گاسترو آنتریت‌ ـ gastroenteritis

گاسترو آنتریت‌ عبارت‌ است‌ از آزردگی‌ و عفونت‌ لوله‌ گوارش‌ كه‌ غالباً می‌تواند باعث‌ به‌ هم‌ خوردن‌ ناگهانی‌ و گاهی‌ شدید وضعیت‌ گوارشی‌ شود. گاستروآنتریت‌ ممكن‌ است‌ با كولیت‌ اسپاستیك‌ اشتباه‌ گرفته‌ شود. گاستروآنتریت‌ در تمام‌ سنین‌ روی‌ می‌دهد اما در كودكان‌ كم‌ سن‌ و سال‌ (5-1 سال‌) و افراد بالای‌ 60 سال‌ شدیدتر است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. تهوع‌ و گاهی‌ استفراغ‌

۲. بی‌اشتهایی‌

۳. تب‌

۴. ضعف‌

۵. دل‌پیچه‌، درد، یا حساس‌ بودن‌ شكم‌ هنگام‌ لمس‌

۶. اسهال‌ كه‌ می‌تواند از روزانه‌ 3-2 بار اجابت‌ مزاج‌ شل‌ تا تعداد زیادی‌ اجابت‌ مزاج‌ آبكی‌ متغیر باشد.

ـ علل‌ بیماری:

۱. انواع‌ مختلفی‌ از ویروس‌ها، باكتری‌ها، یا انگل‌ها كه‌ غذا یا آب‌ را آلوده‌ می‌كنند.

۲. مصرف‌ مسهل‌های‌ قوی‌

۳. تغییر در باكتری‌هایی‌ كه‌ معمولاً در روده‌ها وجود دارند.

۴. وجود سموم‌ شیمیایی‌ در بعضی‌ گیاهان‌، غذاهایی‌ دریایی‌، یا غذاهای‌ آلوده‌

۵. مسمومیت‌ با فلزات‌ سنگین‌

ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:

۱. افراد بالای‌ 60 سال‌

۲. نوزادان‌ یا شیرخواران‌

۳. رژیم‌ غذایی‌ نامناسب‌

۴. سوء مصرف‌ الكل‌

۵. مسافرت‌ به‌ مناطق‌ نامناسب‌ از نظر بهداشتی‌

۶. مصرف‌ داروهای‌ مثل‌ آسپیرین‌، داروهای‌ ضد التهابی‌ غیراستروییدی‌، آنتی‌بیوتیك‌ها، مسهل‌ها، داروهای‌ كورتیزونی‌، یا كافئین‌

ـ پیشگیری‌:

اگر شما یا یكی‌ از اطرافیان‌ گاستروآنتریت‌ دارید، دستان‌ خود را مرتب‌ بشویید. هر چقدر كه‌ می‌توانید از علل‌ و عوامل‌ خطری‌ كه‌ در بالا ذكر شد اجتناب‌ كنید. به‌ هنگام‌ آماده‌ كردن‌ غذا بهداشت‌ را رعایت‌ كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

استفراغ‌ و اسهال‌ معمولاً در عرض‌ 5-2 روز برطرف‌ می‌شود، اما بزرگسالان‌ ممكن‌ است‌ تا یك‌ هفته‌ دچار ضعف‌ و خستگی‌ باشند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

كم‌آبی‌ جدی‌ كه‌ نیازمند سرم‌ باشد. وجود یك‌ بیماری‌ جدی‌ غیر از گاستروآنتریت‌ كه‌ به‌ دلیل‌ شباهت‌ علایم‌ گاستروآنتریت‌ به‌ علایم‌ آن‌، ممكن‌ است‌ با گاستروآنتریت‌ اشتباه‌ گرفته‌ شود.

ـ درمان‌:

اقدامات‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌ خون‌ و مدفوع‌ باشد. درمان‌ معمولاً حمایتی‌ است‌ (استراحت‌، مایعات‌). موارد خفیف‌ نیازی‌ به‌ بستری‌ ندارند و در منزل‌ درمان‌ می‌شوند. لزومی‌ ندارد افرادی‌ كه‌ گاستروآنتریت‌ دارند از بقیه‌ جدا شوند. بستری‌ شدن‌ در صورتی‌ كه‌ كم‌ آبی‌ شدید باشد.

ـ داروها:

معمولاً هیچ‌ دارویی‌ مورد نیاز نیست‌، اما اگر گاستروآنتریت‌ شدید یا طولانی‌مدت‌ باشد، امكان‌ دارد داروی‌ ضد تهوع‌ و ضد اسهال‌ تجویز شود. بعضی‌ از داروهای‌ ضد اسهال‌ (مثل‌ لوموتیل‌) ممكن‌ است‌ باعث‌ طولانی‌ شدن‌ اسهال‌ و ناراحتی‌ بیشتر شوند. امكان‌ دارد برای‌ بعضی‌ از باكتری‌ها و انگل‌ها درمان‌ آنتی‌بیوتیكی‌ اختصاصی‌ مورد نیاز باشد.

ـ فعالیت‌:

تا زمانی‌ كه‌ تهوع‌، استفراغ‌، اسهال‌ و تب‌ برطرف‌ نشده‌ باشند در رختخواب‌ استراحت‌ كنید.

ـ رژیم‌ غذایی‌:

مرتباً قطعات‌ یخ‌ بمكید یا مقدار كمی‌ از مایعات‌ رقیق‌ بنوشید. پس‌ از متوقف‌ شدن‌ اسهال‌ و استفراغ‌، مقادیر كمی‌ از مایعات‌ رقیق‌ مثل‌ چای‌، سودا، سوپ‌ رقیق‌، یا ژلاتین‌ بنوشید. اگر تا 12 ساعت‌ با مایعات‌ مشكلی‌ پیش‌ نیامد، مقادیر كمی‌ از غذاهای‌ نرم‌ مثل‌ غلات‌، برنج‌، تخم‌مرغ‌، یا سیب‌زمینی‌ پخته‌ شده‌، و ماست‌ بخورید. اگر تا 3-2 روز با غذاهای‌ نرم‌ مشكلی‌ پیش‌ نیامد، تدریجاً رژیم‌ عادی‌ خود را از سر گیرید. از خوردن‌ یا آشامیدن‌ موارد زیر تا چند روز بعد از خودداری‌ كنید: الكل‌، غذاهای‌ پر ادویه‌ (پیتزا، اسپاگتی‌، پیاز)، سس‌ گوشت‌، سبزیجات‌ و میوه‌های‌ خام‌، سس‌ سالاد، قهوه‌ و شیر.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمایید:

۱. تورم‌ شكم‌

۲. وجود مخاط‌ یا خون‌ در اجابت‌ مزاج‌

۳. تب‌ 3/38 درجه‌ سانتیگراد یا بالاتر

۴. اگر استفراغ‌ و اسهال‌ پس‌ از درمان‌ مجدداً بازگردند.

۵. اگر علایم‌ كم‌آبی‌ مثل‌ خشكی‌ دهان‌، پوست‌ چروكیده‌، تشنگی‌ زیاد، یا كاهش‌ ادرار به‌ وجود آیند.

۶. درد شدید در شكم‌ یا راست‌ روه‌، خصوصاً دردی‌ كه‌ از وسط‌ شكم‌ شروع‌ شود و تدریجاً به‌ قسمت‌ پایینی‌ شكم‌ در سمت‌ راست‌ تغییر مكان‌ دهد