اسكیزوفرنی‌ ـ schizophrenic disorders

اسكیزوفرنی‌ گروهی‌ از اختلالات‌ روانی‌ شامل‌ انواع‌ اسكیزوفرنی‌ كاتاتونیك‌، پارانویید، آشفته‌، تمایزنیافته‌ و باقیمانده‌. واژه‌ «اسكیزو» به‌معنی‌ گسیختگی‌ است‌ و «فرنی‌» نیز به‌ ذهن‌ و روان‌ اشاره‌ دارد.

اسكیزوفرنی‌ اغلب‌ به‌ اختلال‌ گسیختگی‌ شخصیتی‌ اشاره‌ دارد، زیرا افكار و احساسات‌ فرد مبتلا به‌ این‌ عارضه‌ دارای‌ ارتباط‌ منطقی‌ و معمول‌ با یكدیگر نیستند. فرد مبتلا قادر نیست‌ تخیلات‌ خود را از واقعیت‌ افتراق‌ دهد و بنابراین‌ رفتاری‌ غیرمنطقی‌ و غیرعادی‌ دارد.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. از دست‌ دادن‌ انگیزه‌ها

۲. دوری‌گزینی‌ و درون‌گرایی‌ بیش‌ از معمول‌

۳. محدودیت‌ شدید هیجانات‌، یا بروز نابجای‌ هیجانات‌

۴. هذیان‌ها (باورهای‌ كاذب‌ و غیرواقعی‌ تغییرناپذیر)

۵. توهم‌ (یك‌ تجربه‌ حسی‌ منشأگرفته‌ از ذهن‌، مثلاً شنیدن‌ صداها یا دیدن‌ چیزهایی‌ كه‌ وجود خارجی‌ ندارند)

۶. اختلال‌ تفكر كه‌ خود را با تكلم‌ آشفته‌ و غیرمرتبط‌ نشان‌ می‌دهد.

۷. وجود این‌ باور در بیمار كه‌ دیگران‌ افكار وی‌ را شنیده‌ یا می‌دزدند یا او را تحت‌ كنترل‌ دارند.

۸. اسكیزوفرنی‌ پارانویید ـ در این‌ نوع‌ به‌طور غالب‌ رفتارهای‌ مبتنی‌ بر سوءظن‌ به‌ دیگران‌ و رفتارهای‌ پارانویید دیده‌ می‌شود.

ـ علل‌ بیماری:

علت‌ واقعی‌ آن‌ مشخص‌ نشده‌ است‌. به‌نظر می‌رسد عوامل‌ ارثی‌ در آن‌ نقش‌ داشته‌ باشند؛ عوامل‌ محیطی‌ نیز ممكن‌ است‌ در ایجاد آن‌ دخیل‌ باشند.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

سابقه‌ خانوادگی‌ اسكیزوفرنی‌

ـ پیشگیری‌:

پیشگیری‌ خاصی‌ برای‌ آن‌ شناخته‌ نشده‌ است‌.

ـ عواقب‌ موردانتظار:

درمان‌ در اكثر این‌ بیماران‌ مؤثر بوده‌ و آنها را قادر می‌سازد تا به‌ درجات‌ مختلف‌ از استقلال‌ فردی‌ بازگردند. حدود 30% بیماران‌ به‌ زندگی‌ طبیعی‌ و شغل‌ خود بازمی‌گردند. گاهی‌ این‌ اختلال‌ به‌طور كامل‌ برطرف‌ می‌شود.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. ناتوانی‌ مادام‌العمر

۲. خودزنی‌؛ خودكشی‌

۳. رفتار خصومت‌آمیز نسبت‌ به‌ دیگران‌

۴. بازگشت‌، غفلت‌ در انجام‌ وظایف‌، ولگردی‌ یا حبس‌ رفتن‌

ـ درمان‌:

۱. تشخیص‌ از طریق‌ مشاهده‌ علایم‌ بیماری‌ توسط‌ سایرین‌ تأیید می‌شود.

۲. اخذ سابقه‌ طبی‌، سابقه‌ رفتاری‌، معاینه‌ فیزیكی‌ و ارزیابی‌ روانی‌ توسط‌ یك‌ پزشك‌ توصیه‌ می‌گردد.

۳. هیچ‌ آزمون‌ اختصاصی‌ برای‌ تشخیص‌ اسكیزوفرنی‌ وجود ندارد. برای‌ اثبات‌ این‌ تشخیص‌، علایم‌ باید حداقل‌ 6 ماه‌ در زمان‌هایی‌ از زندگی‌ تداوم‌ یافته‌ باشد. برخی‌ بررسی‌های‌ طبی‌ نیز به‌منظور رد سایر بیماری‌های‌ احتمالی‌ عامل‌ بیماری‌ استفاده‌ می‌شوند.

۴. هدف‌ از درمان‌، كمك‌ به‌ بیمار برای‌ بازگشت‌ به‌ عالم‌ واقعیت‌ است‌. درمان‌ با داروهای‌ تخفیف‌دهنده‌ علایم‌ شروع‌ می‌شود.

۵. پس‌ از كنترل‌ علایم‌، درمان‌ با روان‌درمانی‌ و توانبخشی‌ كه‌ به‌ فرد در جهت‌ كسب‌ دوباره‌ مهارت‌ها و الگوهای‌ رفتاری‌ طبیعی‌ كمك‌ می‌كند، ادامه‌ می‌یابد.

۶. خانواده‌ و سایر افراد دارای‌ نقش‌ مهم‌ در زندگی‌ بیمار نیز باید در درمان‌ مشاركت‌ داشته‌ باشند تا معضلات‌ بیمار را درك‌ كرده‌ و بدانند برای‌ كمك‌ به‌ بیمار چه‌ می‌توانند انجام‌ دهند. بیماران‌ دچار اسكیزوفرنی‌ گاهی‌ در زندگی‌ با دیگران‌ مشكل‌ دارند.

ـ داروها:

داروهای‌ ضدسایكوز معمولاً تجویز می‌شود. برخی‌ از این‌ داروها خوراكی‌ بوده‌ و برخی‌ به‌طور تزریقی‌ تجویز می‌شوند. اگر عوارض‌ یك‌ دارو خیلی‌ شدید بوده‌ و یا علایم‌ بیماری‌ با آن‌ كنترل‌ نگردند، داروی‌ دیگری‌ تجویز می‌شود. با برطرف‌ شدن‌ علایم‌ مقدار تجویزی‌ دارو كاهش‌ می‌یابد. در اكثر بیماران‌ مصرف‌ مادام‌العمر این‌ داروها لازم‌ است‌. داروهای‌ آرامبخش‌ نظیر بنزودیازپین‌ها ممكن‌ است‌ در شروع‌ درمان‌ لازم‌ باشد.

ـ فعالیت‌:

معمولاً محدودیتی‌ وجود ندارد مگر با نظر پزشك‌.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

یك‌ رژیم‌ غذایی‌ متعادل‌ برای‌ حفظ‌ سلامت‌ مطلوب‌ بدن‌ توصیه‌ می‌شود.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. تداوم‌ یا تشدید علایم‌ پس‌ از شروع‌ درمان‌

۲. اگر یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان شما دارای‌ علایم‌ اسكیزوفرنی‌ باشد.

۳. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. داروهای‌ تجویزی‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.