دلایل فروریزش زمین در شهرک ولیعصر منطقه ۱۸ تهران اعلام شد / منطقه ۱۸ تهران در خطر است؟

به علی بیت اللهی روز جمعه در گفت‌و‌گویی اظهار داشت: بنا به گزارش رسانه‌های مختلف، ساعت حوالی نصف شب روز پنجشنبه ۲۰ آذر ماه ۱۴۰۴ در خیابان ولدخانی در محدوده غربی شهرک ولیعصر منطقه ۱۸ تهران، فرونشست ناگهانی زمین رخ داد.

وی بیان‌داشت: بنا به اعلام سخنگوی سازمان آتش نشانی تهران، وسعت محدوده فروریزشی ۱۰ متر و به عمق ۱.۵ متر اعلام و همچنین اعلام شد که در این حادثه سه خودرو دچار سانحه شدند.

بیت‌اللهی در تشریح علت احتمالی فروریزش زمین در منطقه مذکور، گفت: این رخداد از نوع فرونشست ناگهانی (فروریزش زمین) و بعد از بارندگی‌های اخیر به‌وقوع پیوسته است.

وی تشریح‌کرد: دلیل رخداد فروریزش زمین در این ناحیه احتمالا جریان آب در مجاری زیرسطحی مانند قنوات خشک و یا رگاب‌های طبیعی که معمولا بعد از بارندگی‌ها، موجب آب شستگی و توسعه حفرات زیرسطحی و در ادامه و عمدتا در اثر ارتعاشات محیطی، فروریزش‌های ناگهانی را موجب می‌شود، است که در معابر و مناطق مسکونی با احتمال خسارت و آسیب دیدگی همراه است.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه بررسی موقعیت نقطه فروریزشی زمین در بستر تصاویر ماهواره‌ای، مسیر قنوات تهران در این ناحیه را نشان می‌دهد، خاطرنشان‌کرد: در مورد منطقه جنوب پارک قائم پیشتر در گزارشی، تشدید فرونشست زمین در این ناحیه همراه با ارائه نقشه‌ها و شکل‌ها نشان داده شده بود.

وی اظهار داشت: حادثه رخ داده هرچند از نوع فرونشست ناگهانی (فروریزش) و احتمالا در اثر آبشستگی زیرسطحی بوده است، اما معتقدم بی ارتباط با تشدید پدیده فرونشست تدریجی زمین در این ناحیه به‌دلیل پوک‌شدگی نهشته‌های سطحی ناشی از کشش و نیز توسعه شکاف‌های احتمالی ناشی از گرادیان تجمعی فرونشست زمین نمی‌تواند باشد.

بیت‌اللهی یادآور شد: پیشتر در مورخ هشتم خرداد ماه ۱۴۰۴ طی گزارشی نشان دادیم که در محدوده نقطه فروریزشی خیابان عمرانی-ولدخانی، فرونشست زمین در دو سال اخیر آهنگی تند و سه برابری نسبت به سال‌های پیشین را نشان می‌دهد که رخساره‌ای به‌صورت هاله بی هنجاری در جنوب پارک قائم دارد.

اهمیت توجه به پدیده فرونشست و فروریزش‌های موضعی زمین در منطقه ۱۸ تهران

این استاد دانشگاه در ادامه بیان‌داشت: منطقه ۱۸ تهران، محدوده ترکیبی از اراضی با کاربری کشاورزی و سکونتی، صنعتی و معدنی است. برداشت از معادن مصالح ساختمانی شن و ماسه، موجب تشکیل شن‌چال‌های عظیمی در منطقه گردیده که ریسک محیطی را تشدید کرده است.

وی افزود: وجود قنوات و به‌ویژه عمق کم آنها در این منطقه، ریسک فروریزش‌های ناگهانی را افزایش داده است که به‌خصوص در مواقع بعد از بارندگی احتمال بروز رخداد‌های بحران زا را ارتقا می‌بخشد.

بیت‌اللهی خاطرنشان‌کرد: در بخش جنوبی این منطقه مسیر مهم ریلی تهران - تبریز قرار دارد که در تلاقی با امتداد رشته قنوات و زون با نرخ تشدید یافته فرونشست زمین است.

وی تصریح کرد: با توجه به نکات و موارد یاد شده، از مسئولان شهرداری تهران، مدیریت بحران و مسئولان شرکت راه آهن درخواست می‌شود تا در کاهش خطرات فرونشست و فروریزش زمین در منطقه ۱۸ تهران، کمال توجه و حساسیت را مبذول دارند.

منطقه ۱۸ تهران و تشدید فرونشست زمین در آن

منطقه ۱۸ شهر تهران دارای ۴۴۴ هزار و ۸۸۶ نفر جمعیت است. وسعت منطقه حدود ۳۸ کیلومتر مربع است و معادل ۶.۲ درصد از مساحت شهر تهران را شامل می‌شود.

این منطقه دارای هفت ناحیه است که پنج ناحیه با ۱۸ محله در داخل محدوده و ۲ ناحیه در حریم قرار گرفته است.

این منطقه در جنوب غربی تهران واقع شده و از شمال به بزرگراه فتح و ۴۵ متری زرند (همجوار با مناطق ۹ و ۲۱)، از شرق به بزرگراه آیت‌الله سعیدی (همجوار با منطقه ۱۷)، از غرب به بزرگراه آزادگان (شهرستان قدس و شهریار) و از جنوب نیز به بزرگراه آیت‌الله سعیدی و بزرگراه آزادگان (همجوار با شهرستان اسلامشهر و شهر چهاردانگه) محدود می‌گردد.

ساختار فضایی موجود منطقه ۱۸ با وجود محور‌های ارتباطی آزادگان و شریانی درجه یک آیت‌الله سعیدی و فتح تعریف می‌شود و با استقرار عرصه‌های کلانی همچون عرصه صنعتی (واقع در بخش شمالی)، عرصه تجاری (بازار آهن شادآباد) و عرصه فضای سبز (پارک قائم) (نواحی یک و سه) برجسته و شاخص می‌گردد.

محور آزادراه آزادگان در جنوب، شریانی‌های درجه یک آیت‌الله سعیدی در شرق و جنوب شرق، آذری و فتح در شمال، محور‌هایی با عملکرد فرا منطقه‌ای هستند که جریانات خروجی و ورودی کلانشهر تهران در این محور‌ها روی می‌دهد.