ویژگیهای آموزشی رادیو تلویزیون

يونسکو چهار ويژگى عمده نيز براى برنامه‌هاى آموزشى راديو تلويزيون قائل شده است که عبارتند از:

۱. برنامه‌ها به‌صورت مجموعهٔ متوالى است تا به يادگيرى تزايدى کمک کند.

۲. طراحى و برنامه‌ريزى آنها مشخصاً با کمک مشاوران آموزشى صورت مى‌گيرد.

۳. اين برنامه‌ها معمولاً با ديگر انواع مواد آموزشى همچون متون درسى و راهنماى مطالعاتى همراه است.

۴. استفاده از اين برنامه‌ها توسط معلم و شاگرد به نوعى مورد ارزيابى قرار مى‌گيرد.

بدين ترتيب، راديو - تلويزيون، به شکل گسترده‌اى عموم مردم و سراسر زندگى آنها را در بر مى‌گيرد. راديو و تلويزيون مى‌تواند در کنار برنامه‌هاى درسي، برنامه‌هائى نيز براى ارتقاء سطح دانستنى‌ها و معلومات عموم و اعتلاء سطح دانش فنى و مهارت قشرهاى معينى از جامعه و تشويق ذوق هنرى آنها تهيه و پخش کند که همان نقش و رسالت فرهنگى اين دو رسانه است. راديو - تلويزيون آموزشي، امروزه شامل هر دو بخش درسى و فرهنگى است؛ عموم مردم را چه در قالب برنامه‌هاى درسى و چه به‌صورت برنامه‌هاى سرگرم‌کننده در نظر دارد و آموزش مى‌دهد و به اعتبار همين هدف اصلى خود (آموزش)، از راديو - تلويزيون تجارتى متمايز مى‌شود. مارشال مک‌لوهان در مورد تلويزيون آموزشى چنين مى‌گويد: 'اهميت نقش آموزشى تلويزيون، هنگامى آشکار مى‌شود که مى‌بينيم کودکى سه ساله مى‌تواند در کنار پدر و پدربزرگ خود، کنفرانس مطبوعاتى رئيس جمهور را به آسانى تماشا کند.

از آنجا که تصاوير تلويزيوني، مشارکت فراوانى را مى‌طلبد، مى‌تواند نقش چشمگيرى در امر آموزش داشته باشد. اين احتمال وجود دارد که در آينده‌اى نه چندان دور، هرکلاس درسى مجهز به يک دستگاه تلويزيون شود. اگرچه در پاره‌اى موارد چنين اتفاقى افتاده است و تلويزيون توانسته است تخيلات و ذهنيت ما و حتى سليقه‌هاى ما را دگرگون کند. اين تغييرات، تنها به حوزهٔ آموزش محدود نيست، بلکه بر خط توليد اتومبيل‌ها نيز تأثير دارد. در واقع، پس از اختراع تلويزيون، ديگر براى يادگيرى زبان کسى تنها به کتاب آموزش زبان بسنده نمى‌کند؛ بلکه همگان بر اين باور هستند که بايد زبان را شنيد و حرف زد و اين باور نوين است که سبب پيدائى سريع برنامه‌هاى مختلف با اسلوب‌هاى جديد شده است' .

Bacus,1974.Mciuhan, Marshall, 'Undrestanding Media, the Extensions of Man' ,p,354,London,

بنابراين، استفاده از راديو - تلويزيون در امر آموزش، در هر جامعه‌اى به دليل تفاوت‌هاى فرهنگى اقتصادى و اجتماعى مستلزم پژوهش‌هاى بنيادى و اجراء برنامه‌هاى خاصى است. زيرا امکانات و نوآورى‌هاى تکنولوژيک، تنها هنگامى مى‌تواند در يک نظام آموزشى مؤثر واقع شود که پاسخگوى نيازهاى واقعى آن جامعه باشد.

بدين ترتيب، مى‌توان نقش راديو و تلويزيون را در امر آموزش به گونهٔ زير خلاصه کرد:

۱. راديو - تلويزيون مى‌تواند دنياى خارج را به داخل کلاس آورده و علائق دانش‌آموزان را براى يادگيرى برانگيزد و قدرت تصور آنان را تحريک کند.

۲. راديو - تلويزيون مى‌تواند براى تسهيل امر يادگيري، با توجه به مشخص بودن هر برنامه، اطلاعات کلى و موجزى را دربارهٔ آنها به‌دست دهد.

۳. تلويزيون مى‌تواند زندگى روزانهٔ کودکان را به‌صورت نمايشى درآورد که در آن کودکان بتوانند دربارهٔ رويدادهاى روزانه خود به بحث بپردازند.

۴. راديو - تلويزيون مى‌تواند با تهيهٔ برنامه‌هاى آموزشي، مواد درسى خود را با برنامه‌هاى مدارس تطبيق دهد و همکارى مديران و معلمان را جلب کند و ضمناً توضيح دهد که راديو - تلويزيون يک وسيلهٔ کمک آموزشى است و به هيچ‌وجه قصد خارج کردن معلم را از صحنه ندارد.

۵. راديو - تلويزيون برخلاف مدرسه که تنها مى‌تواند قشر خاصى از انسان‌ها را آن هم به تعداد اندک و در زمان و ساعاتى محدود، زير پوشش خود بگيرد، همه انسان‌ها را در تمامى ساعات شبانه‌روز در اختيار خويش داشته باشد.

۶. راديو - تلويزيون برخلاف مدرسه که صرفاً سال‌هاى محدودى از حيات فرد را در بر مى‌گيرد، مى‌تواند تمامى عمر افراد را تحت پوشش آموزشى خود قرار دهد.