اندازه واحد تولیدی در بلندمدت

اندازه مطلوب واحد توليدى عبارت است از اندازه‌اى که در آن هزينه‌هاى متوسط توليد در بلندمدت، حداقل شود، توليدکننده در اين دوره زمانى قادر است کليه عوامل توليد و از جمله زمين (يا ساختمان‌ها) را تغيير دهد. علاوه بر اين بسته به شرايط بازار، مثلاً وقتى ساختار بازار رقابتى برقرار است، نه تنها اندازه بهينه مزرعه تعيين مى‌شود، بلکه تعداد مناسب آنها نيز مشخص مى‌گردد. در حقيقت در اين شرايط ورود (يا خروج) به (يا از) صنعتى که در آن محصول موردنظر توليد مى‌شود، کاملاً آزاد است. بنابراين در صورتى‌که قيمت محصول در حدى باشد که مزارع موجود داراى سود اقتصادى باشند، ساير واحدهاى توليدى براى کسب سود موجود داراى سود اقتصادى باشند، ساير واحدهاى توليدى براى کسب سود موجود وارد اين صنعت خواهند شد.

طبيعى‌ترين روند آن است که با ورود واحدهاى جديد از طرفى توليد محصول موردنظر و به دنبال آن، عرضه محصول افزايش يابد که در شرايط ثابت باعث کاهش قيمت محصول مى‌شود. از طرف ديگر چون واحدهاى جديد نياز به عوامل توليد محصول موردنظر دارند، لذا سبب مى‌شوند قيمت اين عوامل افزايش يابد. اين امر به معناى افزايش هزينه‌هاى توليد باعث مى‌شود تعدادى از مزارع با ضرر مواجه شوند و لذا از اين صنعت خارج گردند. خروج اين واحدها به‌طور مشابه اثراتى در جهت عکس به‌جا مى‌گذارد. يعنى چون توليد کاهش مى‌يابد، قيمت آن افزايش مى‌يابد و از سوئى چون متقاضى عوامل توليد کاهش مى‌يابد، قيمت آنها نيز کاهش يافته و در نتيجه هزينه‌هاى توليد به دنبال آن کاهش مى‌يابد. روند ورود و خروج تا جائى ادامه مى‌يابد که ديگر انگيزه‌اى براى آن وجود نداشته باشد. يعنى نه سود و نه ضرر اقتصادى در توليد محصول نباشد. در چنين وضعيتى عملاً تعداد مناسب واحدهاى توليدى مشخص گرديده است.