مقام سابق آمریکایی: ترامپ جلوی حمله احتمالی اسرائیل به برنامه موشکی ایران را نمی‌گیرد

تابناک/  «مارک فیتزپاتریک» معتقد است ترامپ به مذاکراتی که مستلزم مصالحه آمریکایی باشد علاقه‌ای ندارد، و همچنین ترامپ به مشارکت در کارزار تغییر رژیم ایران علاقه‌ای ندارد. 

سرپرست اسبق معاونت بخش عدم اشاعه وزارت خارجه آمریکا گفت: تمرکز ترامپ بر نیمکره غربی است که تغییر رژیم در ونزوئلا اولویت اصلی اوست. با این حال، ترامپ تلاش نخواهد کرد نتانیاهو را از حمله به برنامه موشکی ایران باز دارد، تا زمانی که آمریکا مستقیماً درگیر نشود.

رسانه صهیونیستی اسرائیل هیوم در گزارشی نوشته است: تهدید فزاینده ایران قرار است در کانون دیدار مورد انتظار هفته آینده میان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در ایالت فلوریدا قرار گیرد.

مقام‌های اسرائیلی در حال آماده‌سازی یک پرونده اطلاعاتی جامع درباره ایران هستند که در آن تلاش‌های تهران برای احیای برنامه هسته‌ای، بازسازی زرادخانه موشک‌های بالستیک و افزایش تأمین مالی حماس، حزب‌الله، حوثی‌ها تشریح شده است.

در ادامه این مطلب آمده است: این پرونده که قرار است به ترامپ و تیم او ارائه شود، با هدف ایجاد هماهنگی نزدیک اسرائیل–آمریکا برای مقابله با آنچه اسرائیل «ریشه اصلی مشکل ایران» می‌داند، تهیه شده است. 

مقام‌های اسرائیلی معتقدند رئیس‌جمهور آمریکا ایران را نیروی تهاجمیِ محرک بی‌ثباتی منطقه و مانع اصلی پیشبرد یک توافق جامع منطقه‌ای – اَبَرتوافق مورد نظر ترامپ – می‌داند. با این حال، ترامپ تاکنون از اقدام قاطع علیه حکومت تهران خودداری کرده و دیدار با نتانیاهو قرار است به تعیین نقاط عطف روشن برای نحوه مواجهه با ایران منجر شود.

در خصوص دلایل این موضوع خبرنگار تابناک گفتگویی با «مارک فیتزپاتریک» سرپرست اسبق معاونت بخش عدم اشاعه وزارت خارجه آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.

فیتزپاتریک تا چندی قبل مدیریت اجرایی اندیشکده انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS) را برعهده داشت. او از سال ۲۰۰۵ به عضویت اندیشکده انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک در آمده بود. پیش از آن، فیتزپاتریک ۲۶ سال به عنوان دیپلمات در وزارت خارجه امریکا خدمت کرده‌بود. در طول این سال‌ها او در دفاتر نمایندگی امریکا در سئول، توکیو، ولینگتون، وین و همچنین به عنوان دستیار موقت وزیر امورخارجه در امور عدم اشاعه، خدمت کرده است. این سوابق دیپلماتیک او را به یکی از کارشناسان مطرح امریکایی در حوزه خلع سلاح هسته‌ای و عدم اشاعه تبدیل کرده است. او کتاب‌های متعددی در زمینه خلع سلاح هسته‌ای و عدم اشاعه منتشر کرده است. کتاب «قدرت‌های هسته‌ای پنهان آسیا: ژاپن، کره جنوبی و تایوان»، «فائق آمدن بر خطرات هسته‌ای پاکستان» و «بحران هسته‌ای ایران: اجتناب از بدترین سناریوها» بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶ توسط او در مورد مسائل خلع سلاح هسته‌ای نوشته‌شده است.

*دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، چند روز پیش اظهار داشت «ایران با سرعت در حال بازسازی برنامه موشکی خود است. می‌توانند تلاش کنند، اما احیای برنامه هسته‌ای برای ایران زمان زیادی خواهد برد — و اگر بدون توافق تلاش کنند آن را بازسازی و احیا کنند، ما دوباره آن را نابود خواهیم کرد. ما همچنین می‌توانیم به‌سرعت موشک‌های ایران را از بین ببریم.» به نظر می‌رسد ترامپ درباره «جنگ پیشگیرانه» علیه برنامه موشکی ایران صحبت می‌کند. او همچنین با حمله به برنامه هسته‌ای ایران (ادعای «جنگ پیشگیرانه») با هدف قرار دادن تأسیسات نطنز، فردو و اصفهان به آن حمله کرده است. ارزیابی شما از ادعای او درباره جنگ پیشگیرانه علیه برنامه موشکی ایران چیست؟

صحبت رئیس‌جمهور ترامپ درباره حمله به موشک‌های ایران انحرافی از سیاست‌های قبلی است. تا کنون، ایالات متحده در درجه اول نگران توسعه سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران بوده، به‌خاطر تهدیدی که می‌توانست برای منافع ملی آمریکا و امنیت جهانی ایجاد کند. موشک‌ها نگرانی کمتری داشتند. همسایگان ایران باید نگران موشک‌هایی باشند که می‌توانند به قلمرو آنها اصابت کنند، اما خاک ایالات متحده خارج از برد این موشک‌هاست. 

آنچه تغییر کرده این است که اسرائیل اکنون بالستیک‌ها را بزرگ‌ترین تهدید ایران می‌داند، چون بسیاری از آنها توانستند از گنبد آهنین عبور کنند. در صحبت درباره از کار انداختن موشک‌های ایران، ترامپ به‌نظر می‌رسد که غریزی و تقلیدی از نتانیاهو صحبت می‌کند، و به‌اشتباه منافع ملی اسرائیل و آمریکا را معادل می‌بیند.

*دولت ترامپ اعلام کرده است که تنها در صورتی با ایران مذاکره خواهد کرد که ایران با صفر کردن غنی‌سازی، محدود کردن برد موشک‌هایش به کمتر از ۵۰۰ کیلومتر، و توقف حمایت از نیرو‌های نیابتی خود موافقت کند. محمدجواد ظریف در مقاله‌ای در مجله فارن افرز نوشته که اگر تهران و واشنگتن بتوانند نسخه به‌روزشده‌ای از برجام را اجرا کنند، شاید بتوانند دیگر مسائل دشوار مانند امنیت منطقه‌ای، کنترل تسلیحات و مبارزه با تروریسم را نیز حل‌وفصل کنند — به‌عبارت دیگر، او یک رویکرد گام‌به‌گام را پیشنهاد می‌کند. آیا فکر می‌کنید این رویکرد برای ایالات متحده قابل قبول خواهد بود؟

در حالی که شخصاً معتقدم پیشنهاد آقای ظریف بهترین راه پیش‌روست، فکر نمی‌کنم رهبری کنونی آمریکا ارزش زیادی برای رویکرد گام‌به‌گام قائل شود که به‌وضوح و سریع به تحقق اهداف آمریکا منتهی نشود. با دیدن آمریکا به‌عنوان برتر از همه پس از حملات ژوئن، دولت ترامپ ضرر و زیان را ضروری نمی‌داند. اما این سه هدف هم‌ارزش یکدیگر نیستند. 

غنی‌سازی صفر اولویت برتر است. محدود کردن برد موشک‌ها و پایان دادن به حمایت از نیرو‌های نیابتی قطعاً خوب است، اما به‌طور مستقیم به منافع ملی آمریکا مرتبط نیستند؛ بنابراین من معتقدم اگر ایران بپذیرد غنی‌سازی را صفر کند، این برای رسیدن به توافق کافی خواهد بود.

*بر اساس برخی منابع خبری، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، قصد دارد در سفر آینده‌اش به آمریکا و دیدار با ترامپ، مسئله یک حمله جدید به ایران را مطرح کند. با توجه به بن‌بست کنونی و امکان اینکه ایران برنامه موشکی خود را دوباره احیا کند — که احتمالاً نوعی توازن نسبی در برابر اسرائیل ایجاد می‌کند — آیا ترامپ جنگ دیگری را مجاز خواهد کرد؟

با احتیاط آشکار اینکه ترامپ غیرقابل پیش‌بینی است، من فکر نمی‌کنم او آمریکا را وارد دور دیگری از حملات علیه ایران کند. تعداد اندکی از آمریکایی‌ها نیاز یا توجیه آن را خواهند پذیرفت. 

تمرکز ترامپ بر نیمکره غربی است که تغییر رژیم در ونزوئلا اولویت اصلی اوست. با این حال، ترامپ تلاش نخواهد کرد نتانیاهو را از حمله به برنامه موشکی ایران باز دارد، تا زمانی که آمریکا مستقیماً درگیر نشود.

*برخی ناظران بر این باورند که ترامپ دیگر تمایلی به مذاکره با ایران ندارد، مگر اینکه تهران همه خواسته‌های واشنگتن را بپذیرد. بر اساس این تحلیل، ترامپ به‌دنبال تغییر رژیم نیست، بلکه تنها توافقی مطابق خواسته‌های خودش می‌خواهد. درحالی‌که به نظر می‌رسد نتانیاهو به‌دنبال تغییر رژیم است و شرایط فعلی را فرصت طلایی برای این هدف می‌بیند. ارزیابی شما از این دیدگاه چیست؟

من فکر می‌کنم تحلیلگران مورد اشاره شما در هر دو مورد درست می‌گویند: ترامپ به مذاکراتی که مستلزم مصالحه آمریکایی باشد علاقه‌ای ندارد، و همچنین ترامپ به مشارکت در کارزار تغییر رژیم ایران علاقه‌ای ندارد. 

چنین سیاستی تنش‌ها را درون حزب جمهوری‌خواه او تشدید می‌کند. بسیاری از هواداران ترامپ به‌طور فزاینده‌ای با صدای بلند می‌گویند که او باید بیشتر بر مسائل داخلی آمریکا تمرکز کند و انرژی زیادی صرف امور بین‌المللی نکند. نتانیاهو، از سوی دیگر، دلایل سیاسی برای فشار آوردن به تغییر رژیم ایران دارد، به‌عنوان حواس‌پرتی از مشکلات داخلی‌اش.

*رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، می‌گوید بازرسان نمی‌توانند به تأسیسات ایرانی آسیب‌دیده در جنگ ۱۲ روزه دسترسی داشته باشند، با این حال او بار‌ها ادعا می‌کند که اورانیوم غنی‌شده در ایران وجود دارد. تمرکز او بر چیزی که کاملاً تأیید نشده عجیب به نظر می‌رسد و به نظر می‌رسد هدف او زنده نگه‌داشتن «تهدید هسته‌ای ایران» است. ارزیابی شما چیست؟

مدیرکل گروسی باید برای دسترسی به ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران فشار بیاورد، زیرا نظارت بر آن یکی از وظایف اصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. این یک مسئله ساختگی برای زنده نگه‌داشتن «تهدید هسته‌ای ایران» نیست. 

جایی برای شک نیست که اورانیوم غنی‌شده در ایران وجود دارد. اگر کپسول‌های این محصول در بمباران ژوئن نابود شده بودند، گاز‌هایی از آنها منتشر می‌شد که قابل تشخیص بود. دولت ایران تأیید کرده که ذخیره اورانیوم غنی‌شده نابود نشده و اطلاعات جاسوسی اسرائیل نیز این موضوع را تأیید می‌کند. سؤال برجسته این است: آن کجا است؟