خونریزی‌ زیرعنكبوتیه‌ ـ subarachnoid hemorrhage

خونریزی‌ زیرعنكبوتیه‌ عبارت‌ است‌ از خونریزی‌ ناگهانی‌ در ناحیه‌ بین‌ دو غشای‌ پوشاننده‌ مغز. این‌ فضا به‌ طور طبیعی‌ با مایع‌ مغزی‌ ـ نخاعی‌ پر می‌شود. این‌ بیماری‌ می‌تواند تمامی‌ سنین‌ را مبتلا كند ولی‌ در بزرگسالان‌ 50-25 ساله‌ شایع‌تر است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. سردرد شدید و حاد كه‌ غالباً با از دست‌ رفتن‌ هوشیاری‌ دنبال‌ می‌شود.

۲. خواب‌آلودگی‌، گیجی‌، تشنج‌ یا اغما

۳. درد چشم‌ با حساسیت‌ زیاد به‌ نور

۴. استفراغ‌

۵. ضربان‌ قلب‌ و تنفس‌ سریع‌

۶. سفتی‌ گردن‌ همراه‌ با درد در هنگام‌ حركت‌

۷. تب‌

۸. كرختی‌، ضعف‌ یا عدم‌ توانایی‌ حركت‌ دادن‌ یك‌ اندام‌

ـ علل‌ بیماری:

۱. آسیب‌ به‌ سر (شایع‌ترین‌ علت‌)

۲. آترواسكلروز (تصلب‌ شرایین‌)

۳. عفونت‌ در هر قسمت‌ از دستگاه‌ عصبی‌ مركزی‌

۴. بدشكلی‌ شریانی‌ ـ وریدی‌

۵. اختلال‌ خونریزی‌ مثل‌ كم‌خونی‌ سلول‌ داسی‌شكل‌، لوسمی‌ یا هر اختلالی‌ كه‌ عارضه‌ جانبی‌ یك‌ داروی‌ تجویز شده‌ باشد.

۶. پارگی‌ یك‌ آنوریسم‌ (قسمت‌ ضعیف‌ شده‌ یك‌ شریان‌) كه‌ از هنگام‌ تولد وجود داشته‌ است‌. غالباً قبل‌ از پارگی‌، فشارخون‌ بالا یا تصلب‌ شرایین‌ وجود دارد.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. بیماری‌ چندكیستی‌ كلیه‌

۲. آنوریسم‌های‌ مغزی‌ (خانوادگی‌)

۳. سابقه‌ خانوادگی‌ اختلالات‌ خونریزی‌ دهنده‌

۴. آترواسكلروز (تصلب‌ شرایین‌) یا فشار خون‌ بالا

ـ پیشگیری‌:

از سر در مقابل‌ صدمات‌ محافظت‌ كنید. در اتومبیل‌ از كمربند، در ورزش‌های‌ تماسی‌ از محافظ‌ سر و در هنگام‌ دوچرخه‌سواری‌ از كلاه‌ ایمنی‌ استفاده‌ كنید. برای‌ آنوریسم‌ یا بدشكلی‌ شریانی‌ ـ وریدی‌ موجود از درمان‌ طبی‌ استفاده‌ كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

اگر جراحی‌ ممكن‌ باشد، احتمال‌ بهبودی‌، خوب‌ است‌. ممكن‌ است‌ در بعضی‌ موارد فلج‌ نسبی‌، ضعف‌ یا كرختی‌ و مشكلات‌ گفتاری‌ و بینایی‌ باقی‌ بماند. ناحیه‌ آسیب‌ دیده‌ مغز نمی‌تواند بهبود یابد. البته‌ غالباً نواحی‌ آسیب‌ ندیده‌ مغز می‌توانند كاركرد از دست‌ رفته‌ را یاد بگیرند. این‌ امر معمولاً مستلزم‌ نوتوانی‌ شامل‌ فیزیوتراپی‌، كاردرمانی‌ یا گفتاردرمانی‌ است‌. پایبندی‌ و دید مثبت‌ تأثیر بسیاری‌ بر موفقیت‌ فرایند نوتوانی‌ می‌گذارد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

مرگ‌ یا ناتوانی‌ دایمی‌. تشخیص‌ و درمان‌ زودهنگام‌ می‌تواند بر عواقب‌ تأثیر بگذارد.

ـ درمان‌:

آزمون‌های‌ تشخیصی‌ می‌توانند شامل‌ سی‌تی‌اسكن‌، ام‌.آر.آی‌ و میلوگرافی‌ (رادیوگرافی‌ خاص‌ مجرای‌ نخاعی‌ و طناب‌ نخاعی‌ كه‌ مستلزم‌ سوراخ‌ كردن‌ نخاع‌ و تزریق‌ ماده‌ حاجب‌ قابل‌ مشاهده‌ در فیلم‌ رادیوگرافی‌ است‌) باشند. درمان‌ با هدف‌ پیشگیری‌ از عوارض‌ مسلتزم‌ بستری‌ شدن‌ در بیمارستان‌ است‌. جراحی‌ برای‌ توقف‌ خونریزی‌ و برداشتن‌ خون‌ لخته‌ شده‌.

ـ داروها:

داروهایی‌ كه‌ تورم‌ و فشار مغز را كاهش‌ دهند و در صورت‌ نیاز سایر علایم‌ را كنترل‌ كنند.

ـ فعالیت‌:

استراحت‌ مطلق‌ در بستر تا برطرف‌ شدن‌ كامل‌ خونریزی‌ پس‌ از درمان‌ در صورتی‌ كه‌ برخی‌ از كاركردهای‌ حركتی‌ خود را از دست‌ داده‌ باشید، كاردرمانی‌ و فیزیوتراپی‌ به‌ شما كمك‌ خواهند كرد تا برای‌ به‌ دست‌ آوردن‌ مجدد مهارت‌های‌ پایه‌ مثل‌ خوردن‌، لباس‌ پوشیدن‌ و توالت‌ رفتن‌ از اندام‌های‌ آسیب‌ دیده‌ خود استفاده‌ كنید. پس‌ از بهبود، تا حدی‌ كه‌ می‌توانید، فعالیت‌های‌ پیشین‌ خود را از سر بگیرید. بهبودی‌ 12-6 ماه‌ طول‌ می‌كشد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

در ابتدا در حد تحمل‌. بسیاری‌ احتیاج‌ به‌ تغذیه‌ از طریق‌ لوله‌ معده‌ یا تغذیه‌ داخل‌ وریدی‌ دارند.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ هر یك‌ از علایم‌ خونریزی‌ زیرعنكبوتیه‌ را داشته‌ باشید. این‌، یك‌ اورژانس‌ است‌! اگر علایم‌ پس‌ از جراحی‌ عود می‌كنند.