درباره رنگ

تئوگيمبل در کتابش به‌نام 'شکل، صوت، رنگ و شفا' مى‌گويد: در آغاز ظلمات مقدس حکمفرما بود و از اين ظلمات نور سر برآورد. نور و تاريکي، رقص آفرينش را به پايکوبى برخاستند و بدين‌گونه رنگ‌هاى طيف متولد گرديدند.

حدود هشتاد هزار سال پيش بشر موفق به رنگ کردن اشياء شد؛ که در ابتدايى‌ترين شکل آن تنها دو رنگ سياه و قرمز بود.

تا اوايل قرن هيجدهم ميلادى رنگ کردن اشياء بيشتر جنبهٔ هنرى و تشريفاتى داشته و نقاشى با الهام از طبيعت صورت مى‌گرفته است.

يوهانس اتين در کتاب خود بنامه 'هنر رنگ' که در سال ۱۹۶۱ م در آلمان به‌چاپ رسيده، نوشته است: رنگ همهٔ مواهب خود را به همه تقديم مى‌کند ولى رموز نهان‌تر خود را فقط براى شيفتگان واقعى مکشوف مى‌سازد و تنها کسانى که عاشق رنگ هستند مى‌توانند زيبايى و کيفيت ذاتى آن را درک نمايند.

گفته مى‌شود که چشم انسان قادر است حدود دو ميليون رنگ را از يکديگر متمايز بنمايد و تشخيص دهد.

واژهٔ رنگ مترادف کلمهٔ انگليسى Hue يا Colour، پديده‌اى است فيزيکى که در اثر تابش و رفتار انعکاسى نور در برابر چشم ناظر، ظاهر مى‌شود و پديده‌اى است عينى و رواني. اما واژهٔ رنگ مترادف با pigment و colorant به معنى رنگ‌دانه و رنگ‌دهنده است که ارتباط با خواص فيزيکى و شيمايى مولکول‌هاى رنگ‌دار دارد و ماهيت رنگ را مورد بررسى قرار مى‌دهد.

امروزه مسلم گرديده که رنگ همانند نور داراى سرعت، طول موج، حالات ارتعاشى و تداخلى و خاصيت موجى است و اثر ذهنى و روانى در ارتباط با مغز و قوهٔ بينايى دارد و مى‌تواند به اشياء بُعد و جسميت ببخشد.

به‌گفته تاريخ مصريان قديم اولين سازندگان رنگ در جهان شناخته شده‌اند و رنگرزى براى اولين بار در چين حدود ۳۰۰۰ سال ق . م آغاز شد.

رنگ‌هاى داراى صفات فام، درخشندگى و اشباع هستند. رنگ‌هاى اصلى در واقع فام‌هاى اوليه هستند که شامل زرد، قرمز و آبى مى‌شوند و از ترکيب آنها فام‌هاى ثانويه بدست مى‌آيد.

درخشندگى درجه تيرگى و روشنى را مشخص مى‌سازد. بيشترين درخشندگى متعلق به رنگ زرد است و کمترين را بنفش دارد. اشباع ميزان خلوص فام آن را مشخص مى‌کند. در طبيعت خلوص رنگى به‌ندرت وجود دارد.

نقاشان در گذشته بسيارى از تأثيرات رنگ را بدون آگاهى به‌کار مى‌بردند. ولى با مطرح شدن نظريه‌هاى رنگ، راه‌حل‌هاى تازه‌اى در باب حجم، نور، فضا و حرکت در اختيار نقاشان قرار گرفت.