چگونه یک کودک نو پا خود را سرگرم کند

بچه ها مدتها قبل از پاگذاشتن به دوران بزرگسالی فشار روانی را تجربه می کنند برخی کودکان مجبورند با مشکلاتی چون کشمکش های خانوادگی, طلاق, تغییرات دائمی مدرسه, همسایه ها, توافقات مراقبت از کودک, فشار گروه های هم سال و بعضی وقت ها حتی با خشونت در خانواده یا جامعه شان دست و پنجه نرم کنند

بچه‌ها مدتها قبل از پاگذاشتن به دوران بزرگسالی فشار روانی را تجربه می‏‌کنند. برخی کودکان مجبورند با مشکلاتی چون کشمکش‌های خانوادگی، طلاق، تغییرات دائمی‌مدرسه، همسایه‌ها، توافقات مراقبت از کودک، فشار گروه‌های هم‌سال و بعضی وقت‌ها حتی با خشونت در خانواده یا جامعه‌شان دست و پنجه نرم کنند.

بیشتر والدین کودکان نوپا آرزو می‌کنند که کودکشان بتواند تنهایی خودش را سرگرم کند. این خواسته والدین منطقی است، چون کودک نوپا می‌تواند اسباب بازی‌ها را بر دارد، با آن‌ها بازی کند، دنبال توپ بدود و کتاب ورق بزند. نوپاها آموخته اند که می‌توانند خودشان کارهایی انجام دهند و اتفاقاً اغلب هم در انجام کارها توسط خودشان پافشاری و سماجت به خرج می‌دهند.

با این همه یک بچه یک ساله همچنان دوست دارد دور و بر والدینش بچرخد، ما می‌توانیم به او کمک کنیم که بیاموزد چگونه خود را سرگرم کند. جین فوی، متخصص کودکان در کارولینای شمالی می‌گوید: "کودکان نوپا اصولاً نمی‌توانند برای مدت طولانی به تنهایی بازی کنند". طولانی ترین زمانی که می‌توانید از یک بچه یک ساله انتظار داشته باشید به تنهایی بازی کند چیزی حدود پانزده دقیقه است، دادن چنین فرصتی به کودک کاری است که به انجام دادنش می‌ارزد، این کار تنها به این دلیل نیست که شما فرصت داشته باشید شام را آماده کنید یا اتاق را جارو و گردگیری کنید. دکتر اسکالار متخصص رشد در مرکز مطالعات رشد و یادگیری دانشگاه کارولینای شمالی در این باره می‌گوید:"تنها بازی کردن، تقویت کننده استقلال، اعتماد به نفس، خلاقیت، و مهارت‌های زبانی است. اغلب می‌بینیم که یک کودک پانزده ماهه موقعی که تنها بازی می‌کند با خود چیزهایی زمزمه می‌کند، چنین بازی‌هایی پایه و اساس رشد مهارت‌های زبانی هستند.

"دکتر اسکالار می‌گوید:" قابلیت بچه‌ها برای تنها بازی کردن به حال و وضعیت آن‌ها هم بستگی دارد، اگر بچه گرسنه، خسته یا مریض باشد کمتر به تنها بازی کردن رغبت خواهد داشت. علاوه براین شما از یک نوپای کمی‌بزرگ تر هم نمی‌توانید انتظار داشته باشید که مدت طولانی تری تنها بازی کند." دکتر فوی معتقد است: "یک کودک بیست و دوماهه که از نظر شناختی و زبانی قابلیت‌های بیشتری از کودک یک ساله یا پانزده ماهه دارد تمایل روز افزونی برای کسب استقلال در خود می‌بیند، بنابراین بیش از پیش دوست دارد با شکستن حد و مرزهایی که شما وضع کرده اید آن‌ها را و شما را امتحان کند و بنابراین این نیاز بیشتری به نظارت و توجه مداوم و از نزدیک دارد".

برای افزایش ظرفیت کودکتان در تنها بازی کردن، چهار کلمه را به خاطر بسپارید:" علاقه،ایجاد عادت، سازماندهی، و جهت دهی".اول سعی کنید کودکتان را به فعالیتی مشغول کنید که به آن واقعاً علاقه دارد، اگر از نظر شما کمی‌شلوغ کاری اشکالی ندارد به او اجازه دهید اگر دوست دارد لیوان‌ها و قاشق‌ها را جابه جا کند یا لباس‌ها را از کشوی کمد بیرون بکشد. ژولیت که یک پسر پانزده ماهه دارد دو کشوی پایین کابینت آشپزخانه را پر از بطری، قاشق و پیمانه‌های پلاستیکی کرده تا هنگامی‌که او مشغول درست کردن شام است، پسرش با آن‌ها مشغول بازی شود و کاری به کار او نداشته باشد.

بنابراین می‌بینیم که چه طور سرگرم کردن بچه به کار مورد علاقه اش می‌تواند او را به سمت تنها بازی کردن سوق بدهد.چنان که گفتیم دومین نکته ای که باید به ذهن بسپارید "ایجاد عادت" است. وقتی کودک شما کاملاً مشغول بازی شد، به آرامی‌کمی‌دور شوید یا یک مجله به دست بگیرید. وقتی او اسباب بازی به سمت شما می‌اندازد تا شما را به بازی بکشاند، به راحتی اسباب بازی را به خودش برگردانید و جمله کوتاهی درباره بازیش بگویید و لبخند بزنید. طی روزها و هفته‌های بعد بتدریج و آرام آرام سعی کنید فاصله فیزیکی و ذهنی خود را از او بیشتر کنید و بیشتر پی کار خودتان باشید، اما هرگز کودکتان را بدون مراقبت رها نکنید. دقت داشته باشید در محلی که کودک مشغول بازی است شئ یا موقعیتی وجود نداشته باشد که امنیت و سلامت کودک را به خطر بیندازد.

کودک یک ساله درکی از خطر ندارد. نکته دیگری که در این مورد برشمردیم " سازماندهی " فعالیت کودک بود. پر کردن اطراف کودک از اسباب بازی‌های جورواجوری که دوست شان دارد منجر به دستپاچگی و گیج شدن او می‌شود. به جای این کار، هر بار تنها یک اسباب بازی در اختیار او بگذارید و به نوبت اسباب بازی‌ها را عوض کنید. تری می‌گوید:"من وقتی می‌خواهم کتابی بخوانم یا حساب خریدهای روزانه ام را بکنم؛ از همین روش استفاده می‌کنم، کتابم را به اتاق فرزندم می‌برم و آن جا اول عروسک پشمالویش را به او می‌دهم، بعد از چند دقیقه توپ را و بعد از مدتی دو تا کتاب در اختیارش می‌گذارم، به این ترتیب او مرتب مشغول بازی است و با هر اسباب بازی به نوبت حسابی بازی می‌کند و سرگرم می‌شود، و من هم به کارم می‌رسم."

یک کودک یک ساله نیاز به جهت دهی دارد، از این رو وقتی احساس می‌کنید کودکتان آرام آرام علاقه اش را به بازی با یک اسباب بازی از دست می‌دهد، با پرسیدن یک سؤال دوباره او را تحریک کنید. مثلاً وقتی کودکتان مشغول بازی با بلوک‌هایش است، در حین این که مشغول کار خودتان هستید بدون این که مستقیماً وارد بازی با او شوید، با او صحبت کنید. مثلاً می‌توانید بگویید:" عجب! تو سه تا مکعب رو روی هم گذاشتی. می‌تونی یکی دیگه هم بهشون اضافه کنی؟"سعی کنید برنامه تنها بازی کردن بخشی از برنامه روزانه بچه باشد. کلر لرنر، متخصص رشد کودکان در واشینگتن می‌گوید:"

کلید تقویت توانایی تنها بازی کردن در بچه‌ها این است که با افزایش تدریجی زمان تنها بازی کردن، او را به این کار عادت دهید." البته ممکن است اولین تلاش‌های شما برای وادار کردن کودک به تنها بازی کردن بیش از چند دقیقه نتیجه ندهد و کودک پس از دقایقی کوتاه داد و فریاد راه بیندازد و شما را بطلبد، در این هنگام سعی کنید سریع به او پاسخ ندهید، به او فرصتی بدهید تا خودش با مسأله کنار بیاید. یک زمان مناسب برای ایجاد عادت تنها بازی کردن، بعد از حمام یا ناهار است، این زمانی است که کودک راضی و خشنود به نظر می‌رسد. زمان‌هایی که خودتان خسته هستید برای این کار انتخاب نکنید. دکتر فوی می‌گوید:" خستگی و تنشی که شما در درونتان احساس می‌کنید ممکن است در رفتار کودکتان منعکس شود."

در ضمن به خاطر بسپارید که این فرایند همیشه با یک الگو و با یک کیفیت ثابت نخواهد بود. کودکی که یک روز خیلی خوب خودش را به تنهایی سرگرم می‌کند، روز بعد ممکن است کاملاً از این کار امتناع کند، اما شما باید تلاش کنید که فرصت‌های لازم را برای او فراهم کنید تا تنها بازی کردن را به مرور بیاموزد. پیش از این که شما فکرش را بکنید خواهید دید که توانسته اید پانزده دقیقه تمام به حال خودتان باشید و کودک کاری به شما نداشته و شادمانه خود را در دنیای بازی غرق کرده است!