برونشیولیت‌ ـ bronchiolitis

برونشیولیت‌ عبارت‌ است‌ از التهاب‌ برونشیول‌ها (كوچكترین‌ شاخه‌های‌ درخت‌ تنفسی‌). برونشیول‌ها هوا را از لوله‌های‌ نایژه‌ای‌ به‌ كیسه‌های‌ هوایی‌ میكروسكپی‌ در ریه‌ها انتقال‌ می‌دهند. تبادل‌ اكسیژن‌ با خون‌ در كیسه‌های‌ هوایی‌ انجام‌ می‌گیرد.

برونشیولیت‌ عمدتاً در شیرخواران‌ و خردسالان‌ رخ‌ می‌دهد. توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ برونشیولیت‌ ممكن‌ است‌ با استنشاق‌ اجسام‌ خارجی‌ به‌ درون‌ ریه‌ اشتباه‌ گرفته‌ شود.

ـ علایم‌ شایع‌:

بروز مشكل‌ ناگهانی‌ در تنفس‌. البته‌ معمولاً قبل‌ از آن‌ یك‌ سرماخوردگی‌ و سرفه‌ خفیف‌ وجود داشته‌ است‌. خصوصیات‌ مشكل‌ ناگهانی‌ تنفسی‌ عبارتند از:

۱. خس‌ خس‌ سینه‌

۲. تنفس‌ تند و سطحی‌ (80-60 بار در دقیقه‌)

۳. به‌ درون‌ كشیده‌ شدن‌ فضاهای‌ بین‌ دنده‌ای‌ و نیز شكم‌ (حركات‌ الاكلنگی‌)

۴. تب‌ (گاهی‌)

۵. كم‌ آبی‌ بدن‌

۶. آبی‌ شدن‌ پوست‌ یا ناخن‌ها (در موارد شدید)

ـ علل‌ بیماری:

۱. برونشیولیت‌ مسری‌ است‌ و اغلب‌ همه‌گیر می‌شود.

۲. بعضی‌ از خردسالان‌ پس‌ از هر سرماخوردگی‌ دچار برونشیولیت‌ می‌شوند.

۳. عفونت‌ ویروسی‌، معمولاً با ویروسی‌ تحت‌ عنوان‌ ویروس‌ سنسیشیال‌ تنفسی‌

ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:

۱. محیط‌ مهد كودك‌

۲. مواجه‌ با یك‌ فرد بیمار

۳. سابقه‌ خانوادگی‌ آلرژی‌

۴. وجود یك‌ بیماری‌ كه‌ مقاومت‌ را پایین‌ آورده‌ باشد، به‌ خصوص‌ عفونت‌ تنفسی‌

ـ پیشگیری‌:

۱. از دستگاه‌ بخور در اتاق‌ كودك‌ استفاده‌ نمایید. در مورد كودك‌ مستعد به‌ برونشیولیت‌، هر شب‌ از دستگاه‌ بخور به‌ هنگام‌ عفونت‌ تنفسی‌ و پس‌ از آن‌ استفاده‌ نمایید.

۲. دقت‌ كنید كه‌ كودك‌ در چه‌ شرایطی‌ مستعد بروز برونشیولیت‌ است‌. مثلاً اگر بازی‌ در هوای‌ خنك‌ شب‌هنگام‌ باعث‌ حمله‌ كودك‌ می‌شود، از آن‌ اجتناب‌ كنید.

۳. مواجهه‌ كودك‌ را با جمع‌ كمتر كنید، به‌ خصوص‌ جمع‌ بچه‌های‌ دیگر، تا به‌ این‌ ترتیب‌ احتمال‌ سرماخوردگی‌ و بروز برونشیولیت‌ كمتر شود.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

با درمان‌ معمولاً در عرض‌ 7 روز خوب‌ می‌شود. نتایج‌ بعضی‌ از مطالعات‌ نشاندهنده‌ این‌ است‌ كه‌ شیرخوارانی‌ كه‌ پیش‌ از 2 سالگی‌ 2 بار یا بیشتر دچار برونشیولیت‌ شده‌ باشند، با احتمال‌ بیشتری‌ دچار آلرژی‌ و آسم‌ خواهند شد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌ :

ندرتاً آسیب‌ دایمی‌ به‌ ریه‌ها كه‌ منجر به‌ برونشیت‌ مزمن‌، روی‌ هم‌ خوابیدن‌ بخشی‌ كوچكی‌ از ریه‌، برونشكتازی‌، ذات‌الریه‌ مكرر، و ندرتاً بیماری‌ انسدادی‌ مزمن‌ ریوی‌ می‌شود.

ـ درمان‌:

رطوبت‌ اتاق‌ كودك‌ را حد امكان‌ بالا نگاه‌ دارید، ترجیحاً با یك‌ دستگاه‌ بخور. دستگاه‌ را روزانه‌ تمیز كنید. اگر دستگاه‌ بخور ندارید، آب‌ سرد و گرم‌ را در حمام‌ باز كنید و پنجره‌ها و درها را ببندید، تا به‌ این‌ ترتیب‌ رطوب‌ هوا اتاق‌ زیاد شود. كودك‌ در این‌ اتاق‌ ، به‌ خصوص‌ قبل‌ از خواب‌، نگاه‌ دارید. اگر كودك‌ در شب‌ با خس‌ خس‌ سینه‌ یا تنگی‌ نفس‌ برمی‌خیزد، اكسیژن‌ درمانی‌ (در موارد شدید) انجام‌ دهید.

ـ داروها:

۱. آنتی‌بیوتیك‌ها برای‌ مبارزه‌ با عفونت‌ باكتریای‌ ثانویه‌

۲. داروهای‌ ضد ویروس‌ ممكن‌ است‌ در موارد شدید كمك‌كننده‌ باشند.

۳. داروهای‌ گشادكننده‌ نایژه‌ نیز ممكن‌ است‌ كمك‌كننده‌ باشند.

ـ فعالیت‌:

كودك‌ را تا 48 ساعت‌ پس‌ از رفع‌ علایم‌ وادار به‌ استراحت‌ كنید. پس‌ از آن‌ كودك‌ می‌تواند تدریجاً فعالیت‌های‌ عادی‌ خود را از سر گیرد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

مرتباً به‌ كودك‌ نوشیدنی‌های‌ صاف‌ بدهید مثل‌ آب‌، چای‌، نوشیدنی‌های‌ گازدار، لیموناد، سوپ‌ گوشت‌ رقیق‌ شده‌، آب‌ میوه‌ یا ژلاتین‌ رقیق‌ شده‌.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان علایم‌ برونشیولیت‌ را دارید.

۲. اگر علایم‌، علی‌رغم‌ درمان‌، در عرض‌ 4 ساعت‌ رو به‌ بهبودی‌ نگذاشته‌ است‌.

۳. اگر سرفه‌ای‌ آغاز شود كه‌ با خلط‌ خونی‌ همراه‌ باشد.

۴. اگر پوست‌، لب‌ها یا ناخن‌ها به‌ رنگ‌ آبی‌ تیره‌ درآیند.

۵. اگر كودك‌ بی‌حال‌ و خواب‌آلوده‌ شود.

۶. اگر درجه‌ حرارت‌ (مقعدی‌) تا 3/38 درجه‌ سانتیگراد یا بالاتر افزایش‌ یابد. تنفس‌ مشكل‌تر می‌شود.