ایران رکورددار فرسایش خاک/ هزینه سنگین احیای حاصلخیزی زاگرس

ایسنا/ نایب رییس انجمن جنگلبانی با اشاره به ضرورت تعریف و اجرای درست توسعه پایدار، مشارکت مردمی و مدیریت بهینه منابع گفت: شرایط به‌گونه‌ای پیش رفته است که ایران اکنون رکورد دار فرسایش خاک است و بر اساس نتایج یک مطالعه برای احیای حاصلخیزی خاک زاگرس سالانه باید ۵۰ درصد از درآمد نفت را اختصاص داد.

هادی کیادلیری در گفت و گو با ایسنا افزود: توسعه پایدار یه خرد جهانی است که باید از آن استفاده کرد. اهداف تعریف شده برای دستیابی به توسعه پایدار باید با فرهنگمان انطباق داده شود تا قابلیت اجرایی پیدا کند.

وی با اشاره به مفهوم توسعه اظهار کرد: تا سال ۱۹۷۰ گمان می‌شد که یا باید رشد اقتصادی داشته باشی یا به محیط زیست توجه کنی. بعد نتیجه‌گیری شد که با یافتن راهکارهای سازگاری می‌توان هم رشد اقتصادی داشت و هم محیط زیست را حفظ کرد. گواه این نظر، کشورهای توسعه یافته هستند که محیط زیست سالمی دارند. در واقع هیچ کشور توسعه یافته‌ای را پیدا نمی‌کنید که محیط زیست تخریب شده داشته باشد. در مقابل هیچ کشوری با محیط زیست تخریب شده به توسعه نمی‌رسد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در این شرایط حتی در استفاده واژگان هم با دقت شود، تصریح کرد: کسی الان از واژه رشد اقتصادی استفاده نمی‌کند. واژگانی مثل تکامل، تغییر، گسترش، پیشرفت و توسعه هرکدام معنای متفاوتی دارند. شاخص‌های توسعه با شاخص‌های رشد متفاوت است. اگر رشد اقتصادی را در نظر بگیرید متوسط درآمد سرانه بالا می‌رود و رشد اقتصادی محقق می‌شود ولی در توسعه اقتصادی به توزیع ثروت، فقر و کیفیت زندگی نیز توجه می‌شود. در کنار آن به پایداری هم می‌پردازد. پایداری مولفه‌های خاص خودش را دارد.  

وی افزود: در کنار مفهوم توسعه پایدار، مشارکت مردمی افزوده شده است چون مشخص شد بدون مشارکت مردمی نمی‌توان به توسعه پایدار دست یافت البته مشارکت مردمی نیز باید به‌درستی تعریف شود. مشارکت مردمی بدین معنا نیست که مسوولان تصمیم بگیرند و مردم اجرا کنند چراکه مردم هم ابزاری برای توسعه و هم هدف توسعه هستند. اگر در منطقه‌ای پروژه‌ای اجرا شود که نتیجه آن فقیرتر یا بیمارتر شدن جامعه محلی باشد، مردم فقط قربانی و برده توسعه شده‌اند. اجرای پروژه‌های توسعه‌ای باید منجر به رفع فقر و توانمندتر شدن مردم شود و آنان در تصمیم‌گیری‌ها نقش داشته باشند.

کیادلیری ادامه داد: کشاورزی در کشوری که حدود ۹۳ درصد آن خشک و نیمه خشک است، نمی‌تواند بار توسعه را به دوش بکشد اما ما این کار را انجام داده‌ایم و برای تحقق آن بسیاری از زمین‌های منابع طبیعی را صرف کشت کرده‌ایم. از سال ۸۳ تا ۹۹ سه میلیون و ۶۰۰ هزار اراضی باغ و دیم افزایش پیدا کرده است یعنی روزانه حدود۵۰۰ هکتار از زمین‌های مرتعی و جنگلی کاسته شده است.

نایب رییس انجمن جنگلبانی ادامه داد: تا توانستیم آب را برای توسعه کشاورزی مصرف کردیم. در پی آن امنیت غذایی را اشتباه تعریف کردیم چون امنیت غذایی صرفا به معنای فراوانی غذا، در دسترس بودن آن و سالم بودن غذا نیست بلکه در این مفهوم تاب‌آوری محیط زیست هم مطرح است. اگر توسعه پایدار به‌درستی تعریف و مسیر آن مشخص شود، محیط زیست نیز سالم خواهد مانند.

وی با اشاره به یک جمله معروف درباره نقش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بعضی افراد معتقدند محیط زیست «محیط ایست» است. من معتقدم این جمله درست است. پلیس راهنمایی و رانندگی به متخلف دستور ایست می‌دهد. سازمان محیط زیست در مواقعی در مقابل برخی پروژه‌ها مانند پتروشیمی میانکاله با قدرت «ایست» می‌گوید چون محیط زیست را تخریب می‌کند البته ما با توسعه موافقیم چون فقر در همه جای دنیا باعث نابودی محیط زیست می‌شود. 

این استاد منابع طبیعی تاکید کرد: اجرای پروژه‌های توسعه‌ای نباید منجر به ایجاد مشکلات محیط زیستی و فقر شود. به عنوان نمونه حدود ۷۰ سال است که از شمال کشور بهره برداری می‌کنیم. زمانی برای اجرای طرح استراحت جنگل مبارزه می‌کردیم. یکی از نمایندگان می‌گفت مردم فقیر هستند باید از جنگل بهره‌برداری شود. سوال من همین بود چرا مردم بعد از دهه‌ها بهره‌برداری هنوز فقیرند؟ بعضی وقت‌ها ما فقر مردم را برای بهره‌برداری، سر نیزه می‌کنیم این در حالیست که مردم باید هدف توسعه باشند و فقر از بین رود و توانمند شوند.

وی تاکید کرد: برای دستیابی به این هدف ابتدا باید فهم درستی از مسائل سپس نقشه راه درستی داشته باشیم و شروع به برنامه‌ریزی کنیم و از حضور افراد و مدیران توانمند افراد بهره ببریم.

کیادلیری با بیان اینکه ایران رکورددار فرسایش خاک است: گفت: بر اساس نتایج یک مطالعه برای احیای حاصلخیزی خاک زاگرس سالانه باید ۵۰ درصد از درآمد نفت را برای این کار اختصاص دهیم.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه خوشبختانه کارهای خوبی در حال انجام است، اظهارکرد: امسال با اقدامات انجام شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ارزشگذاری خدمات اکوسیستم‌ها در هیئت وزیران مصوب شد. این کار شروع شده بود و امسال تاکید بر  تمامش داریم. هر کشوری سرمایه طبیعی دارد که از دو بخش تشکیل می‌شود؛ یک منابع طبیعی و دوم خدماتی که منابع طبیعی ارایه می‌دهد. کشورهای عقب افتاده و در حال توسعه از خود منابع استفاده می‌کنند و کشورهای توسعه یافته از خدمات طبیعت بهره می‌برند.

کیادلیری در پایان گفت: زمانی که خدمات منابع طبیعی به‌درستی ارزشگذاری شده باشد. هزینه‌های  زیست‌محیطی پروژه‌ها محاسبه می‌شود. در این شرایط پرداخت چنین هزینه‌هایی برای پروژه‌ها اصلا مقرون به صرفه نیست. اگر ارزشگذاری خدمات اکوسیستمی را به‌خوبی اجرا کنیم، از بسیاری از تخریب‌های زیست محیطی جلوگیری می‌شود. 

انتهای پیام