پدیده‌ و بیماری‌ رینود ـ raynaud's disease and phenomenon

پدیده‌ و بیماری‌ رینود بیماری‌ رینود یك‌ اختلال‌ اولیه‌ دستگاه‌ گردش‌ خون‌ است‌ كه‌ جریان‌ خون‌ انگشتان‌ دست‌ و گاهی‌ انگشتان‌ پا را درگیر می‌سازد. پدیده‌ رینود یك‌ اختلال‌ دستگاه‌ گردش‌ خون‌ است‌ كه‌ به‌عنوان‌ عارضه‌ای‌ از سایر بیماری‌ها بروز می‌كند. هر دو اختلال‌ مذكور شریان‌های‌ كوچك‌ دست‌ و پا را درگیر ساخته‌ و در هر دو جنس‌ دیده‌ می‌شوند ولی‌ در خانم‌های‌ سنین‌ 40-20 سال‌ شایعترند.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. عفونت‌های‌ مزمن‌ اطراف‌ ناخن‌های‌ انگشتان‌ دست‌ و پا.

۲. بروز زخم‌ در نوك‌ انگشتان‌ به‌دلیل‌ ناكافی‌ بودن‌ جریان‌ خون‌ انگشتان‌ علایم‌ به‌تدریج‌ در طی‌ سال‌ها بارز می‌گردند. در مورد پدیده‌ رینود علایم‌ ممكن‌ است‌ ناگهانی‌ آغاز گردند.

۳. رنگ‌پریدگی‌ انگشتان‌ هنگام‌ مواجهه‌ با سرما یا استرس‌. پس‌ از رنگ‌پریدگی‌، حالت‌ كبودی‌ و سپس‌ قرمزی‌ انگشتان‌ بروز می‌كند. درد، كرختی‌ و گزگز كردن‌ با این‌ تغییرات‌ رنگ‌ همراه‌ است‌. گرما این‌ علایم‌ را تخفیف‌ می‌دهد.

ـ علل‌ بیماری:

انقباض‌ شریان‌های‌ تأمین‌كننده‌ خونرسانی‌ انگشتان‌ دست‌ و پا در اثر حساسیت‌ بیش‌ از حد به‌ سرما. این‌ حساسیت‌ ممكن‌ است‌ ناشی‌ از عملكرد ضعیف‌ دستگاه‌ خودایمنی‌ باشد.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. استرس‌

۲. آب‌ و هوای‌ سرد و مرطوب‌

۳. بیماری‌ برگز.

۴. بیماری‌ قلب‌ ناشی‌ از بیماری‌ ریوی‌

۵. اسكلرودرمی‌، لوپوس‌ اریتماتو یا سایر اختلالات‌ بافت‌ همبند

۶. استعمال‌ دخانیات‌ كه‌ باعث‌ اختلال‌ در جریان‌ خون‌ انتهاها می‌شود.

۷. مشاغلی‌ كه‌ با كار با وسایل‌ سنگین‌ دارای‌ ارتعاش‌ شدید، نظیر اره‌ برقی‌ یا مته‌ بادی‌ در ارتباطند.

۸. مصرف‌ برخی‌ دارها از قبیل‌ تركیبات‌ ارگوت‌، داروهای‌ ضدپرفشاری‌ خون‌، مسدودكننده‌های‌ گیرنده‌ آلفا و بتا آدرنرژیك‌ و مسدودكننده‌های‌ كانال‌ كلسیم‌

ـ پیشگیری‌:

۱. از تماس‌ با دود سیگار افراد دیگر نیز اجتناب‌ كنید.

۲. اقدام‌ برای‌ درمان‌ طبی‌ بیماری‌های‌ ذكرشده‌ به‌عنوان‌ علت‌ بیماری‌

۳. از استعمال‌ دخانیات‌ پرهیز كنید. تنباكو باعث‌ شعله‌ور شدن‌ این‌ اخلال‌ می‌گردد. این‌ بیماری‌ در بین‌ افراد غیرسیگاری‌ نادر است‌.

ـ عواقب‌ موردانتظار:

۱. پدیده‌ رینود در صورت‌ قابل‌ علاج‌ بودن‌ علت‌ زمینه‌ای‌ آن‌، علاج‌پذیر است‌.

۲. بیشتر افراد خود را به‌خوبی‌ با این‌ بیماری‌ وفق‌ داده‌ و در صورت‌ عدم‌ بروز عوارض‌، طول‌ عمر طبیعی‌ خواهند داشت‌. حدوداً در نیمی‌ از بیماران‌، بیماری‌ پس‌ از چند سال‌ بهبود یافته‌ یا به‌كلی‌ برطرف‌ می‌شود.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. ضعف‌ و كرختی‌ دایمی‌ انگشتان‌ دست‌ و پا

۲. قانقاریا و قطع‌ انگشتان‌ (تنها در موارد خیلی‌ شدید بیماری‌)

۳. پدیده‌ رینود ممكن‌ است‌ به‌سمت‌ بیماری‌ رینود پیشرفت‌ نماید.

ـ درمان‌:

۱. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌های‌ خون‌، رادیوگرافی‌ دست‌ها و پاها، آزمون‌ مواجهه‌ با سرما (قرار دادن‌ دستها در آب‌ با دمای‌ 15-10 درجه‌ سانتیگراد)

۲. ترك‌ استعمال‌ دخانیات‌. با این‌ كار علایم‌ بهبود می‌یابند.

۳. خودداری‌ از تماس‌ با سرما به‌ هر شكل‌، استفاده‌ از دستكش‌ هنگام‌ كار در فضای‌ باز یا هنگام‌ كار با یخ‌ یا غذاهای‌ منجمد

۴. استفاده‌ از كفش‌های‌ مناسب‌ و جوراب‌های‌ پشمی‌

۵. دوری‌ از موقعیت‌های‌ استرس‌زا

۶. در صورت‌ نقل‌ مكان‌ به‌ یك‌ نقطه‌ آب‌ و هوایی‌ گرم‌ برای‌ زندگی‌

۷. تمرین‌های‌ بازخورد زیستی‌ جهت‌ یادگیری‌ طرز بالا بردن‌ درجه‌ حرارت‌ پوست‌ ممكن‌ است‌ كمك‌كننده‌ باشد.

۸. جراحی‌ بر روی‌ اعصاب‌ سمپاتیك‌ عضو درگیر در موارد شدید بیماری‌

ـ داروها:

۱. داروهای‌ آرامبخش‌ به‌منظور كاهش‌ استرس‌

۲. داروهای‌ گشادكننده‌ عروق‌ به‌منظور باز كردن‌ شریان‌های‌ كوچك‌ و بهبود خونرسانی‌ آنها

ـ فعالیت‌:

محدودیتی‌ وجود ندارد، مگر در ارتباط‌ با پرهیز از سرما. در هنگام‌ شركت‌ در ورزشهای‌ فعال‌ از سرد شدن‌ بدن‌ جلوگیری‌ كنید.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. تشدید ناراحتی‌ با وجود درمان‌

۲. ظاهر شدن‌ زخم‌های‌ غیرالتیام‌یابنده‌ بر روی‌ انگشتان‌ دست‌ یا پا

۳. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ بیماری‌ یا پدیده‌ رینود باشید.