چگونه با منبع خبر کنار بیاییم

در جمع آوری اولیه اطلاعات همیشه سعی کنید حداقل دو منبع داشته باشید با رجوع به دو منبع مختلف مطمئن شوید که اطلاعات صحیح است اگرچه عموماً ضبط آدم ها را می ترساند و آدم ها هم اغلب سخت شان است جلوی میکروفن صحبت کنند

اگر تازه به حوزه خبری جدیدی وارد شده اید و با منابع خبری آشنایی ندارید در قدم اول به دور و بر خودتان نگاه کنید. ببینید چه کسانی را در حوزه خبری جدیدی که وارد آن شده اید می شناسید. مثلاً ممکن است وارد حوزه آموزش شده باشید و دو پسر مدرسه ای دور و برتان می شناسید و دوستی هم دارید که معلم است. می توانید با آنها صحبت کنید، حتی همین آدم ها می توانند به شما بگویند که در حوزه تان چه خبر است. در بین گفته های همین آدم ها می توانید نقل قول های طلایی پیدا کنید.

در روزنامه ها هم می توانید منابع مهمی برای تهیه خبر پیدا کنید. ببینید، خبرگزاری ها و روزنامه ها سراغ چه کسانی می روند و از چه کسانی نام می برند. نام منابعی که با مطبوعات صحبت می کنند بیشتر از همه در خود مطبوعات پیدا می شود.در نشست ها و کنفرانس ها هم شرکت کنید و بولتن های داخلی مربوط به حوزه تان را بخوانید.

جست وجو در اینترنت یا سایت دانشگاه ها را نیز فراموش نکنید. در دانشگاه ها می توانید کلی کارشناس و استاد و متخصص پیدا کنید که همه شان می توانند از زوایای مختلف درباره مسائل حوزه شما اظهار نظر کنند یا به شما اطلاعات بدهند.

می توانید با دفاتر روابط عمومی ها تماس بگیرید و از آنها بخواهید به شما اشخاصی را معرفی کنند. چه داخل سازمانی که در آن کار می کنند و چه خارج از آن.

اما توجه داشته باشید که منابع باید اول از همه اعتبار داشته باشند. اگر حوزه شما نظامی است، باید با بالاترین رتبه های ارتش صحبت کنید. صحبت با رده های پایین هم مهم است؛ چون به شما نگاه می دهد و از خیلی از مسائل آگاه تان می کند. وقتی منبع تان وزن و اعتبار داشته باشد خبرتان هم وزن و اعتبار می گیرد. پس همیشه دنبال آدم بزرگ ها باشید.

یکی از بهترین منابع روزنامه نگار یا عکاسی است که در موسسه شما کار می کند، البته زمانی منبع خبر تلقی می شود که خودش در صحنه حضور داشته باشد.

وقتی منبعی را پیدا کردید، باید با او مذاکره کنید که دوست دارد نام و سمتش چطور منعکس شود. برخی از منابع به خاطر ترس از مدیرانشان یا به خاطر اطلاعات حساسی که در اختیار می گذارند تمایلی به افشای نام خود ندارند.

در روزنامه ها و خبرگزاری ها اغلب به سه شکل اطلاعات به خبرنگار منتقل می شود. البته تعاریف بنا به کشور و نزد منابع مقداری متفاوت است.

انتشار اطلاعات با ذکر منبع اگر اطلاعات بر این مبنا داده شود می توانید اطلاعات را منتشر کنید و منبع آن را هم بنویسید.

● انتشار اطلاعات بدون ذکر منبع :

اطلاعات را می توانید منتشر کنید، اما درباره اینکه نام و سمت منبع را چطور بیاورید باید با منبع وارد مذاکره بشوید (سخنگوی دولت، دیپلمات غربی، یک مقام ارشد شرکت، یک تحلیلگر اقتصادی و...) حتماً با منبع خود صحبت کنید و به توافق برسید که نام و سمت او را چطور بیاورید. اگر این کار را خوب انجام بدهید منبع تان را برای همیشه برای خودتان نگه می دارید. اگر نه، بار دیگر باید به سراغ منبع دیگری بروید.

اطلاعات غیرقابل انتشار به این معنا است که منبع اجازه نمی دهد حتی یک جمله از گفته هایش را منتشر کنید، مگر اینکه شما آن اطلاعات را از جای دیگری به دست بیاورید یا چند روز دیرتر آن اطلاعات را منتشر کنید. در ایران به جای این عبارت اغلب گفته می شود «فقط برای این می گویم که بدانید» یا «فقط برای خودتان می گویم.»

برای همین بهتر از همه این است که همیشه با منبع خود درباره نام و سمتش و اجازه انتشار اطلاعات مذاکره کنید.مطمئن بشوید که شما و منبع تان با این موضوع کنار آمده اید و با آسودگی خاطر گفت وگو را انجام می دهید.

یکی از دبیران رویترز می گوید همیشه بهتر است چانه زنی درباره نام و سمت را قبل از گفت وگو انجام بدهید. او می گوید «وقتی منابع اطلاعاتی را در میان می گذارند تازه نگران می شوند که چه گفته اند.»

منابع حاضر نیستند نامشان را بیاورید، اما می توانید نام مجموعه ای را ذکر کنید که در آن کار می کنند.در ضمن همیشه از کلی گویی، به خصوص آن جا که به آوردن منابع مربوط می شود، پرهیز کنید.

خبرهای خود را بر مبنای «گزارش ها حاکی از آن است» یا «گزارش های تاییدنشده می گویند» ننویسید. عبارت «گزارش های تایید نشده» به درد کسی نمی خورد و محکم نیست. درست مثل این است که بگویید «توی تاکسی نشسته بودم و می گفتند...» این جور موقع ها می توانید یک منبع قوی پیدا بکنید، اگرچه آن منبع اطلاعات را تایید نکند.

همچنین عبارت منفعل «چنین به نظر می رسد» به کسی کمک نمی کند. تنها این سیگنال را به خواننده می فرستد که خودم هم درست نمی دانم چه اتفاقی افتاد.

اما وقتی کسی به شما می گوید که فلانی چه نظری داشته است، آن نظر را منعکس نکنید، مگر با خود آن شخص سوم صحبت کرده باشید.

«ادعا می شود» یا «ادعا می کند» عبارتی است که وقتی کسی شخص یا موسسه دیگری را متهم می کند به کار می برید. باید خود را از قضیه بیرون بکشید و حواستان باشد که خودتان کسی را متهم نکنید. باید بگویید چه منبعی، چه کسی یا چه موسسه ای را متهم کرده است.

● تعدد منابع بر صحت اطلاعات می افزاید

در جمع آوری اولیه اطلاعات همیشه سعی کنید حداقل دو منبع داشته باشید. با رجوع به دو منبع مختلف مطمئن شوید که اطلاعات صحیح است اگرچه عموماً ضبط آدم ها را می ترساند و آدم ها هم اغلب سخت شان است جلوی میکروفن صحبت کنند. اما مارکز می گوید وقتی جلوی آدم ها میکروفن می گذارند آنها جور دیگری با شما صحبت می کنند.