نسل جوان باید تاریخ هنری ایران را از نو بنویسد؛ لزوم بازنگری در روایت

پژمان دادخواه عضو هیئت علمی دانشگاه، پژوهشگر و مدیر هنری در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تمرکز مطالعاتی و دغدغه‌اش بر فرهنگ و هنر ایران توضیح داد: تاریخ هنر را معمولاً غربی‌ها نوشته‌اند و بیشتر نمونه‌ها و اکثر روایت‌هایی که ارائه داده‌اند از دستاوردهای خودشان بوده و در اکثر کتب بیشتر به هنرمندان، سبک‌ها و مکاتب غربی پرداخته شده و بخش‌های اندکی به هنر ایران به ویژه هنر عصر حاضر اختصاص پیدا کرده است. بنابراین جهت تبیین و شرح هنر ایران و دستاوردهای هنرمندان ایرانی باید به لحاظ پژوهشی به این حوزه توجه بیشتری کرد.

وی گفت: بر این باور هستم که با مطالعه و تامل در آثار هنرمندان ایرانی این مسأله ثابت می‌شود که این آثار به لحاظ کیفی واجد ارزش و اعتبار بوده و چیزی از آثار هنرمندان غربی کم ندارد. به عنوان نمونه با مطالعه و پژوهش در آثار عکاسان ایرانی متوجه می‌شویم که این آثار همپای آثار مهم تاریخ عکاسی بوده و حتی گاه در جایگاه رفیع‌تری قرار دارند اما چون کمتر در این حوزه پژوهش شده و نگاه دغدغه‌مندانه کمتر صورت گرفته، این عکاسان کمتر مورد توجه بوده اند و شناخت عمیقی نسبت به این آثار اتفاق نیفتاده است. همچنین در زمینه تدریس مباحث مربوط به عکاسی کمتر به آنها اشاره می‌شود.

این پژوهشگر هنر بیان کرد: به عبارتی دیگر علاوه بر مطالعه تاریخ هنر جهان و شناخت جریان‌های هنری دنیا که در جای خود ارزشمند، آموزنده و مهم است، توجه به هنر ایران هم باید برجسته‌تر شود و در کانون توجه قرار گیرد. بنابراین لازم و ضروری است که به شرح و تبیین دستاوردهای هنری خودمان بپردازیم و از کمرنگ شدن این آثار ارزشمند که بخشی از هویت فرهنگی‌مان است، جلوگیری کنیم.

وی درباره مهمترین دغدغه‌های تدریس و پژوهش های خود در سال‌های اخیر گفت: در حوزه تدریس، پژوهش و راهنمایی دانشجویان تلاشم بر این است که در زمینه معرفی و تعمق درباره هنرمندان و عکاسان ایرانی توجه و تمرکز زیادی صورت بگیرد. در این زمینه تلاش شده که به هنرمندان و عکاسان پیشکسوت تا عکاسان جوان‌تر بیشتر پرداخته شود. بخش‌هایی از این راهنمایی‌ها شامل عکاسی قاجار، عکاسی انقلاب، عکاسی دفاع مقدس، عکاسی قوم‌نگار، عکاسی مستند، عکاسی هنری، کتاب عکس عکاسان ایرانی و حتی خبرگزاری‌های ایرانی بوده و پژوهش‌های خوبی در قالب پایان‌نامه و مقالات علمی انجام گرفته‌است. از این بابت خوشحالم که نسل جوان و دانشجوی ما نسبت به فرهنگ و هنر ایران علاقه مند و دغدغه‌مند و نسبت به دستاوردها و ارزش‌های فرهنگی و هنری کشورمان آگاه است.

دادخواه تصریح کرد: در این مسیر همواره تلاش داشته‌ام که دانشجویان به سمت مسائل بومی، روزآمد و کارآمد حرکت کنند و این حرکت به نظرم ارزشمند است، چون نبست به داشته‌های غنی و ارزش‌های فرهنگی و هنری خودمان آگاه‌تر می‌شویم.

وی بیان کرد: از طرف دیگر مطالعه و توجه به آثار عکاسان ایرانی که بخش زیادی از عمرشان را وقف ثبت و ضبط جنبه‌ها و زوایای مختلف ایران شامل رخدادها، وقایع، میراث فرهنگی و … کرده‌اند، امری ضروری و مهم است.

این استاد دانشگاه در مورد اینکه این مطالعات و پژوهش‌ها چه دستاوردی دارند، گفت: بخش‌های عمده‌ای از این حرکت‌های علمی، ناظر به شناخت فرهنگ و هنر کشورمان می‌شود و در آینده به لحاظ منابع مکتوب برای مطالعه و شناخت تاریخ هنرمان دچار مشکل نمی‌شویم، یعنی برای نسل‌های آینده ره‌آوردهای علمی و فرهنگی به همراه دارد و اسناد مکتوب و مدونی به جا می‌ماند.

وی در پایان بیان کرد: این نوع نگاه به نظرم سبب ایجاد اعتماد به نفس در میان دانشجویان و ادامه دادن راه هنرمندان بزرگ کشورمان می‌شود و نوعی حس انگیزه، تلاش و نوآوری در نسل جوان ایجاد می‌شود. همچنین حس تعلق به دستاوردهای هنری‌مان و وطن بیشتر می‌شود، چراکه «حب الوطن من الایمان».