تنبلی چشم شایع ترین علت نابینایی در افراد زیر ۲۰ سال

تنبلی چشم شایع ترین علت نابینایی یک چشم در افراد زیر ۲۰ سال و دومین علت کاهش بینایی در کودکان است. آمار نشان می دهد، شیوع آمبلیوپی در جهان ۲ تا ۵ درصد و در ایران ۴/۱ درصد است.در افرادی …

تنبلی چشم شایع ترین علت نابینایی یک چشم در افراد زیر ۲۰ سال و دومین علت کاهش بینایی در کودکان است. آمار نشان می دهد، شیوع آمبلیوپی در جهان ۲ تا ۵ درصد و در ایران ۴/۱ درصد است.در افرادی که مبتلا به این بیماری هستند یک چشم بهتر از چشم دیگر عمل می کند و چون چشم تنبل به دلایلی بدتر از چشم دیگر عمل می کند. مغز تصمیم می گیرد تا از چشم سالم استفاده کند.

با گذشت زمان رشته های عصبی چشم تنبل به تدریج ضعیف تر می شود و رشته های عصبی چشم سالم قوی تر می شود. راه درمان سنتی این مشکل این است که بیمار با بستن چشم سالم خود، چشم تنبل را وادار به کار کند.تنها راه پیشگیری از تنبلی چشم تشخیص به موقع عوامل ایجادکننده آن است و از آنجا که بسیاری از عوامل برای خانواده ها ناشناخته است. چشم همه کودکان باید حداقل ۳ بار قبل از دبستان در زمان های ۳ تا ۴ ماهگی، ۲ تا ۳ سالگی و ۵ تا ۶ سالگی معاینه شود.

در مان تنبلی چشم به۳ عامل سنتی که تنبلی چشم به وجود آمده، مدت زمانی که از ایجاد تنبلی چشم گذشته و سنی که در آن درمان آغاز شده است، بستگی دارد. نکته مهم در درمان تنبلی چشم این است که هر چقدر سن کودک کمتر باشد، شانس درمان بیشتر و مدت زمانی درمان کوتاه تر می شود. هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به عقب بیفتد، احتمال به دست آوردن بینایی کامل کمتر می شود و بهترین سن برای درمان تنبلی چشم قبل از ۵ سالگی است.

روش های درمانی برای درمان چشم تنبل عبارتند از

ـ بستن چشم سالم،

ـ استفاده از عینک،

ـ انجام جراحی و تمرینات چشمی

ـ بهترین درمان تنبلی چشم بستن چشم سالم است تا چشم تنبل فعال شود.

اگر تنبلی چشم بر اثر بیماری مادرزادی مانند پایین افتادن پلک یاسایر عیوب ساختمانی ایجاد شده باشد بهترین درمان جراحی است. در مورد آب مروارید مادرزادی اگر عمل جراحی پس از تولد تا سه ماهگی هر چه سریع تر صورت بگیرد نتیجه بهتری خواهد داشت اما پس از سه ماهگی نتیجه جراحی رضایتبخش نخواهد بود.

انجام تمرینات چشمی مانند نقاشی کردن، بازی خط و نقطه پرتاب توپ به سوی هدف تعیین شده کتاب خواندن، خمیربازی و بریدن اشکال در کنار سایر روش های درمانی می تواند بر بهبود دید کودک اثر بگذارد و آن را تسریع کند. علاوه بر این با توجه به اینکه عود بیماری تنبلی چشم تا سن ۱۰ سالگی امکانپذیر است و در اکثر مواقع بدون علامت نیز هست لذا مراجعه منظم به متخصص و رعایت دقیق دستورات وی تا ۱۰ سالگی ضروری است.

چشمان بعضی از کودکان با آنکه سالم و طبیعی به نظر می رسد اما از سلامت و دید کافی برخوردار نیستند. رشد و تکامل مرکز بینایی در مغز از دوران جنینی تا حدود ۱۰ سالگی ادامه دارد اما حداکثر سرعت رشد آن تا ۳ سالگی است.

نتیجه تکامل دستگاه بینایی در این دوران دید واضح و کامل است در این مدت به خصوص در ۳ سال اول زندگی هر عاملی که باعث اشکال دید در یک یا هر ۲ چشم شود، رشد و تکامل دستگاه بینایی را متوقف می سازد و در نتیجه باعث کاهش میزان بینایی کودک می شود. امکان دارد چشمی از نظر ظاهر کاملاً طبیعی باشد ولی فرد از بینایی کامل و طبیعی برخوردار نباشد. در صورتی که اشکال دید کودک قبل از ۵ سالگی تشخیص داده شود و تحت درمان قرار گیرد حتی اگر چشم در این مدت تنبل شده باشد با درمان به موقع بینایی کامل به دست می آید.

بهترین سن برای درمان تنبلی چشم زیر ۵ سال است هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به عقب بیفتد احتمال به دست آوردن بینایی کامل کمتر می شود به طوری که پس از ۷ تا ۱۰ سالگی درمان تأثیر زیادی در بینایی نخواهد داشت.

شایع ترین عوامل ایجادکننده تنبلی چشم را می توان در نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم دانست. اگر دید هر دو چشم بسیار کم باشد، تفاوت دید هر دو چشم زیاد باشد چشم ضعیف تر نمی تواند تصویر واضحی از اشیا را دریافت و چشم دچار تنبلی می شود. اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم آب مروراید (کاتاراکت) و پایین افتادگی پلک باعث می شود که چشم نتواند تصویر واضحی از اشیا را دریافت کند.

اگر پس از تولد تا ۳ ماهگی عمل جراحی صورت گیرد نتیجه بهتر خواهد شد. لوچی با انحراف چشم نیز می تواند باعث دوربینی شده در نتیجه تصویر واضحی روی شبکه چشم تشکیل نشود به این ترتیب مغز به تدریج برای حذف دوربینی تصویر چشم منحرف را حذف کرده و تنبلی چشم ایجاد می شود. نابینایی با کاهش بینایی دائم، اختلال در دید عمقی، کاهش قدرت تمرکز و تفکیک، اختلالات تحصیلی و یادگیری می تواند از عوارض تنبلی چشم باشد.