گوش پاک کن چه خطری برای گوش ها دارد

ترشحات گوش یکی از ترشحات طبیعی بدن است که خاصیت دفاعی برای گوش دارد اما خیلی از افراد فکر می کنند که جرم گوش به خاطر چرب بودنش باید از داخل آن خارج شود, به همین دلیل از هر روشی برای بیرون آوردن این ترشحات استفاده می کنند

ترشحات گوش یکی از ترشحات طبیعی بدن است که خاصیت دفاعی برای گوش دارد اما خیلی از افراد فکر می‌کنند که جرم گوش به‌خاطر چرب بودنش باید از داخل آن خارج شود، به همین دلیل از هر روشی برای بیرون آوردن این ترشحات استفاده می‌کنند. اما خوب است بدانید که تحریک گوش با وسایلی مانند گوش پاک‌کن یا شستن آن با کف صابون جز اینکه شما را در معرض عفونت قرار دهد و بیشتر مجرای گوش‌تان را مسدود کند نتیجه دیگری نخواهد داشت. دکتر علی شیرازی متخصص گوش، حلق و بینی برای حفظ سلامتی و پاکیزگی گوش نکته‌های مهمی را یادآور می‌شود.

● ترشحات گوش مربوط به کدام قسمت از این عضو می‌شود؟

از لحاظ پزشکی گوش به سه قسمت تقسیم می‌شود: گوش خارجی، میانی و داخلی. گوش میانی توسط پرده‌ای از گوش خارجی جدا می‌شود. آن چیزی که پزشک زمانی که پرده گوش سالم است با معاینه مشاهده می‌کند همان گوش خارجی است. مجرای گوش خارجی توسط پوست پوشانده شده و به‌طور طبیعی ترشحاتی در این ناحیه ایجاد می‌شود که جداره داخلی گوش را چرب می‌کند، البته پوست این ناحیه و ترشحات چرب آن با قسمت‌های دیگر بدن تفاوت دارد. باید بدانید که این ماده چرب به سلامتی پوست کمک می‌کند. ترشحات گوش خارجی به طور طبیعی و خود به خود به سمت بیرون حرکت می‌کنند و از مجرای گوش خارج می‌شود. بنابراین، زمانی که می‌خواهیم گوش‌مان را تمیز کنیم متوجه آن می‌شویم. وجود این جرم برای نرم نگهداشتن و حفظ سلامت مجرای گوش خارجی ضروری است.

● چطور می‌توان ترشحات غیرطبیعی گوش را تشخیص داد؟

به طور معمول ما خودمان متوجه ترشحات گوش خارجی نمی‌شویم تا زمانی که بخواهیم گوش‌مان را تمیز کنیم که چربی در این ناحیه را احساس می‌کنیم. اگر ترشحات گوش زیاد شود و به طور غیرطبیعی به حالت مایع یا نیمه جامد به سمت بیرون حرکت کند به طوری که کاملا آن را احساس کنیم، نشان‌دهنده این است که مشکلی در این ناحیه وجود دارد. با این حال باید باز هم به این نکته اشاره کنیم که به طور طبیعی گوش ترشح زیادی که متوجه آن شویم را ندارد، مثلا اگر هنگام شست‌وشو مجرای بیرونی گوش چرب باشد در واقع همان ترشحات طبیعی گوش است ولی هرگونه جرم یا ماده مومی شکلی که موجب انسداد گوش، کاهش شنوایی یا هرگونه مشکل دیگر شود، جزو ترشحات غیرطبیعی شمرده می‌شود.

● چه زمانی در گوش خارجی عفونت ایجاد می‌شود؟

ترشحات گوش می‌تواند در ناحیه خارجی، داخلی و در موارد استثنایی در گوش داخلی وجود داشته باشد؛ زمانی که گوش به دلایلی عفونت می‌کند یا در مواردی در اثر ابتلای افراد به آلرژی ترشحات واضحی و بیش از حدی را می‌توان در این ناحیه مشاهده کرد. عفونت‌های ویروسی و بیشتر از آنها عفونت‌های باکتریال و میکروبی باعث بروز عفونت در جداره داخلی گوش می‌شوند و به صورت جرم غیرطبیعی از گوش بیرون می‌آیند.

● مهم‌ترین علایم عفونت‌های گوش را توضیح دهید؟

ترشحات که در اثر عفونت‌های مختلف ایجاد می‌شوند، می‌توانند به صورت مایع شفاف، خونابه یا چرکی باشند و گاهی نیز به صورت چرک و خون از گوش خارج شوند. با توجه به نوع عفونت و حالت آن هرکدام یک از مواردی که ذکر شد با توجه به تشخیص پزشک ممکن است در اثر علت خاصی ایجاد شده باشد. خارش، احساس درد، تورم، کاهش شنوایی از مهم‌ترین علایم ابتلا به عفونت میکروبی گوش است.

● خونریزی گوش در اثر چه مواردی اتفاق می‌افتد؟

بیماری که با ترشحات چرکی به پزشک مراجعه می‌کند ممکن است در اثر آسیب جدی به گوش مانند وارد شدن و نفوذ جسم خارجی و خراش خوردن آن یا وارد شدن ضربه دچار پارگی پرده گوش شده باشد که از عواقب آن خونریزی و درد شدید در این ناحیه است. در مواردی نیز ممکن است که به سر بیمار در تصادف یا سانحه‌ای ضربه شدیدی وارد شود و عارضه‌ای مانند شکستگی جمجمه اتفاق بیفتد که به دنبال آن خونریزی از گوش یا بینی رخ دهد. با این حال، عمده ترشحات غیرعادی مربوط به ترشحات چرکی است که به دنبال عفونت در گوش خارجی یا میانی ایجاد می‌شوند و عمدتا در کودکان شایع‌تر است.

● گوش پاک‌کن وسیله‌ای مناسب برای تمیز کردن گوش محسوب می‌شود؟

گوش‌پاک‌کن وسیله‌ای است برای تمیز کردن لاله گوش، استعمال برخی داروها، تمیز کردن آرایش دور چشم‌ها و مواردی از این قبیل. ترشحات گوش به طور طبیعی به سمت بیرون حرکت می‌کند و نیازی نیست برای تمیز کردن گوش از گوش‌پاک‌کن استفاده کرد. وقتی به حمام می‌رویم تنها کافی است قسمت حفره‌ای‌شکل قسمت خارجی، گوش را تمیز کنیم. از پاک کردن داخل گوش با کف صابون و انگشت پرهیز کنید چون چنین روش‌هایی برای تمیز کردن گوش نه تنها کمکی به بهداشت و نظافت گوش نمی‌کند بلکه باعث ناراحتی و اختلال در سیستم طبیعی این عضو می‌شود. وقتی ترشحات به طور طبیعی به سمت خارجی گوش حرکت می‌کند، دیگر نیازی نیست که ترشحات را با وسیله دیگری از گوش خارج کنید یا جسم خارجی را وارد گوشتان کنید.

● گوش پاک‌کن چه عوارضی برای گوش دارد؟

بعضی افراد عادت دارند تا بعد از حمام از گوش پاک کن برای تمیز کردن گوش‌شان استفاده ‌کنند، البته ضرری ندارد تا با این وسیله قسمت خارجی گوش را پاک کنید ولی نباید وسواس بی‌دلیل به خرج دهید یا بخواهید داخل گوشتان را به خوبی تمیز کنید. این کار نه تنها به صورت عادت برایتان باقی می‌ماند بلکه مرتب داخل گوش‌تان احساس خارش خواهید کرد و به دنبال آن، این کار را ادامه می‌دهید. در نتیجه، پیگیری این عادت نادرست، احتمال صدمه به مجرای گوش وجود دارد و حتی در مواردی نیز به پرده گوش آسیب می‌رسد. باید بدانید همان طور که تجمع جرم گوش باعث ناراحتی می‌شود، کمبود یا عدم این ترشحات نیز مشکلات بیشتری را به دنبال دارد.

● چگونه بعد از حمام گوش‌ها را خشک کنیم؟

توصیه می‌کنیم تا بعد از استحمام یا شنا فقط لاله گوش و قسمت خارجی آن را بدون دستکاری مجرای داخلی گوش پاک کنید. شاید فکر کنید که با استحمام مقدار زیادی آب وارد گوش‌تان می‌شود و برای سلامتی آن ضرر دارد اما خوب است بدانید که مقدار آبی که بعد از حمام وارد گوش می‌شود یا خود به خود از آن خارج شده یا در عرض چند دقیقه‌ای بخار می‌شود و چیز دیگری در گوش باقی نمی‌ماند، مگر آنهایی که در پرده گوش‌شان با مشکل مواجه هستند. چنین افرادی که در این ناحیه دچار ناراحتی هستند، ممکن است بعد از مدتی با عفونت گوش مواجه شوند که استفاده از گوش پاک‌کن نیز راه‌حل مناسب برایشان نیست. افرادی که در ناحیه پرده گوش‌شان مشکل دارند باید مراقب باشند تا هنگام استحمام یا شنا آب وارد گوش‌شان نشود. مادران باید بدانند وقتی کودک‌شان را به حمام می‌برند آب داخل گوش به راحتی و به طور طبیعی از گوش خارج می‌شود. فکر نکنید اگر گوش‌تان خیس شد یعنی مقدار زیادی آب وارد آن شده، همان مقدار اندک آبی که وارد گوش می‌شود بعد از گذشت چند دقیقه بخار شده و از بین می‌رود، بنابراین نباید حساسیت به خرج دهید.

● برای درمان عفونت‌های گوش از چه داروهایی استفاده می‌شود؟

اگر گوش دچار عفونت شود باید طی معاینه توجه داشت که در کدام قسمت اتفاق افتاده است. اگر منشاء عفونت گوش خارجی باشد پزشک متخصص برای درمان از قطره‌های دارویی استفاده می‌کند. اگر منشاء عفونت گوش بیمار به صورت حاد باشد معمولا از قطره استفاده نمی‌شود و به جای آن آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تلفیقی تجویز می‌شود، ولی اگر عفونت مزمن در گوش میانی رخ دهد در شرایط خاصی با دقت از قطره استفاده می‌کنیم. این قطره‌ها عمدتا دو نوع هستند: قطره‌های آنتی باکتریال یا آنتی بیوتیک و دسته دیگر قطره‌هایی که باعث کاهش تورم می‌شوند که در غالب اینها مقداری کورتون نیز وجود دارد، البته این کورتون در آن حجمی نیست که برای سلامتی بدن ضرر داشته باشد. بنابراین این دو ترکیب به طور معمول در قطره‌ها استفاده می‌شود. باید بدانید که استفاده از چنین قطره‌هایی باید با تجویز پزشک صورت گیرد و تنها در مواقعی که لازم است، مورد مصرف قرار گیرد.

● بهترین زمان برای سوراخ کردن گوش دخترخانم‌ها چه سنی است؟

لاله گوش از جمله نواحی بدن است که برای اتصال آویز و گوشواره مناسب است. سوراخ کردن گوش به مساله فرهنگی ما بر می‌گردد، برای مثال، برخی از خانواده‌ها معتقدند این کار در سنین کودکی برای دختران انجام شود. اصولا از لحاظ سیر رشد، رشد لاله گوش حداکثر تا ۹ سالگی تمام می‌شود یعنی بعد از این سن اندازه لاله گوش تغییر نمی‌کند. بهتر است سوراخ کردن گوش بعد از شش‌سالگی انجام شود ولی اگر خانواده‌ها اصرار دارند تا زودتر این کار را انجام دهند ضرر چندانی برای کودک ندارد. عمل سوراخ کردن گوش باید در شرایط بهداشتی و استریل انجام شود وگرنه فرد دچار عفونت می‌شود.

● آیا سوراخ کردن غضروف گوش خطرناک است؟

بعضی از خانم‌ها قسمت غضروف گوش‌شان را نیز سوراخ می‌کنند، گاهی اوقات ممکن است در اثر این کار غضروف دچار عفونت شود، چون غضروف عضو حساسی است و یک لایه نازک پوست روی آن را پوشانده که اگر عفونتی در آن رخ دهد، می‌تواند مشکلات جدی را برای فرد به وجود آورد. اگر خانمی می‌خواهد این کار را انجام دهد باید بسیار مراقب باشد و این کار را با دقت و حفظ رعایت استریل انجام دهد. به طورکلی سوراخ کردن گوش را پیشنهاد نمی‌کنیم چون غضروف گوش، عضو حساسی است و نباید آسیبی به آن وارد شود.

● اقدامات لازم هنگام ورود جسم خارجی به گوش چیست؟

اگر در اثر اشتباه فردی جسم خارجی را در گوشش فرو کند در صورتی که آن جسم به راحتی دیده می‌شود، می‌توان آن را با دست خارج کرد ولی اگر جسم خارجی را که وارد گوش شده نتوان مشاهده کرد به هیچ عنوان نباید سعی کنید تا آن را بیرون بیاورید. در این شرایط فرد را به مرکز درمانی برسانید تا توسط پزشک متخصص این کار انجام شود و بدون اینکه به پرده گوش آسیب برسد، جسم خارجی از آن بیرون آورده شود.

شیوا بامداد