نه (۲)

	نه دختر دنيائيم نه پسر آخرت
		نظير:
		گداى ارمنى‌هاست
		ـ نه دين و نه دنيا و نه امّيد بهشت (خيّام)
	نه در غربت دلم شاد و نه روئى در وطن دارم٭
			٭ ..................................	الٰهى بخت برگردد از اين طالع که من دارم (لاادرى)
	نه در قبرستان بخواب، نه خواب آشفته ببين
		رک: در قبرستان نخواب تا خواب آشفته نبينى
	نه دزد باش نه دزد زده، نه ظلم کن نه ظلم‌پذير
	نه دزدى آمده، نه بُزى برده
	نه دست دارم به سر زنم نه پا دارم به در زنم! (عا).
	نه دست ستيز و نه پاى گريز٭
		رک: نه راه پس، نه راه پيش
			٭ يا: نه راه گريز و نه دست ستيز
	نه دستى در هنر دارم نه طبعى چون گُهر دارم٭
			٭ ...............................	نمى‌دانم چرا ايّام با من درافتاده (...؟)
	نهد شاخ پرميوه سر بر زمين٭
		نظير: بار چون بيش شود شاخ فرود آرد سر (کمالى)
		نيزرک: درخت هر چه بارش بيشتر سرش خميده‌تر
			٭ فروتن بوَد هوشمند گزين	......................... (سعدى)
	نه ديدار عرب، نه شير شتر٭
		رک: نه شير شتر، نه ديدار عرب
			٭ ترک کرديم خدمت و خلعت	............................ (سعدى)
	نه ديدار تازى نه شير شتر (از شاهنامهٔ نوبخت)
		رک: نه شير شتر، نه ديدار عرب!
	نه دين و نه دنيا و نه امّيد بهشت٭
		نظير: نه دختر دنيائيم نه پسر آخرت
			٭ نه لايق مسجدم نه در خورد بهشت	ايزد يا رب گِل مرا از چه سرشت
			چون کافر درويشم و چون قحبهٔ زشت	............................ (خيّام)
	نه راه پس، نه راه پيش
		نظير:
		نه دست ستيز و نه پاى گريز
		ـ نه جاى درنگ و نه راه گريز (فردوسى)
		ـ زمين سخت، آسمان دور
		ـ پيش آتش است و پس دريا
	نه راه گريز، نه دست ستيز
		رک: نه دست ستيز و نه پاى گريز
	نه زمستان خدا به آسمان مى‌ماند نه ماليات دولت به زمين!
		رک: زمستان خدا به آسمان نمى‌ماند
	نه زنگى زنگ است نه رومى روم
		نظير:
		نه اين ورى است نه آن ورى
		ـ نه مار است نه ماهى
		ـ نه نر است نه ماده
		ـ نه نرِ نر است، نه مادهٔ ماده
		ـ نه اين و نه اون، و يمنعون‌الماعون!
		ـ يا زنگى زنگ باش يا روميِ روم
		ـ نشايد بود گَه ماهى گهى مار (ناصرخسرو)
	نه زور به کس بگو نه از کس بشنو٭
		نظير: نه زور بگو نه زور بشنو
			٭ تا کشتِ ستمگرى شود پاک درو	تا خار جفا ريشه نبندد از نو
			اين خوى ستم‌کشى برون کن از سر	................ (شيخ‌الرئيس افسر)
	نه زور بگو نه زور بشنو
		نظير: نه زور به کس بگو نه از کس بشنو
	نه زين رشته سر مى‌توان تافتن	نه سر رشته را مى‌توان يافتن (نظامى)
	نه  سرِ پياز باش نه تهِ پياز
		صورت ديگرى است از 'نه سرِ پياز نه تهِ پياز'
	نه سر پيازم نه تهِ پياز
		نظير:
		نه سر کرباسم نه تهِ کرباس
		ـ نه سر پيازم نه تهِ چغندر
		ـ نه مُفْتيَم نه مدرّس نه محتسب نه فقيه (حافظ)
		ـ نه کدخداى جوشقان نه عامل زواره‌ام
	نه سر جمعِ زنده‌هاست نه سر جمع مرده‌ها
		نظير: نه اين ورى است نه آن ورى
	نه سرم را بشکن نه گردو به دامنم بريز! (عا).
		نظير:
		سرم را مى‌شکنى و نخودچى در جيبم مى‌کنى؟
		ـ نه شهد عسل نه نيش زنبور!
	نه سيخ را بسوزان نه کباب را
		رک: کارى بکن محض ثواب، نه سيخ بسوزه نه کباب
	نه سير بخور نه کُندر بسوزان!
		نظير:
		تيز مده عود مسوزان!
		ـ گَنده بغل را چه سود عنبر و لادن؟
	نه سير بخور نه از بوى دهنت بترس
		نه مرتکب کار ناشايسته‌اى بشو و نه از عواقب آن نگران باش
	نه سيم و زر و نه يار داريم	پس ما به جهان چه کار داريم (عمادى شهريارى)
	نه شب از اين درازتر مى‌شود نه کاکا مبارک از اين سياه‌تر!
		رک: نه آفتاب از اين گرمتر مى‌شود نه قنبر از اين سياه‌تر!
	نه شرط است ناليدن از دست دوست٭
		رک: دوست نبايد ز دوست در گله باشد
			٭ بگفت اين جفا بر من از دست اوست	.......................... (سعدى)
	نه شهد عسل، نه نيش زنبور!
		رک: نه شير شتر، نه ديدار عرب!
	نه شير شتر، نه ديدار عرب! عبارتى است که به طنز يا تحقير در ردّ احسان غير دوست و بزرگان به‌کار مى‌برند
		نظير:
		نه ديدار تازى، نه شير شتر (شاهنامهٔ نوبخت)
		ـ نه ديار عرب، نه شير شتر (سعدى)
		ـ خوش است شير شتر تشنگان باديه را	ولى به ديدن روى عرب نمى‌ارزد
		ـ نه شهد عسل، نه نيش زنبور
	نه عيسىٰ مى‌توان خواندن هر آن کس را که خر دارد ٭
		رک: نه هر که آينه سازد سکندرى داند
			٭ به تاج و تختِ تنهانام شاهى کى درست آيد	............. (رضى‌الدين نيشابورى)
	نه غم مانَد نه شادى اين جهان را٭
			٭ ..............................	فنا فرجام باشد هر دوان را (اسعد گرگانى)
	نه قم خوبه نه کاشان، لعنت به هر دو تاشان!
		خلاف: هم قم خوبه هم کاشان، لعنت به بدگوهاشان!
	نه کدخداى جوشقان نه عامل زواره‌ام
		رک: نه سرِ پيازم، نه ته پياز
	نه کور مى‌کند نه شفا مى‌دهد
		ِنظير: استخوان لاى زخم است
	نه کوزه‌اى شکسته، نه ماستى ريخته (عا).
		رک: نه خرى افتاده، نه خيکى دريده
	نه مار است نه ماهى٭
		رک: نه زنگيِ زنگ است نه روميِ روم
			٭ انورى گفته است:
			به مار ماهى مانى نه اين تمام و نه آن	منافقى چه کنم مار باش يا ماهى