|
|
|
| بالاخره روزى مى‌رسد که در منزل شما طفلى دچار استفراغ مى‌گردد. استفراغ ممکن است کاملاً ناگهانى، و يا ممکن است با احساس تهوع و آگاهى قبلى باشد. مثلاً يکى از دختران کوچک من هميشه قبل از استفراغ مى‌گفت 'حوصله‌ام سر رفته!' مطمئناً شما استفراغ را بار اول زياد جدى نمى‌گيرد و آن درست هم هست، در دوران نوزادى اين مسئله چيز نادرى نبوده و معدهٔ طفل خيلى راحت مقدارى از غذا را از معده بيرون مى‌فرستاد. اما بعد از دوران نوزادى، معدهٔ طفل غذا را با اطمينان بيشترى در خود نگه مى‌دارد و اگر يک بار غذا را نگه نمى‌دارد و به بيرون مى‌ريزد مطمئناً علتى دارد. غالباً علت آن نوع تغذيه است. مصرف زياد ميوه، غذاى پرچرب، شيرينى‌هاى سنگين هضم و يا خوردن چند نوع غذاى مختلف و ناجور با هم، چيزى که در معدهٔ کوچک امکان هضم آن وجود ندارد و طبيعى است که غذاى فاسد علت ديگر مى‌باشد. در تابستان مايونز و سس‌هاى سالاد محل نامناسبى براى رشد باکترى‌ها هستند و همين طور ماهى و سوسيس. کنسروهاى ماهى نيز در اين دسته قرار دارند که توصيه مى‌کنيم در ماه‌هاى گرم تابستان از مصرف آن خوددارى شود. اما اگر گوشت و سوسيس و کالباس را از جاى مطمئن خريدارى و خود نيز آن را صحيح و بهداشتى و زود به مصرف برسانيد جاى هيچگونه نگرانى نيست.
|
|
| يک مسموميت حاد که در اثر غذائى مسموم صورت بگيرد کمتر اتفاق مى‌افتد زيرا معده خود به مجرد دريافت غذاى نامناسب آن را فوراً تخليه مى‌کند. اما از آنجائى که بالاخره مسئله‌اى به اسم مسموميت وجود دارد، از تمام افراد خانواده استدعا مى‌کنيم که همکارى کنند هرگونه دارو، مواد ضدعفونى، رنگ يا اسانس‌هاى تند را از دسترس اطفال دور نگهدارند؛ يعنى در طبقات بالاى رگال و يا اشکاف مقفل نگهدارى شوند. به مادهٔ استفراغ با دقت توجه کنيد و اگر چيزى در آن پيدا شد، بايد به طبيب نشان بدهيد.
|
|
| استفراغ غالباً علامتى است براى يک بيمارى، چيزى که در ابتدا اصلاً بدان فکر نمى‌کنيم. مثلاً استفراغ در اثر سياه‌سرفه که در مبحث قبل توضيح داديم.
|
|
| در اثر سقوط و تصادف که براى طفل شوک حاصل مى‌شود، استفراغ پديد مى‌آيد. اگر همراه با استفراغ، طفل تب مى‌کند و به وضوح بيمار به‌نظر مى‌آيد و اگر شکم منبسط و سفت احساس مى‌شود و درد شديد در شکم منتشر مى‌گردد در اين صورت حتماً بايد طبيب را بر بالين حاضر نمود زيرا ممکن است بيمارى جدى باشد.
|
|
| اگر علت استفراغ براى شما روشن است، بى‌ضرر بوده و طفل بيمار نيست. مى‌توانيد از تجربيات خود استفاده کنيد. اما اگر غير از اين است حتماً طفل را به طبيب نشان بدهيد.
|
|
| - نوع ديگر بيمارى:
|
| طفل امروز شکمش بند نمى‌آيد مرتب براى تخليه روى لگن مى‌نشيند، در صورت او آثار تألم ظاهر است، در ابتدا مدفوع باريک و شل است و با بلغم همراه است و سپس مايع قهوه‌اى رنگى از او دفع مى‌شود و شکم منقبض مى‌شود، پيچ دارد و درد مى‌کند. مدفوع بوى بد و يا بوى ترشک مى‌دهد. به اين عارضه مى‌گوئيم سرما خوردگى و يا گريپ روده، علت آن مصرف غذاى ناجور و در اکثر موقع عفونت است. در رودهٔ سالم انسان معمولاً باکترى‌هائى وجود دارند که براى هضم غذا ضرورى مى‌باشند، اما فقط انواع به‌خصوصى از باکترى‌ها مجازند در رودهٔ بزرگ زنگى کنند و ورود باکترى‌هائى غير از آنها روده را مريض مى‌کنند که در اين صورت روده ديگر نمى‌تواند کار خود را درست انجام دهد.
|
|
|
|
| اسهال معمولاً يک روز بيشتر طول نمى‌کشد و آن ممکن است در زمستان در اثر اسراف در مصرف ميوه و يا زياده‌روى در مصرف پسته و گردو و فندق و غيره عارض شود زيرا اين مواد بسيار چرب هستند و روده قادر نيست همهٔ آن را هضم کند و به مصرف برساند، اما در تابستان بيشتر شيوع دارد که علت آن اکثراً وجود باکترى‌هاى بى‌ضرر هستند که البته با اين نوع اسهال نيز بايد مبارزه کرد زيرا بدن در اثر اسهال‌هاى مداوم ضعيف خواهد شد. چون در اثر اسهال، آب بدن کاسته مى‌شود و همراه با آن املاح ضرورى بدن نيز دفع مى‌گردد. از اين جهت اگر اسهال بيش از يک الى دو روز طول بکشد حتماً بايد به پزشک مراجعه نمود. طبيب مى‌تواند داروهائى تجويز کند که به‌نحو احسن مؤثر هستند. در منزل نيز رعايت غذائى بسيار مهم است. در روزهاى اسهالى مخصوصاً اگر طفل اشتها نيز ندارد بايد فقط سوخارى و چاى مصرف کند همچنين مى‌توان سيب را نرم رنده و بدون شکر مصرف کرد. از موز نرم شده نيز مى‌توان استفاده کرد.
|
|
|
|
| يبوست در مورد اطفال معمولاً يک بيمارى روده، يا تنبلى مادرزادى روده نمى‌باشد بلکه معمولاً در اثر تغذيهٔ نادرست (مصرف کم ميوه و سبزيجات و نان سياه و مصرف زياد نان سفيد و شيرينى) پديد مى‌آيد. گاهى مقصر اصلى نحوهٔ تربيت ناصحيح است مثلاً طفل را براى نظافت پس از تخليهٔ بسيار در فشار مى‌گذاريد و يا با اجبار و زور مى‌خواهيد او را از نشستن روى لگن باز داريد و به توالت رفتن عادت دهيد. در اين صورت‌ها ممکن است تخليهٔ روده نظم خود را از دست بدهد. اگر گاه‌گاهى يک روز شکم کار نکند نمى‌توان گفت که يبوست وجود دارد. براى بعضى اطفال اين تأخير در اجابت مزاج خود يک نظم است و در اين حالت مدفوع نيز سفت است. اگر آثارى از خون روى مدفوع ديده مى‌شود نشانهٔ هماروئيد است که نبايد به معالجه پرداخت زيرا پس از يبوست، آن نيز برطرف خواهد شد. مدفوع بعضى از کودکان پس از مصرف شکلات و کاکائو و يا شير زياد، ممکن است سفت شود. معمولاً اغذيهٔ کافى از سبزيجات و مواد خام مى‌تواند کار روده را به بهترين نحوى تنظيم کند. خيساندهٔ ميوه‌هاى خشک نيز کار يک مسهل ساده را انجام مى‌دهد، از شياف و مسهل فقط در موارد ضرورى استفاده مى‌شود. به هيچ‌وجه نبايد رودهٔ اطفال را به اينگونه داروها عادت داد. قبل از استعمال آن هميشه از طبيب مشورت بخواهيد چه اين داروها در دوزاژهاى قوى و ضعيف وجود دارد مثلاً داروئى که به مادربزرگ کمک جزئى مى‌کند مى‌تواند در رودهٔ نوه تلاطم ايجاد کند!
|
|
|
|
| در اطفال، عضوهاى مربوط به ادرار (کليه‌ها ـ مثانه ـ مجارى ادرار) نيز ممکن است بيمار گردد. يک عفونت يا سرماخوردگى و گاهى حتى هر دو با هم عامل بيمارى هستند. غالباً علايم بيمارى ناگهانى است بدين معنى که هنگام ادرار کردن يا بسيار دردناک است و يا ممکن است سوزشى شديد احساس شود. در اينگونه موارد مثانه به حالت انقباض در مى‌آيد.
|
|
| به فاصلهٔ هر چند دقيقه طفل احساس ادرار دارد و مى‌خواهد روى لگن بنشيند و يا به توالت برود ولى هر بار جز چند قطره آن هم با درد شديد خارج نمى‌شود. در اين وضيعت بايد هر چه زودتر به معالجه پرداخت. امروز با داروهاى سولفاميد مى‌توان با اين عارضه سريعاً به مقابله پرداخت که بايد داروى تجويز شده از طرف دکتر سه يا چهار روز متوالياً به‌طور دقيق در ساعات معين مصرف شود تا نتيجهٔ مطلوب حاصل گردد، از طرف ديگر دارو را نبايد بيش از حدّ لازم به طفل خوراند. اين مسئله‌اى است که بايد در هر بيمارى مورد توجه قرار بگيرد. غالباً مشاهده شده که دارو مدتى مديد همچنان مصرف مى‌شود بدون آنکه اصولاً لازم باشد.
|
|
| همين طور در مورد رژيم غذائى نيز مدت‌ها آن را ادامه مى‌دهند در حالى‌که لازم نيست. اگر دستورات پزشک را بيش از زمان لازم ادامه دهيد بى‌ضرر نخواهد بود. براى جلوگيرى از درد استفاده از شياف و کيسهٔ آب گرم روى شکم مفيد خواهد بود. همزمان بايد نوشيدنى زياد مصرف شود تا کليه‌ها و مجارى آن خوب شستشو گردد. اگر مداواى مجارى ادرار و مثانه را به تعويق بياندازد ممکن است که کليه‌ها نيز مبتلا شوند. فقط توسط آزمايش دقيق ادرار مى‌توان پى‌برد که کليه‌ها بيمار هستند يا خير.
|
|
| پس براى تشخيص معالجهٔ مثانه حتماً آزمايش ادرار ضرورى است. دختران در مقابل سرماخوردگى مثانه حساس‌تر از پسران هستند. زيرا آنان داراى مجراى ادرار کوتاه‌ترى از پسران هستند يعنى طول مجرائى که مثانه را به آلت تناسلى که با خارج ارتباط دارد متصل مى‌سازد، کوتاه‌تر است. اگر يک‌بار دختر کوچکى مبتلا به سرمازدگى مثانه بشود اين عضو حسّاس شده و مدام آسيب‌پذير خواهد شد و ديگر گرم نگاه داشتن و لباس گرم پوشيدن نيز تأثير ندارد و حتى شلوار بلند که براى دختران لباس بسيار ايده‌آلى است، اثر نخواهد داشت. والدين دخترانى که داراى مثانه‌اى حساس هستند و مدام دچار اين عارضه مى‌گردند، متاسفانه گاهى آنها را عادى تلقى مى‌کنند و از بردن طفل نزد طبيب خوددارى مى‌ورزند که البته اشتباه محض است.
|
|
| التهاب و عفونت مثانه نه تنها خود رأساً يک بيمارى است بلکه در اثر بيمارى‌هاى واگير نظير آنژين، مخلمک، سرخک و غيره نيز ممکن است حادث شود که در اينجا نيز بايد بيمار به‌طور اساسى و دقيق مورد معالجه قرار گيرد. همانطورى که در بالا ذکر شد توسط آزمايش و کشت ادرار عامل عارضه تشخيص داده مى‌شود، گاهى مشاهده مى‌شود که اطفال کم سنّ و سال حدود ۲ سالگى بعد از معالجه بيمارى و پس از محو آثار آن همچنان به توالت رفتن و روى لگن نشستن مداوم ادامه مى‌دهند و ما تشخيص مى‌دهيم که هنگام دفع ادرار دردى وجود ندارد بلکه طفل به اين کار از روى تفريح و لذت عادت کرده است. و اصولاً اطفال همه چيز را مورد بازى قرار مى‌دهند و مخصوصاً از اينکه بتوانند بزرگ‌تران را با خود مشغول سازند لذت مى‌برند. پس بايد با احتياط و مهربانى و با توجه دادن به مسائل ديگر آنان را از اين عادت بازداشت.
|
