کارنامه آمریکا در نقض حقوق بشر و قوانین بین‌الملل در ۲۰۲۵

دونالد ترامپ، چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا از زمان حضور در اتاق بیضی شکل کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵ تا روز‌های پایانی این سال، با نقض حقوق و قوانین بین‌المللی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در اقدام‌های نظامی در سراسر جهان شرکت کرد و به جنگ‌افروزی‌های منجر به نقض حقوق و قوانین بین‌الملل و حقوق بشری دامن زد.

اقدام‌های نظامی آمریکا در سال ۲۰۲۵ شامل عملیات هوایی، دریایی و حمایت‌های لجستیکی عمدتا بر ادعا‌های بی‌اساسی مانند مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر در مناطق مختلف جهان ازجمله آمریکای لاتین، آفریقا، غرب آسیا و کارائیب انجام شدند.

براساس گزارش‌های رسانه‌ای ازجمله واشنگتن اگزمینر و ریزن، آمریکا در دست‌کم ۸ درگیری شناخته‌شده شرکت داشت که برخی از آن‌ها جدید بوده یا گسترش‌یافته بودند.

به‌صورت خلاصه باید گفت که ارتش آمریکا سال ۲۰۲۵ را در چارچوب سیاست «اول آمریکا» ترامپ که شامل افزایش حضور نظامی در آمریکای لاتین، آفریقا و خاورمیانه می‌شد، با تنش‌های گسترده‌ای پشت سر گذاشت که انتقاد‌های بین‌المللی از آن را به همراه داشت؛ اقدام‌های نظامی مستقیم و غیرمستقیم آمریکا منجر به جان باختن صد‌ها نفر و تغییر‌های ژئوپلیتیکی شد.

اقدام‌های نظامی مستقیم آمریکا

آمریکا در سال ۲۰۲۵ چندین عملیات نظامی مستقیم را اجرا کرد که اغلب بدون مجوز کنگره یا شورای امنیت سازمان ملل پیش رفت؛ این عملیات عمدتا توسط فرماندهی‌های منطقه‌ای مانند AFRICOM و SOUTHCOM هدایت می‌شد.

عملیات نظامی علیه ونزوئلا در کارائیب موسوم به Southern Spear در سپتامبر ۲۰۲۵ با ادعای مبارزه با قاچاق مواد مخدر آغاز شد و همچنان ادامه دارد؛ این عملیات تاکنون به حمله به بیش از ۲۰ کشتی و کشته شدن دست‌کم ۱۰۰ نفر منجر شد.

عملیات Southern Spear شامل استفاده از نیروی مرگ‌بار نیروی دریایی گسترده را در کارائیب مستقر کرد؛ کاخ سفید در ادامه به ارتش آمریکا دستور قرنطینه دریایی ونزوئلا را داد؛ هدف از این امر تشدید اجرای تحریم نفتی ونزوئلا اعلام شد.

کمیسر حقوق بشر سازمان ملل این حمله‌ها را نقض حقوق بشر توصیف کرد.

عملیات نظامی آمریکا در نیجریه در ۲۵ سپتامبر (چهارم دی، روز کریسمس) مدعی شد که با همکاری دولت این کشور عملیات نظامی را علیه مواضع گروه تروریستی داعش در ایالت سوکوتو انجام داده است.

ترامپ این عملیات را «هدیه کریسمس» به تروریست‌ها نامید و آن را پاسخی به آنچه «نسل‌کشی مسیحیان» توصیف کرد، دانست.

دولت نیجریه گفته است که گروه‌های تروریستی هم مسلمانان و هم مسیحیان را هدف قرار می‌دهند و ادعا‌های آمریکا درباره اینکه مسیحیان با آزارواذیت مواجه هستند، نشان‌دهنده وضعیت امنیتی پیچیده نیست و تلاش‌ها برای حفاظت از آزادی مذهبی را در این کشور نادیده می‌گیرد.

اگرچه این اقدام‌ها با همکاری دولت نیجریه انجام شد، اما منتقدان آن را نقض حاکمیت دانستند، زیرا بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل بود؛ مرکز مطالعات استراتژیک بین‌المللی (CSIS) هشدار داد که این ممکن است به قطبی‌سازی بیشتر منجر شود.

این حمله‌ها بخشی از الگوی گسترده‌تر اقدام‌های نظامی آمریکایی در آفریقا بود که سازمان ملل آن را نقض حقوق بشر دانست.

آمریکا همچنین به بهانه مبارزه با تروریسم علیه سومالی تا ماه دسامبر بیش از ۱۱۱ حمله هوایی انجام داد؛ این ادعا در اقدام‌های نظامی آمریکا علیه عراق و سوریه موسوم به kinetic و Hawkeye Strike نیز تکرار شد، هرچند برای نظامیان آمریکایی هزینه سنگینی درپی داشت.

یمن در ۵۲ روز شاهد هدف قرار گرفتن بیش از هزار موضع در خاک خود توسط آمریکا بود؛ یکی از مهم‌ترین دلایل اقدام نظامی آمریکا علیه یمن، رشته عملیاتی بود که یمن در حمایت از مردم فلسطین و در واکنش به تداوم نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه انجام می‌دهد.

آمریکا در تابستان سال ۲۰۲۵ در میانه مذاکرات هسته‌ای با ایران اقدام به هدف قرار دادن مراکز هسته‌ای صلح‌آمیز و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این کشور کرد.

اقدام‌های نظامی غیرمستقیم آمریکا

آمریکا در سال ۲۰۲۵ حمایت‌های غیرمستقیم گسترده‌ای از جنگ‌ها و درگیری‌های نظامی ارائه داد که شامل کمک‌های مالی، تسلیحاتی و دیپلماتیک بود.

آمریکا بیش از ۲۱ میلیارد دلار به رژیم صهیونیستی کمک نظامی ارسال کرد که شامل تسلیحات برای استفاده در جنگ نسل‌کشی در غزه بود؛ موضوعی که بسیار جنجالی و بحث‌برانگیز شد.

سازمان ملل و کارشناسان آن جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه را به‌عنوان نسل‌کشی توصیف کردند؛ کمیسیون مستقل سازمان ملل در ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۵ (۲۵ شهریور ۱۴۰۴) اعلام کرد که رژیم صهیونیستی نسل‌کشی علیه فلسطینی‌ها در غزه مرتکب شده است.

گزارشگر ویژه سازمان ملل در ۲۰ اکتبر (۲۸ مهر) گزارش داد که نسل‌کشی غزه جنایت جمعی است و کمک‌های کشور‌های ثالث، ازجمله آمریکا را محکوم کرد.

دیده‌بان حقوق بشر در آگوست ۲۰۲۵ هشدار داد که نیرو‌های آمریکایی ممکن است مسئول کمک به جنایت‌های جنگی رژیم صهیونیستی باشند، زیرا آمریکا از اکتبر ۲۰۲۳ تا مه ۲۰۲۵ میلیارد‌ها دلار کمک نظامی به اراضی اشغالی ارسال کرد.

گاردین در آگوست نوشت که آمریکا در نسل‌کشی همدست است و بحث در مورد اینکه آیا غزه گرفتار نسل‌کشی است یا خیر، پایان یافته است.

عفو بین‌الملل هم ۱۵ شرکت را به دلیل کمک به اشغال غیرقانونی و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی و آمریکا را به دلیل حمایت سیاسی از این جنایت محکوم کرد.

یورو-مد مانیتور گزارش داد که حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی وضعیت موجود و نسل‌کشی در غزه را تداوم می‌بخشد.

در عین حال، آمریکا چندین قطعنامه سازمان ملل را در حمایت از رژیم صهیونیستی وتو کرد و کمک‌های نظامی به آن را ادامه داد که کارشناسان این اقدام را نقض کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸ دانستند؛ گزارش جهانی دیده‌بان حقوق بشر ۲۰۲۵، آمریکا را به دلیل ارسال کمک به ناقضان قوانین بین‌المللی مانند اراضی اشغالی محکوم کرد.

آمریکا همچنین از طریق ارائه حمایت‌های تسلیحاتی و دیپلماتیک، نقش مهمی در تداوم جنگ اوکراین، تجاوز‌های مستمر رژیم صهیونیستی به لبنان و سوریه داشت.

قوانین و کنوانسیون‌های بین‌المللی نقض‌شده توسط آمریکا

آمریکا در سال ۲۰۲۵ تحت هدایت ترامپ، در چندین عملیات نظامی مستقیم و غیرمستقیم شرکت کرد که منجر به نقض گسترده قوانین و کنوانسیون‌های بین‌المللی شد.

براساس گزارش‌های سازمان ملل، کارشناسان حقوق بشر و نهاد‌های بین‌المللی، این رشته عملیات‌ اغلب بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل پیش رفت و اصول اساسی حقوق بین‌الملل مانند ممنوعیت استفاده از زور، حفاظت از غیرنظامیان و حاکمیت ملی را زیر پا گذاشت.

قوانین نقض‌شده شامل منشور سازمان ملل (UN Charter)، کنوانسیون‌های ژنو (Geneva Conventions)، کنوانسیون نسل‌کشی (Genocide Convention)، کنوانسیون حقوق دریا‌ها (UNCLOS) و قوانین بشردوستانه بین‌المللی (IHL) می‌شود.

نقض قوانین بین‌المللی در ونزوئلا: کارشناسان سازمان ملل این عملیات را به‌عنوان «محاصره دریایی» محکوم کردند و آن را نقض اساسی قوانین بین‌المللی دانستند.

این اقدام مستقیما ماده ۲ (۴) منشور سازمان ملل را نقض می‌کند که هرگونه تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی یک کشور را ممنوع کرده است.

محاصره دریایی که شامل توقیف کشتی‌های نفتی و حمله‌ها به قایق‌های ونزوئلایی با ادعای مبارزه با قاچاق مواد مخدر بود، منجر به مرگ دست‌کم ۱۰۰ نفر شد و ونزوئلا آن را «بزرگ‌ترین اخاذی تاریخ» نامید.

علاوه بر این، عملیات آمریکا کنوانسیون حقوق دریا‌ها (UNCLOS) را نقض کرد که آزادی ناوبری و تجارت دریایی در آب‌های بین‌المللی را تضمین می‌کند.

کارشناسان سازمان ملل تاکید کردند که رهگیری و توقیف کشتی‌ها توسط آمریکا، بدون مجوز شورای امنیت، معادل «تهاجم مسلحانه غیرقانونی» است و حقوق بشر را به خطر می‌اندازد.

شورای امنیت سازمان ملل نیز این تنش‌ها را بررسی کرد و دستیار دبیرکل سازمان ملل هشدار داد که محاصره دریایی، حاکمیت ونزوئلا را نقض کرده و می‌تواند به بحران انسانی منجر شود.

این نقض‌ها همچنین پروتکل‌های کنوانسیون‌های ژنو را زیر پا گذاشت، زیرا حمله‌ها به کشتی‌های غیرنظامی بدون تمایز بین اهداف نظامی و غیرنظامی انجام شد؛ گزارش‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که این عملیات بیش از ۲۰ حمله را شامل می‌شد.

نقض قوانین بین‌المللی در نیجریه: حمله هوایی آمریکا علیه اهداف ادعایی داعش در نیجریه در ۲۵ دسامبر ۲۰۲۵، یکی دیگر از موارد نقض بود؛ این عملیات بدون مجوز صریح شورای امنیت انجام شد و حاکمیت نیجریه را نقض کرد.

این اقدام ماده ۲ (۴) منشور سازمان ملل را زیر پا گذاشت، زیرا استفاده از زور در خاک یک کشور مستقل بدون رضایت کامل یا توجیه دفاع مشروع، غیرقانونی است.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که این حمله‌ها منجر به لرزش خانه‌ها و ترس غیرنظامیان شد که می‌تواند نقض کنوانسیون‌های ژنو (ماده ۵۱ پروتکل اول) باشد که حمله‌های نامتناسب را ممنوع می‌کند.

علاوه بر این، تهدید‌های پیشین ترامپ برای مداخله یک‌جانبه، اصل عدم مداخله در امور داخلی کشور‌ها را نقض کرد که در قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل (مانند قطعنامه ۲۶۲۵) تاکید شده است.

الجزیره گزارش داد که این حمله‌ها ممکن است بحران را تشدید کند و ریشه‌های خشونت را نادیده بگیرد، که این خود نقض مسئولیت حفاظت (R۲P) است.

کارشناسان حقوقی تاکید دارند که بدون مجوز شورای امنیت، این عملیات غیرقانونی است و می‌تواند به‌عنوان تهاجم تلقی شود.

نقض حقوق و قوانین بین‌الملل در غزه: حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی در جنگ غزه که سازمان ملل آن را نسل‌کشی توصیف کرد، جدی‌ترین نقض بود.

کمیسیون مستقل سازمان ملل در سپتامبر ۲۰۲۵ اعلام کرد که رژیم صهیونیستی نسل‌کشی علیه فلسطینی‌ها مرتکب شده است.

کمک‌های نظامی آمریکا که بیش از میلیارد‌ها دلار بود، همدستی در این جنایت را تشکیل می‌دهد و نقض ماده ۳ کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸ است که همدستی را جرم می‌داند.

این حمایت همچنین کنوانسیون‌های ژنو را نقض کرد، زیرا کمک به جنایت‌های جنگی (مانند محرومیت از آب و غذا) را تسهیل کرد.

دیده‌بان حقوق بشر هشدار داد که نیرو‌های آمریکایی ممکن است مسئول کمک به جنایت‌های جنگی باشند؛ در عین حال، عفو بین‌الملل ۱۵ شرکت آمریکایی را به دلیل کمک به اشغال غیرقانونی و نسل‌کشی محکوم کرد.

وتو‌های آمریکا در شورای امنیت در حمایت از رژیم صهیونیستی، مانع از اجرای حقوق بشردوستانه شد و اصل مسئولیت حفاظت را تضعیف کرد.

نقض حقوق و قوانین بین‌الملل در سومالی: آمریکا بیش از ۱۱۴ حمله هوایی علیه اهداف ادعایی داعش در سومالی انجام داد که منجر به تلفات غیرنظامی شد.

این عملیات نقض کنوانسیون‌های ژنو بود، زیرا بدون جبران خسارت به قربانیان غیرنظامی پیش رفت؛ قطعنامه‌های شورای امنیت هم (مانند S/RES/۲۸۰۶) نگرانی از نقض حقوق بشردوستانه را بیان کرد.

دیده‌بان حقوق بشر تاکید کرد که قوانین بین‌المللی حقوق بشر باید بر قوانین جنگ اولویت داشته باشد.

نقض حقوق و قوانین بین‌الملل در یمن: حمله آمریکا به یمن، ازجمله بمباران بندر راس عیسی، جنایت‌های جنگی احتمالی را تشکیل داد.

این اقدام‌ها نقض قوانین بشردوستانه بین‌المللی بود، زیرا منجر به مرگ ده‌ها غیرنظامی شد؛ عفو بین‌الملل هم حمله به بازداشتگاه یمنی را نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه دانست.

نقض حقوق و قوانین بین‌الملل در ایران: حمله به مراکز هسته‌ای ایران در ژوئن ۲۰۲۵، نقض ماده ۲ (۴) منشور سازمان ملل بود.

کارشناسان سازمان ملل حمله به مراکز هسته‌ای را ممنوع تحت قوانین بین المللی بشردوستانه دانستند؛ این اقدام بدون مجوز شورای امنیت، استفاده غیرقانونی از زور بود.

نقض حقوق و قوانین بین‌المللی در عراق و سوریه: عملیات نظامی آمریکا اهداف ادعایی داعش در عراق و سوریه نقض حاکمیت این ۲ کشور بود؛ چراکه بدون اخذ مجور جدید، اصل عدم مداخله را زیر پا گذاشت.

قتل حقوق بین‌الملل توسط آمریکا

آمریکا تحت هدایت ترامپ در سال ۲۰۲۵ از طریق اقدام‌های نظامی و غیرنظامی دست به کشتار حقوق بین‌الملل و حقوق بشر زد.

این کشور علاوه بر اقدام‌های مستقیم و غیرمستقیم نظامی در سراسر جهان دست به اعمال تحریم علیه دیوان بین‌المللی کیفری ICC زد؛ اقدامی که کارشناسان آن را نقض قوانین بین‌المللی دانستند.

گاردین گزارش داد که «ترامپ قوانین بین‌المللی را کشت»؛ چراکه در سال ۲۰۲۵ با اقدام‌های نظامی مستقیم و غیرمستقیم خود در سراسر جهان، قوانین کلیدی مانند منشور سازمان ملل، کنوانسیون‌های ژنو و کنوانسیون نسل‌کشی را نقض کرد.

این نقض‌ها نه‌تنها هزاران زندگی را گرفت، بلکه اعتبار نهاد‌های بین‌المللی را تضعیف کرد و می‌تواند سابقه‌ای نگران‌کننده در این روند برجای بگذارد.