هر مرغدار به سادگى مى‌تواند بسته به شرايط محيط و امکانات موجود فرمول غذائى مناسب براى طيور خود تهيه نمايد. از نظر عملى نکاتى که بايد مورد توجه و دقت قرار گيرد عبارتند از:
انتخاب مواد اوليه، طرز مخلوط کردن مواد اوليه، ذخيره غذا و مواد سبز.
انتخاب مواد اوليه
منابع اوليه گوناگونى براى تهيه فرمول غذائى وجود دارد که بسته به شرايط اقتصادى و محلى و قيمت روز مرغدار مى‌تواند از بين آنها يکى را انتخاب کند.
مثلاً در مورد دانه‌ها که به‌عنوان منابع هيدروکربنه در فرمول‌هاى غذائى طيور به‌کار مى‌رود، در آمريکا که کشت ذرت زياد و قيمت آن ارزان است در بيشتر فرمول‌ها ذرت به‌کار برده مى‌شود و همچنين در نقاطى مانند شمال ايران يا ژاپن و چين که گندم کم و برنج زياد و ارزان است مى‌توان از خرده برنج به اين منظور استفاده نمود به اين ترتيب به آسانى يک ماده اوليه جانشين ماده اوليه ديگر نمود.
در ايالات متحده آمريکا کشت سوژا به مقياس وسيعى صورت مى‌گيرد از اين‌رو متداول‌ترين منبع تأمين پروتئين فرمول غذائى را کنجاله سوژا تشکيل مى‌دهد. در ايران سوژا متأسفانه به ميزان بسيار محدودى کشت مى‌شود از اين‌رو براى تغذيه طيور اجباراً بايد از منابع ديگر مانند کنجاله تخم پنبه استفاده نمود. ازنظر تأمين پروتئين حيوانى و احتياجات غذائى ديگر نيز به همين نحو بسته به شرايط محيطى و اقتصادى بايد يک يا چند ماده اوليه را انتخاب نمود.
طرز مخلوط کردن مواد اوليه
تنها ترکيب مواد غذائى مهم نيست بلکه چگونگى مخلوط کردن مواد اوليه نيز بسيار مهم مى‌باشند. تمام مواد اوليه‌اى که براى فرمول درنظر گرفته مى‌شود بايد با کمال دقت با هم مخلوط گردند به‌طورى که در تمام غذاى تهيه شده مواد اوليه به نسبتى که پيش‌بينى شده است وجود داشته باشد.
اين مسئله به‌خصوص از نظر مواد مکمل و املاح و ويتامين‌ها در خور اهميت فراوان است. زيرا اگر اين مواد به‌خوبى در تمام غذا نسبت معينى پخش نشده باشد. ممکن است در قسمتى از غذا تراکم بيش از حد به‌وجود آورد و در قسمت ديگر اصلاً از اين مواد وجود نداشته باشد که در هر دو حال توليد ناراحتى و اشکال خواهد نمود. اگر مخلوط نمودن غذا با دستگاه انجام گيرد اشکالى در بين نيست ولى اگر با دست انجام گيرد بايستى نهايت مراقبت را نمود.
در موقعى که مواد به مقدار کم به فرمول غذائى اضافى مى‌شود بهتر است آنها را ابتدا با مقدار کمى از مواد ديگر مثلاً سبوس گندم و يا پودر يونجه مخلوط نمود و سپس آن را با مقدار بيشترى از غذا مخلوط و سپس آن را به تمام فرمول غذائى اضافه کرد و به‌خوبى به‌هم زد.
به‌عنوان مثال اگر در يک تن يک کيلو و ويتامين بايد اضافه شود ابتدا آن را مثلاً با پودر يونجه يا سبوس که به نسبت ۵۰ کيلو در تن مورد استفاده قرار مى‌گيرد خوب مخلوط نمود و سپس آن را به روى بقيه مواد ريخته و به‌خوبى به‌هم مى‌زنند.
اگر از روغن ماهى يا روغن‌هاى ديگر در فرمول استفاده مى‌شود. از نظر عملى نبايد آنها را با ويتامين‌ها و املاح مخلوط کرد زيرا مواد روغنى به‌سرعت فساد ويتامين‌ها و به‌خصوص ويتامين A و E مى‌گردد.
از اين‌رو در چنين مواقعى بايد ويتامين‌ها و يا روغن ماهى را روزانه به فرمول غذائى اضافه نمود و غذاى تهيه شده را هرچه زودتر به مصرف رساند و الا ويتامين‌هاى آن بر اثر مجاورت با چربى فاسد مى‌شود و از بين مى‌رود.
ذخيره غذا
طرز نگهدارى غذاى تهيه شده بسيار مهم است زيرا يک مرغدار بى‌اطلاع ممکن است فرمول غذائى بسيار خوب و مناسبى تهيه کند ولى بر اثر ذخيره کردن غير صحيح تمام خواص فرمول زائل شود و نتيجه‌اى که مرغدار انتظار دارد عايد او نشود.
بيشتر مرغداران فرمول‌هاى غذائى خود را ماهى يک‌بار و برخى براى هر سرى يک‌بار تهيه مى‌کنند تجربه نشان داده شده است که هرچه فرمول تازه‌تر باشد نتيجه آن بهتر است زيرا ازنظر اثر ويتامين‌ها مطمئن‌تر است.
فرمول غذائى را بايد حداکثر هفته‌اى يک‌بار تهيه نمود و آن را در جاى خنکى که به‌خوبى تهويه شده باشد نگهدارى کرد.
رطوبت و هواى گرم و نور شديد آفتاب به‌سرعت سبب پائين آمدن ارزش فرمول غذائى مى‌گردد.
مواد سبز
سابقاً مرغداران علاقه‌مند بودند که از مواد سبز و آبدار در تغذيه طيور خود استفاده نمايند ولى آزمايشات اخير نشان داده است که با افزودن ويتامين‌هاى سنتتيک که در بازار وجود دارد احتياج چندانى به دادن مواد سبز نيست.
از طرف ديگر اگر مرغدار به‌علتى علاقه‌مند به دادن مواد سبز مى‌باشد بهتر است از راه‌هاى ديگر که مقرون به‌صرفه و عملى است استفاده نمايد.
مثلاً به‌جاى دادن يونجه سبز مى‌توان از يونجه خشک شده و پودر آن در سرتاسر سال استفاده نمود. اين امر از نظر سهولت کار و همچنين از جنبه اقتصادى بهتر از دادن يونجه سبز است.
مواد سبزى که بيشتر در تغذيه طيور مورد استفاده قرار مى‌گيرند عبارتند از: يونجه، شبدر، برگ کاهو و اسفناج.
مواد سبز را مى‌توان به‌طور آزاد در اختيار مرغ‌ها قرار داد يا آنها را چيده و خرد کرد و در لانه در اختيار آنها گذارد.
