یک کارشناس: اصلاح اقتصاد نیازمند شجاعت است

شرق/متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

هادی حق‌شناس در گفت‌وگو با «شرق» پیش از هر چیز تأکید می‌کند که اکنون بیش از هر زمان دیگری می‌توان فهمید که چرا در ادبیات اقتصادی جهان بر استقلال بانک‌های مرکزی تأکید می‌شود. به گفته او، سیاست‌گذار پولی‌ باید مستقل از سیاست‌های مالی، بودجه‌ای و تجاری تصمیم‌گیری کند. اگر بازار پول بتواند سیاستی خردمندانه و مستقل در پیش بگیرد، سایر بازارها از جمله بازار ارز و کالا نیز به سمت ثبات و نرخ‌های تعادلی هدایت می‌شوند.

حق‌شناس می‌گوید: «مسئله اصلی اقتصاد ایران این است که بانک مرکزی استقلال عملی ندارد. در آستانه تدوین لایحه بودجه، تکالیف متعددی بر بانک مرکزی تحمیل می‌شود؛ از پوشش کسری بودجه تا تأمین منابع برای خرید تضمینی کالاهای اساسی. اگرچه ظاهر این تصمیم‌ها حمایتی به نظر می‌رسد، اما در عمل به رشد نقدینگی، افزایش تورم و در نهایت ناترازی و تلاطم در بازارهایی مانند ارز منجر می‌شود. اگر ریشه‌ای به موضوع نگاه کنیم، ناترازی‌های موجود -از جمله چندنرخی‌بودن ارز- بیش از آنکه ناشی از تحریم، جنگ یا عوامل بیرونی باشد، حاصل سیاست‌های نادرست پولی است. امروز تحریم و نااطمینانی سیاسی در کشورهایی مانند روسیه، افغانستان یا حتی سوریه نیز وجود دارد، اما شدت تلاطم ارزی و تورمی که در ایران مشاهده می‌شود، در آن کشورها دیده نمی‌شود. این تفاوت، نقش سیاست‌گذاری پولی را برجسته می‌کند».

این کارشناس باور دارد که اقتصاد ایران نیازمند تصمیم‌های سخت، شجاعانه و البته دردناک است و واقعی‌سازی نرخ ارز یک گام ضروری است، هرچند به‌تنهایی همه مشکلات را حل نمی‌کند. او از همین رو می‌گوید: «گام بعدی، اصلاح نرخ بهره و حرکت به سمت یکسان‌سازی آن است. اگر دولت آینده براساس واقعیت‌های میدانی اقتصاد تصمیم بگیرد و هم‌زمان نرخ بهره، نرخ ارز و سیاست‌های بودجه‌ای را هماهنگ کند، یکی از مهم‌ترین و در عین حال دشوارترین تصمیم‌های اقتصادی کشور را اتخاذ کرده است. تجربه‌های پیشین اصلاحات اقتصادی، از جمله در سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۸، نشان داد که اصلاحات مقطعی و ناقص نه‌تنها مسئله را حل نکرد، بلکه مسیر را منحرف کرد. مشکل اصلی این است که همواره بخشی از اقتصاد را اصلاح کرده‌ایم و سایر بخش‌ها را رها کرده‌ایم؛ در حالی که اقتصاد یک کل به‌هم‌پیوسته است».