نظریات

آشنائى با ديدگاه‌هاى گوناگون انديشمندان اجتماعى پيرامون تحولات جامعهٔ انسانى و ترسيم عوامل تعيين‌کننده و مسلط در آن، به صدها پژوهشگر کوشنده و نکته‌ياب نياز دارد تا بتوانند به اين مهم دست يابند؛ زيرا براساس شواهد تاريخى و اسناد موجود، متفکرانى چون، ابن‌خلدون، توين‌بي، ويکو، اگوست کنت، کارل مارکس و بسيارى ديگر از انديشمندان دربارهٔ تحولات اجتماعى سخن گفته و نظريات ارزنده‌اى در اين زمينه بيان کرده‌اند. از بيم گستردگى دامنهٔ پژوهش، قصد پرداختن به همهٔ آنها را نداريم، و در اينجا مى‌کوشيم صرفاً نظريات سه تن از انديشمندان اجتماعى را که اساس تحولات جامعه را مشخصاً بر نقش اجتماعى وسايل ارتباط جمعى قرار داده‌اند، مورد بررسى قرار دهيم. از اين‌رو، نخست، فضل تقدم را به فرديناند تونيس جامعه‌‌شناس آلمانى مى‌دهيم، سپس به نظريات ديويد رايزمن خواهيم پرداخت و سرانجام، آراء و نظرات مارشال مک‌لوهان را از نظر خواهيم گذراند.