| خصلت‌هاى زيادى در محيط جنين وجود دارد که مى‌تواند بر نمو آن اثر بگذارد و اين اثر ممکن است مثبت يا منفى باشد. سيستم تغذيه يکى از اين عوامل محيطى است که بيشترين اثر را بر رشد جنين دارد. لذا دانستن چگونگى تغذيهٔ جنين بسيار کمک‌کننده است.
|
|
|
|
|
|
|
| تغذيهٔ جنين. از نظر ساختاري، عضو رابط براى تغذيهٔ جنين جفت (placenta) است. اين شبکه مويرگى در مراحل اوليهٔ رشد روياني، از قشر خارجى آن و بافت مادرى ساخته مى‌شود. جفت در واقع از دو جدار موازى که توسط خون مادرى پر شده است تشکيل مى‌شود. شبکه‌هاى پنجه‌اى‌شکل در اين بخش کشيده شده‌اند و از اين طريق سطح تبادل مواد را بين مادر و جنين افزايش مى‌دهند. خون جنين از طريق بند ناف به داخل شبکه پنجه‌اى‌شکل جريان پيدا مى‌کند. خون مادر از طريق جفت وارد شبکه پنجه‌اى شکل شده، فضاى آنجا را پر مى‌کند. تبادلات تنفسى و تغذيه‌اى به شکل پخش شده بين خون جنين که در شبکهٔ مويرگى پنجه‌اى‌شکل جريان دارد و خون مادر که در فضاى اطراف آن در جريان است، رخ مى‌دهد و در اين حالت اين دو جريان خون مستقيماً در هم آميخته نمى‌شوند. يکى از تبادلات مهم، تبادل اکسيژن از خون مادر به خون جنين و اکسيد کربن از خون جنين به خون مادر است که سپس از طريق جريان تنفسى مادر دفع مى‌شود. مواد غذايى که از طريق جفت به جنين منتقل مى‌شود، شامل مواد ذيل است:
|
|
| پروتئين‌ها؛ آمينواسيدها؛ پلى‌پپتيدها؛ کربوئيدارت‌ها؛ آب؛ يون‌ها و مواد غيرآلى (سديم، پتاسيم، آهن و غيره)؛ ويتامين‌ها.
|
|
| مواد زائد و دفعى از متابوليسم (سوخت و ساز) جنين به همين طريق خارج مى‌شود.
|
|
|
|
| وضعيت بهداشتى مادر. نيازهاى زن باردار زياد است که در بين آنها مى‌توان موارد ذيل را نام برد:
|
|
| ۱. افزايش نيازهاى مربوط به انرژي؛
|
|
| ۲. افزايش نيازهاى مربوط به تغذيه و مواد غذايي؛
|
|
| ۳. افزايش اکسيژن مصرفي؛
|
|
| ۴. افزايش عملکرد قلبى - تنفسى (مالينا و بوچارد، ۱۹۹۱).
|
|
| جنينِ در حال رشد به انرژي، مواد غذايى و اکسيژن نياز دارد. چنانچه در تدارک اين مواد کمبودى وجود داشته باشد، بين مادر و جنين براى اين ذخاير محدود، رقابت پيش مى‌آيد تا اينکه به نفع جنين به پايان مى‌رسد.
|
|
| بانوانى که در وضعيت اقتصادى - اجتماعى پائين قرار دارند عموماً نسبت به آنهايى که از وضعيت بالايى برخوردار هستند، فرزندانى را به دنيا مى‌آورند که از نظر وزن سبک‌تر هستند. قابل توجه است که نوزادان با وزن کمتر در مقابل امراض، عفونت و مرگ‌هاى چند هفته‌ٔ اول زندگي، بيشتر در معرض خطر قرار مى‌گيرند. اگرچه وزن نوزاد به‌طور کلى مربوط به تغذيهٔ مادر و جنين است، ليکن وضعيت بهداشتى و سلامتى مادر نقش مهمى در رشد پيش از تولد دارد. مادرى که در شرايط بهداشتى مناسب، زندگى مى‌کند و از نخستين روزهاى باردارى تحت مراقبت‌هاى لازم قرار مى‌گيرد بهتر از مادرى که در وضعيت بهداشتى نامناسب قرار دارد مى‌تواند انرژى لازم، مواد غذايى و اکسيژن جنين خود را تأمين کند. او همچنين کمتر در معرض خطر بيمارى‌ها و عفونت‌هايى که ممکن است روى فرزندش اثر بگذارد، قرار دارد.
|
\
