بازتاب فاش‌گویی‌های پزشکیان در «نیویورک تایمز»

انتخاب/متن پیش رو در انتخاب منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

در برخی سخنرانی‌های عمومی صریح در روزهای اخیر، پزشکیان گفته است که ایران با مشکلات غیرقابل حل مواجه است و او دیگر ایده‌ای برای رفع آن‌ها ندارد. پزشکیان اوایل دسامبر به دانشجویان و دانشگاهیان گفت «اگر کسی می‌تواند کاری انجام دهد، حتماً اقدام کند...من هیچ کاری نمی‌توانم بکنم؛ مرا نفرین نکنید.»
 
نیویورک‌تایمز نوشت: سال اول ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان در ایران، به عنوان یک سال وحشتناک توصیف شده است. در این مدت ترور متحدان و فرماندهان ارشد، حملات هوایی اسرائیل و ایالات متحده، تخریب تأسیسات هسته‌ای و همچنین بحران اقتصادی روزافزون و کمبودهای مداوم انرژی و آب رخ داده است.

  اما اگر ایرانی‌ها به دنبال راه‌حل از رئیس‌جمهور بودند، او نخستین کسی خواهد بود که می‌گوید: «به دنبال من نباشید.»

در برخی سخنرانی‌های عمومی صریح در روزهای اخیر، پزشکیان گفته است که ایران با مشکلات غیرقابل حل مواجه است و او دیگر ایده‌ای برای رفع آن‌ها ندارد.

پزشکیان اوایل دسامبر به دانشجویان و دانشگاهیان گفت «اگر کسی می‌تواند کاری انجام دهد، حتماً اقدام کند...من هیچ کاری نمی‌توانم بکنم؛ مرا نفرین نکنید.»
 
در دیدار با مقامات دولتی، او اذعان کرده است که دولت «واقعاً گیر کرده است.» او اضافه کرده است: «از روز اول که آمدیم، فاجعه‌ها باریدن گرفته‌اند و هنوز هم متوقف نشده‌اند.»

او حتی گفته است که مشکلات ایران خودساخته است — ناشی از فساد، کشمکش‌های جناحی و دهه‌ها شیوه‌های هزینه‌کرد دولت و این مشکلات تقصیر آمریکا یا اسرائیل نیست.

این ماه، پزشکیان به استانداران و مقامات محلی گفته است که تصور کنند دولت «وجود ندارد» و «مشکلات خود را خودتان حل کنید.»

ویدئوهای این سخنرانی‌ها در فضای آنلاین و رسانه‌های خبری ایران وایرال شده‌اند. علی ضیا، مجری، روز سه‌شنبه در ویدیویی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، گفت: «پزشکیان دکمه اتوپایلوت را زده و رها کرده است. این همان حسی است که مردم دارند.»

طبق گفته دو مقام ایرانی که در دولت او کار می‌کنند و دو عضو جناح محافظه‌کار رقیب، برخی از متحدان و حتی رقبای پزشکیان به‌طور خصوصی از این اظهارنظرهای او ابراز ناخشنودی کرده‌اند و گفته‌اند که باعث می‌شود دولت در زمانی حیاتی برای کشور ضعیف و ناتوان به نظر برسد. همه چهار نفر خواستند نامشان ذکر نشود چون درباره مسائل حساس صحبت می‌کردند.

پزشکیان آشکارا می‌گوید که در مسائل جنجالی سیاست خارجی مانند حل اختلافات هسته‌ای با آمریکا تابع حاکمیت است. او همچنین گفته است که اجازه نداشته محدودیت‌ها بر روی شبکه‌های اجتماعی محبوب مانند اینستاگرام را بردارد، هرچند ایرانی‌ها اکنون از طریق VPN می‌توانند به آن دسترسی پیدا کنند.

واکنش‌ها به صداقت پزشکیان
محمدعلی ابطحی، معاون سابق رئیس‌جمهور و سیاستمدار اصلاح‌طلب، از پزشکیان به خاطر عدم تزئین واقعیت تمجید کرده است: «ایده صحبت صادقانه با مردم پدیده‌ای جدید است،» 

او در مصاحبه تلفنی گفت «این ساده‌انگارانه نیست. یک سیاست پشت آن است. او نمی‌خواهد حقیقت را پنهان کند و انتظارات را بالا ببرد و سپس نتواند کاری انجام دهد.»

با این حال، محافظه‌کاران خواستار کناره‌گیری او شده‌اند. کامران غضنفری، عضو تندروی مجلس، در برنامه‌ای تلویزیونی ماه گذشته پرسید: «چرا رئیس‌جمهور شدید؟ شما قرار است مشکلات جامعه را حل کنید، نه اینکه بروید بگویید ‘این را نداریم، آن را نداریم.’»

پزشکیان، جراح قلب و نماینده سابق مجلس و وزیر بهداشت، در سپتامبر ۲۰۲۴ پس از درگذشت ابراهیم رئیسی در سانحه هلیکوپتر، به ریاست‌جمهوری رسید.

مشکلات تقریباً بلافاصله آغاز شد. در روز تحلیف پزشکیان، اسرائیل رهبر سیاسی حماس، اسماعیل هنیه، که برای شرکت در مراسم به تهران آمده بود را ترور کرد.

در ژوئن، اسرائیل به ایران حمله کرد و این دو در جنگ شدیدی ۱۲ روزه با یکدیگر درگیر شدند که با بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط ایالات متحده پایان یافت. پزشکیان خود از مرگ نجات یافت، هنگامی که اسرائیل یک جلسه محرمانه امنیت ملی به ریاست او را در زیر زمین بمباران کرد.

برای سال‌ها، تحریم‌های آمریکا که از سال ۲۰۱۸ توسط رئیس‌جمهور ترامپ علیه درآمدهای نفتی و سیستم بانکی ایران اعمال شده، اقتصاد کشور را تحلیل برده است. چشم‌انداز توافقی با واشینگتن که بتواند ایران را به رفع تحریم‌ها در ازای محدودیت برنامه هسته‌ای امیدوار کند، اکنون تیره به نظر می‌رسد و تهدید درگیری بیشتر با اسرائیل نیز وجود دارد.

صنم وکیل، مدیر خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس گفت «ایران اکنون در تعلیق است؛ هم در داخل و هم در مقابله با آمریکا....اینکه پزشکیان آشکارا ناامیدی خود را نشان می‌دهد، واقعاً جالب است. او سعی می‌کند به‌طور غیرمستقیم برخی اختیارات را به دست گیرد، و محدودیت‌هایی که دارد را بیان کند.»

اما آیا این مشکل را حل خواهد کرد؟ صنم وکیل پاسخ می‌دهد: «فکر نمی‌کنم.»

بحران اقتصادی و تورم
ایرانی‌ها هر روز شاهد سقوط ارزش ریال در برابر دلار هستند. روز چهارشنبه، هر دلار آمریکا در بازار آزاد ۱.۳ میلیون ریال ارزش داشت، بیش از دو برابر نرخ زمان آغاز ریاست‌جمهوری پزشکیان.

قیمت‌ها، از جمله مواد غذایی و مصالح ساختمانی، نیز افزایش یافته است. برای مثال، قیمت لبنیات اخیراً سه برابر شده است. تورم حدود ۶۰ درصد گزارش شده است.

سهیل، مهندس ۳۸ ساله در اصفهان، گفت: «اگر سیستم کارت بانکی و انتقالات الکترونیک نبود، مجبور بودیم کیسه‌های پول حمل کنیم تا نیازهای روزانه خود را بخریم.»

گزارش وزارت رفاه ایران هفته گذشته نشان داد که ناامنی غذایی از سال ۲۰۲۰ در حال بدتر شدن است و هر بزرگسال ایرانی اکنون ۴۰۰ کالری کمتر از حداقل ۲۲۰۰ کالری توصیه‌شده دریافت می‌کند.

مهشید، معلم بازنشسته ۷۰ ساله در تهران، گفت که تورم او را مجبور کرده تا طلا بفروشد و از پس‌اندازش استفاده کند.

کمبود آب و برق
بحران‌های حاد انرژی و آب باعث قطعی مکرر برق و آب در مناطق مسکونی، تجاری و صنعتی شده است.

امیرحسین خالقی، اقتصاددان اصفهانی، گفت: «هیچ راه‌حل کوتاه‌مدت و در دسترسی وجود ندارد که بتواند بحران‌های متعدد ایران را حل کند. ما نمی‌توانیم چالش‌های اقتصادی عمده را حل کنیم چون نیازمند یک استراتژی کاملاً جدی هستیم.»

آذر منصوری، رئیس جناح اصلاح‌طلب ایران که از پزشکیان حمایت کرده بود، در یک پست شبکه‌های اجتماعی به او هشدار داد که تورم در نقطه بحرانی است: «مردم عصبانی هستند، این شیوه قابل ادامه نیست.»

با وجود چشم‌اندازهای ناامیدکننده، پزشکیان گفته است: «تا آخر می‌ایستم.»