|
|
|
کيست‌ها کيسه‌هاى پر از مايعى هستند که مجرائى به خارج ندارند و بنابراين با گذشت زمان به رشد خود ادامه مى‌دهند. دو نوع کيست وجود دارد که عبارتند از: منفرد و متعدد. کيست‌هاى منفرد خوش‌خيم هستند مگر آنکه تومورى در داخل آنها ايجاد شود. آنها معمولاً علائمى ايجاد نمى‌کنند مگر آنکه به‌قدرى بزرگ شوند که خونريزى کنند يا به اعضاء اطراف فشار وارد نمايند.
|
|
|
کيست‌هاى متعدد را بيمار پلى‌کيستيک مى‌نامند و مادرزادى هستند. اين کيست‌ها نيز علائمى ايجاد نمى‌کنند مگر آنکه آنقدر گسترش يابند که باعث انسداد در کليه (هيدرونفروز٭) يا عفونت شوند.
|
|
|
٭ اتساع لگنچه و حفره‌هاى داخل کليه در اثر انسداد که باعث چروکيدگى بافت کليه مى‌شود -م.
|
|
|
کيست‌هاى منفرد اغلب هنگام بررسى ساير موارد و به‌طور تصادفى کشف مىشوند. به‌دليل خطر اندک بروز بدخيمى پزشک ممکن است براى تعيين اندازه و قوام کيست آن را با امواج ماوراء صوت (اولتراسوند) مورد بررسى قرار دهد. در برخى موارد ممکن است براى بررسى سلول‌هاى داخل مايع کيست، مايع توسط يک سوزن بلند کشيده شود. اگر اين سلول‌ها طبيعى بودند اقدام اضافى ديگرى ضرورت ندارد.
|
|
|
|
|
کيست‌هاى منفرد را ممکن است در صورت ايجاد ناراحتى به‌علت بزرگى يا کشف سلول‌هاى بدخيم، برداشت. درمان خاصى براى بيمارى پلى‌کيستيک وجود ندارد. اگر بيمارى به قدرى پيشرفت کند که باعث نارسائى کليه شود، پيوند کليه يا دياليز مزمن ممکن است براى جلوگيرى از اورمي٭ و مرگ انجام شود.
|
|
|
٭ عارضه‌اى که در اثر تجمع بيش از حد محصولات ناشى از سوخت و ساز پروتئين‌ها (مثل اوره و غيره) ايجاد مى‌شود و باعث تهوع، استفراغ، سرگيجه، تشنج و اغماء مى‌گردد -م.
|
|
|
|
|
سنگ‌هاى کليوى در دستگاه جمع‌کنندهٔ ادرار کليه‌ها تشکيل مىشوند. اين سنگ‌ها هنگامى‌که غلظت برخى از مواد به‌قدرى بالا مى‌رود که قابليت حل شدن خود را از دست مى‌دهند، به‌صورت بلورهاى کوچک شروع به رسوب کردن در ادرار مى‌کنند. سنگ‌هاى کليوى انواع متعددى دارند ولى اکثر آنها از اگزالات کلسيم ايجاد مىشوند. سنگ‌هاى کليوى در مردان شايع‌تر است و در سفيد‌پوستان شايع‌تر از سياه‌پوستان است.
|
|
|
سنگ‌هاى کوچک ممکن است بدون ايجاد علامت از حالب عبور کنند. سنگ‌هاى بزرگتر از پنج ميليون آنقدر بزرگ هستند که نمى‌توانند از حالب عبور کنند و به‌تدريج با گذشت چندين سال رشد مى‌کنند. اگر آنها خيلى بزرگ شوند ممکن است باعث انسداد کليه و تورم (هيدرونفروز) آن شوند. آنها ممکن است باعث تخريب بافت کليه و خونريزى داخل ادرار شوند.
|
|
|
سنگ‌هاى با اندازهٔ متوسط ممکن است حين عبور از حالب باعث اتساع و خراشيدگى آن شوند و ايجاد خونريزى و درد شديد نمايند. اين درد که به قولنج کليوى معروف است به‌عنوان يکى از شديدترين دردهائى که انسان مجبور به تحمل آن است، شناخته شده است. اين درد متناوب و خنجرى از پشت شروع مى‌شود و در حين عبور سنگ به‌طرف پائين حالب به‌تدريج به لگن و کشالهٔ ران انتقال مى‌يابد. درد معمولاً هميشه در يک زمان خاص در يک سمت بدن ايجاد مى‌شود، ولى اگر شما مستعد تشکيل سنگ هستيد، حمله بعدى ممکن است در طرف ديگر شما بروز کند.
|
|
|
طرز برخورد با سنگ‌هاى کليوى:
|
|
- مقدار زيادى آب (حداقل ۱۰ ليوان در روز) بنوشيد. اين عمل باعث رقيق شدن ادرار و جلوگيرى از رسوب کلسيم در سنگ‌ها مى‌شود.
|
|
|
- از خوردن مقادير زياد گوشت بپرهيزيد. گوشت حاوى مقدار زيادى اسيد اوريک است که در بسيارى از سنگ‌ها يافت مى‌شود.
|
|
|
- در مورد نقش کلسيم رژيم غذائى در تشکيل سنگ اختلاف‌نظر وجود دارد. در مورد رژيم غذائى مناسب از پزشک خود نظرخواهى کنيد.
|
|
|
- مصرف ويتامين C را به کمتر از ۱۰۰۰ ميلى‌گرم در روز محدود کنيد. يکى از محصولات ناشى از سوخت و ساز ويتامين C اسيد اگزاليک است که در اکثر سنگ‌هاى کليوى يافت مى‌شود.
|
|
|
- از غذاهاى حاوى مقدار زياد اسيد اگزاليک مثل اسفناج، ريواس، فلفل سياه و ميوه‌هاى مغزدار مثل گردو بپرهيزيد.
|
|
|
- بر مبناء نوع سنگ تشکيل شده پزشک ممکن است براى جلوگيرى از ايجاد سنگ داروهائى مثل آلوپرينول يا مدرهاى تيازيدى را تجويز کند.
|
|
|
|
|
هنگام عبور سنگ درمان بسته به شدت درد شامل تسکين تسکين آن با مسکن‌ها يا داروهاى مخدر است. براى تسهيل عبور سنگ مقادير زياد مايعات بايد مصرف شود. اگر سنگ در قسمت تحتانى حالب گير کرده باشد، ممکن است تحت بيهوشى و با عبور سيستوسکوپ از حالب و به دام انداختن سنگ آن را خارج کرد.
|
|
|
اگر سنگ آنقدر بزرگ باشد که نتواند از حالب عبور کند، ممکن است برداشتن آن از طريق جراحى ضرورت يابد. اخيراً سنگ‌شکنى با نيروى امواج براى خرد کردن سنگ‌هائى که در کليه قرار دارند، رواج يافته است. اين دستگاه امواج پرقدرت صوتى ايجاد مى‌کند و آنها را روى سنگ کليه متمرکز مى‌نمايد. وقتى آنها با سنگ برخورد مى‌کنند، آن را به ذرّات کوچکى که قادر هستند از حالب عبور کنند، مى‌شکنند.
|
|
|
|
|
اگر سنگ کليه داريد، ممکن است به نوعى بيمارى مربوط به سوخت و ساز مبتلا باشيد. معمولاً اقدامات چندى براى کاهش دفعات بروز قولنج کليوى علامت‌دار توصيه مى‌شود، اگرچه شواهد علمى زيادى براى تائيد آنها وجود ندارد.
|
