شاخص بحرانی و شاخص مطلوب(۲)

- مفاهيم LAI مطلوب و بحرانى:

جوامع گياهى چه داراى LAI مطلوب و چه بحرانى باشند مقدار CGR در آنها با افزايش شاخص سطح برگ افزايش مى‌يابد تا اينکه به شاخص سطح برگى برسيم که حداکثر تشعشع خورشيد را دريافت کند. پس از آنکه حداکثر CGR به‌دست آمد، ديگر اين دو مفهوم با همديگر تفاوت پيدا مى‌کنند و علت آنها هم تنفس مى‌باشد. مقدار فتوسنتز تا زمانى که تمام تشعشع خورشيد توسط سطح فتوسنتزى گياه دريافت شود افزايش مى‌يابد. اگر سطح برگ‌ها بيش از اين افزايش يابد، برگ‌هاى اضافى موجب سايه‌اندازى روى برگ‌هاى پائين‌تر مى‌گردند. در اين صورت اين برگ‌ها قادر نيستند به اندازه تنفس خود فتوسنتز انجام دهند. بنابراين امکان دارد آنها از مواد فتوسنتزى ساير برگ‌ها استفاده کنند (در اين صورت به‌صورت انگلى درمى‌آيند) و (CGR (Crop Growth Rate، را کاهش مى‌دهند. در اغلب گونه‌ها برگ‌هاى جوان در بالاى بوته به‌وجود مى‌آيند و برگ‌هاى جوان در بالاى بوته به‌وجود مى‌آيند و برگ‌هاى پيرتر پائين بوته در سايه قرار دارند. برگ‌هائى که به‌طور کامل رشد کرده‌اند از مواد فتوسنتزى برگ‌هاى ديگر استفاده نمى‌نمايند. همچنين وقتى روى برگ‌ها سايه نيفتد ممکن است که ميزان تنفس آنها هم به همراه فتوسنتز کاهش يابد توسط کينگ و ايوانز در سال ۱۹۶۷ در استراليا انجام شده ثابت کرده است که افزايش تنفس در گندم و يونجه، وقتى که مقدار LAI به حد بحرانى مى‌رسد، به‌شدت کاهش مى‌يابد، لذا اين دوگونه داراى LAI از نوع بحرانى مى‌باشند.

شاخص سطح برگ مطلوب موقعى رخ خواهد داد که برگ‌هاى جوان هم در سايه قرار گيرند. مطالعات پيرس و همکاران در سال ۱۹۶۵ نشان داد که علف باغ پس از گلدهى و آغاز رشد رويشى داراى LAI از نوع مطلوب مى‌باشد، چون در علف باغ برگ‌ها از مريستم ميان‌گره‌اى در مجاور قسمت‌هاى طويل نشده ساقه به‌وجود مى‌آيند. لذا در LAI بالا قسمت‌هائى از برگ‌هاى قديمى واقع در قسمت فوقانى جامعه گياهى برروى برگ‌هاى جوان که از گره‌هاى پائين‌تر به‌وجود مى‌آيند سايه مى‌اندازند. در اين حالت برگ‌هاى جوان از مواد فتوسنتزى ساخته شده توسط برگ‌هاى ديگر استفاده مى‌کنند، و چون در حال رشد هستند بنابراين تنفس آنها زياد و فتوسنتز آنها به‌علت سايه بودن کم است. در اين حالت LAI مطلوب خواهد شد. اگرچه تعاريف LAI بحرانى و مطلوب متفاوت هستند، ليکن هر دو راجع به يک کميت صحبت مى‌کنند، يعنى حداقل LAI که حداکثر CGR در آن به‌دست آيد. در هر دو فرض بر آن است که شاخص سطح برگ حداکثر نور را دريافت مى‌کند.