‌رسد.
معمولى‌ترين دانه‌هاى روغنى که براى روغن‌کشى به‌کار مى‌روند، عبارتند از:
- تخم پنبه
- سويا
- بادام زمينى
- آفتابگردان
کنجاله تخم پنبه
دانه پنبه را پس از جداکردن الياف و گرفتن کرک‌هاى آن (لينترگيرى) شکسته و از مغز دانه تحت اثر حرارت و فشار و حلال‌هاى آلى، روغن آن را استخراج مى‌نمايند.
کنجاله تخم پنبه در ايران توليد مى‌شود و يکى از منابع پروتئينى گياهى ارزان قيمت براى تغذيه دام و طيور و ماهى است. ترکيب شيميائى کنجاله تخم پنبه بسته به‌نوع تهيه آن فرق مى‌کند و به قرار زير مىباشد:
۱. رطوبت ۶-۱۲
۲. خاکستر۶-۵/۷ درصد
۳. سلولز ۶/۴-۱۷ درصد
۴. کلسيم ۱۴/۰-۶/۲
۵. مواد پروتئينى ۱۵-۴۹ درصد
۶. عصاره غيرازتى ۱۸-۳۳ درصد
۷. مواد چرب ۹/۱-۹ درصد
۸. فسفر ۴۶/۰-۱۳/۱ درصد
چون کنجاله تخم پنبه داراى مقدار متفاوتى پيگمان‌گوسى‌پول است که مصرف آن موجب مسموميت مى‌گردد، از اين‌رو هيچ‌وقت به‌عنوان تنها منبع پروتئينى گياهى در جيره‌هاى غذائى نبايد به‌کار رود بهتر است به‌عنوان قسمتى از پروتئين گياهى مصرف گردد.
کنجاله سويا
از دانه سويا پس از روغن‌گيرى به‌دست مى‌آيد و يکى از بهترين و متداول‌ترين منابع تأمين پروتئين گياهى در جيره‌هاى غذائى مىباشد که علاوه بر پروتئين کافى داراى مقادير لازم اسيدآمينه‌هاى ضرورى و ويتامين‌هاى دسته B مىباشد.
ترکيب شيميائى کنجاله سويا که به طريق حرارت و فشار و حلال‌هاى آلى به‌دست آمده به قرار زير مىباشد:
۱. مواد ازته حداقل ۴۲ درصد
۲. مواد چربى حداقل ۵/۰ درصد
۳. مواد سلولزى حداکثر ۷ درصد
۴. عصاره غير ازتى حداکثر ۲۷ درصد
۵. رطوبت حداکثر ۵/۱۲ درصد
کنجاله سويا داراى مقادير لازم اسيدآمينه‌هاى نوع ليزين و متيونين و سيستين مىباشد. توأم کردن اين کنجاله با پودر ماهي، ترکيب بسيار مناسبى را از نظر تأمين اسيدآمينه‌هاى ضرورى در جيره‌هاى غذائى طيور تشکيل مى‌دهد، از اين‌رو در اغلب کشورها به‌عنوان يکى از مواد اوليه اصلى در جيره‌هاى غذائى به‌کار برده مى‌شود. در ايران مقدارى از اين کنجاله توليد و مقدارى نيز از خارج وارد مى‌گردد.
کنجاله آفتابگردان
از دانه‌هاى آفتابگردان پوست کنده پس از روغن‌کشى به‌دست مى‌آيد. در کشور شوروى سابق و کشورهاى اروپاى شرقى به مقدار وسيع توليد و در جيره‌هاى غذائى دام و طيور و ماهى مورد استفاده قرار مى‌گيرد.
ترکيب شيميائى کنجاله آفتابگردان به قرار زير مىباشد (بسته به‌نوع دانه و نحوه تهيه):
۱. رطوبت ۵/۷-۸/۱۳ درصد
۲. مواد پروتئينى ۳۰-۵۳ درصد
۳. چربى ۸/۰-۱۳ درصد
۴. سلولز ۷-۱۵ درصد
۵. خاکستر ۳/۴-۷/۷ درصد
۶. عصاره غيرازته ۲۰-۳۰ درصد
۷. فسفر ۰۴/۰ درصد
۸. کلسيم ۴۳/۰ درصد
کنجاله بادام زمينى - آراشيد
از دانه بادام زمينى پس از روغن‌کشى به‌دست مى‌آيد و داراى بوئى شبيه به باقلاى تازه بوده و مزه آن شيرين و مطبوع مىباشد.
ترکيب شيميائى متوسط اين کنجاله به قرار زير مىباشد:
