سرخجه‌ ـ rubella

سرخجه‌ یك‌ بیماری‌ ویروسی‌ خفیف‌ مسری‌ است‌. سرخجه‌ می‌تواند باعث‌ ایجاد ناهنجاری‌های‌ مادرزادی‌ وخیم‌ در جنین‌های‌ خانم‌های‌ بارداری‌ گردد كه‌ در 4-3 ماه‌ اول‌ بارداری‌ مبتلا به‌ آن‌ شده‌اند. این‌ بیماری‌ در همه‌ سنین‌ دیده‌ می‌شود ولی‌ در كودكان‌ شایعتر است‌. واكسیناسیون‌ علیه‌ این‌ بیماری‌ باعث‌ شده‌ است‌ تا تعداد موارد آن‌ به‌طور قابل‌ توجهی‌ كاهش‌ یابد.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. تب

۲. خستگی

۳. سردرد

۴. درد مفاصل‌ (بزرگسالان‌)

۵. درد و خشكی‌ عضلانی‌، به‌خصوص‌ در گردن‌

۶. بزرگی‌ غدد لنفاوی‌ به‌خصوص‌ در پشت‌ گوش‌ و در پشت‌ و دو طرف‌ گردن‌

۷. بثورات‌ قرمز بر روی‌ سر و صورت‌ و بدن‌ پس‌ از 2 یا 3 روز از شروع‌ بیماری‌. این‌ بثورات‌ 1 یا 2 روز به‌طول‌ می‌انجامد.

ـ علل‌ بیماری:

این‌ ویروس‌ از طریق‌ تماس‌ فرد به‌ فرد منتقل‌ می‌گردد. دوره‌ مسری‌ بودن‌ بیماری‌ از یك‌ هفته‌ قبل‌ از بروز بثورات‌ تا یك‌ هفته‌ پس‌ از محو شدن‌ آنهاست‌.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. واكسیناسیون‌ ناقص‌

۲. زندگی‌ در شرایط‌ پرجمعیت‌

۳. مدارس‌ یا مهدكودك‌ها

۴. ضعف‌ دستگاه‌ ایمنی‌ ناشی‌ از بیماری‌ها یا دارو

۵. آب‌ و هوای‌ بهاری‌ كه‌ در آن‌ همه‌گیری‌های‌ بیماری‌های‌ ویروسی‌ شایع‌ است‌.

ـ پیشگیری‌:

۱. كودكان‌ باید علیه‌ سرخجه‌ واكسینه‌ شوند. این‌ واكسیناسیون‌ حدوداً در 15-12 ماهگی‌ انجام‌ شده‌ و دوز یادآور آن‌ در سنین‌ 6-5 سالگی‌ یا 15-11 سالگی‌ تزریق‌ می‌شود.

۲. خانم‌های‌ غیرباردار در سنین‌ تولید مثل‌ باید علیه‌ این‌ بیماری‌ واكسینه‌ شوند مگر این‌ كه‌ قبلاً به‌ آن‌ مبتلا شده‌ یا واكسن‌ آن‌ را دریافت‌ كرده‌ باشند. تا 3 ماه‌ پس‌ از انجام‌ این‌ واكسیناسیون‌ باید از بارداری‌ جلوگیری‌ شود (اگر شما نمی‌دانید كه‌ قبلاً به‌ سرخجه‌ مبتلا شده‌اید یا خیر پزشك‌ شما یا مركز بهداشت‌ محلی‌ با درخواست‌ یك‌ آزمایش‌ خون‌ این‌ مطلب‌ را مشخص‌ می‌كند).

۳. در افرادی‌ كه‌ در تماس‌ با بیمار مبتلا به‌ سرخجه‌ بوده‌اند (به‌خصوص‌ در خانم‌های‌ باردار) اگر قبلاً مبتلا به‌ آن‌ نشده‌ یا واكسن‌ آن‌ را دریافت‌ نكرده‌ باشند، گاماگلوبولین‌ (پادتن‌) باید تزریق‌ شود. اگر گاماگلوبولین‌ بدون‌ تأخیر پس‌ از تماس‌ با بیمار مبتلا تزریق‌ شود، ممكن‌ است‌ از بروز بیماری‌ در فرد، پیشگیری‌ كرده‌ یا شدت‌ آن‌ را كاهش‌ دهد.

۴. چنانچه‌ فرد در اثر شرایطی‌ مانند وجود سرطان‌، مصرف‌ فعلی‌ كورتون‌ یا داروهای‌ ضد سرطان‌، اشعه‌درمانی‌ یا یك‌ بیماری‌ تبدار، دچار ضعف‌ دستگاه‌ ایمنی‌ باشد نباید واكسیناسیون‌ انجام‌ شود.

ـ عواقب‌ موردانتظار:

بیماری‌ در كودكان‌ در عرض‌ یك‌ هفته‌ (مدت‌ طولانی‌تر در بزرگسالان‌) به‌طور خودبه‌خود بهبود می‌یابد. علایم‌ بیماری‌ معمولاً خفیف‌ است‌.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. سقط‌ جنین‌ یا ناهنجاری‌ در جنین‌

۲. انسفالیت‌

۳. ترومبوسیتوپنی‌

۴. آگرانولوسیتوز

ـ درمان‌:

در مورد سرخجه‌ به‌طور عادی‌ نیازی‌ به‌ انجام‌ آزمایش‌های‌ تشخیصی‌ نیست‌. با این‌ حال‌ وجود ویروس‌ را می‌توان‌ با كشت‌ گلو، كشت‌ خون‌، كشت‌ ادرار یا كشت‌ مایع‌ مغزی‌ ـ نخاعی‌ اثبات‌ كرد. معمولاً درمان‌ خاصی‌ برای‌ این‌ بیماری‌ نیاز نیست‌. استراحت‌ بیشتر از روزهای‌ عادی‌ (در صورت‌ نیاز) و افزایش‌ مصرف‌ مایعات‌ توصیه‌ می‌شود. خانم‌های‌ بارداری‌ كه‌ در مواجهه‌ با بیماری‌ بوده‌اند (شامل‌ تماس‌ با فرد مبتلا تا یك‌ هفته‌ قبل‌، در حین‌، یا یك‌ هفته‌ پس‌ از بروز بیماری‌) باید بلافاصله‌ با پزشك‌ مسؤول‌ مراقبت‌های‌ پیش‌زایمانی‌ در این‌ باره‌ مشورت‌ نمایند.

ـ داروها:

برای‌ ناراحتی‌ خفیف‌ ممكن‌ است‌ مصرف‌ داروهای‌ بدون‌ نسخه‌ نظیر استامینوفن‌ كافی‌ باشد. در افراد زیر 18 سال‌ نباید از آسپیرین‌ استفاده‌ شود. در تحقیقات‌ ارتباطی‌ بین‌ مصرف‌ آسپیرین‌ در كودكان‌ در طی‌ بیماری‌های‌ ویروسی‌ و بروز نشانگان‌ رای‌ (نوعی‌ انسفالیت‌) شناخته‌ شده‌ است‌.

ـ فعالیت‌:

با برطرف‌ شدن‌ تب‌ میزان‌ استراحت‌ خود را افزایش‌ دهید. سپس‌ تا روز بعد از برطرف‌ شدن‌ بثورات‌ پوستی‌ فعالیت‌های‌ خود را محدود كنید. تا یك‌ هفته‌ پس‌ از ناپدید شدن‌ بثورات‌ از تماس‌ با دیگران‌ خودداری‌ كنید.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. تب‌ بالا

۲. قرمزی‌ چشم‌

۳. سرفه‌ یا كوتاهی‌ نفس‌

۴. سردرد شدید، خواب‌آلودگی‌، بیحالی‌ یا تشنج‌

۵. بروز خونریزی‌ غیرمعمول‌ 4-1 هفته‌ پس‌ از بیماری‌ (به‌صورت‌ خونریزی‌ لثه‌، بینی‌، رحم‌ یا لكه‌های‌ خونی‌ پراكنده‌ در سراسر پوست‌)