آقا جمال الدین خوانساری عالم و حاضر جواب اصفهانی

آقا جمال الدین خوانساری از بزرگترین علمای اواخر دوره صفویه و اوایل سلسله قاجاریه بود. جمال الدین خوانساری مشهور به آقا جمال پسر آقا حسین خوانساری الاصل اصفهانی المسکن و المدفن …

آقا جمال الدین خوانساری از بزرگترین علمای اواخر دوره صفویه و اوایل سلسله قاجاریه بود. جمال الدین خوانساری مشهور به آقا جمال پسر آقا حسین خوانساری الاصل اصفهانی المسکن و المدفن از علما و محققان بزرگ است. وی نزدپدر و خال خود محقق سبزواری، کسب علم و دانش کرده و با ملامیرزا شیروانی و ملا محمد باقر مجلسی معاصر بود. تالیفات بسیاری دارد وی به سال ۱۱۲۱ یا ۱۱۲۵ ق در ۲۶ رمضان درگذشت و در مقبره پدر خود که به امر شاه سلیمان صفوی در تخت پولاد اصفهان ساخته شده بود مدفون گردید.

جمال الدین خوانساری با وجود اجتهاد و علم و دانش بسیار، در شیرین زبانی و لطیفه گویی سرآمد مردم عصر خود به شمار می‏آمد.

به قول دکتر محمد علی احسانی طباطبائی اشخاص حاضر جواب بسیار دیده شده و ما بین آنها از تمام طبقات مردمان حاضر جواب یکی به نام آقا جامل الدین خوانساری پسر مرحوم شیخ محمد حسین خوانساری است که به قدری شوخ و حاضر جواب بوده که در اصفهان که خود تمام مردمش‏تر زبانند، این شخص سرآمد همگان شده است و کسی نتوانسته است با او شوخی کند جز آنکه مجاب شده باشد.

طباطبایی در جای دیگر می ‏نویسد:

خدا رحمت کند شیخ جمال الدین خوانساری و پدر مرحوم ایشان محمد حسین خوانساری را که هر دو از اجله علما عهد ماضی و از بذله گویان و حاضر جوابان دوران گذشته بودند، با وجود مراتب اجتهاد و مقام مرجعیت و عالم زهد و تقوی به قدری شوخ و مزاح بوده‏اند که حکایات زیادی از آن دو فقیه نقل شده است.

دکتر احسانی نوشته است:

این مرد به قدری شوخ بود که یک کتاب به اسم «کلثوم ننه» نوشت ولی هیچکس نمی ‏دانست مولف آن کتاب کیست.

کلثوم ننه:

در کتاب لغت نامه دکتر معین درباره کتاب کلثوم ننه مرود اشاره چنین آمده است:

کتابی است به فارسی و هزل و موضوع ان مقابله اختلافات فقها است و از جمله از رسوم و آداب اوباش و زنان بحث می ‏کند.

مولف فرض کرده است که این مراسم و آداب وحی شیطان است و بعید نیست که این کتاب هزل که تالیف آن را به آقا حسین خوانساری نسبت می‏دهند از لطایف طبع پسرش آقا جمال الدین باشد.

آقا حسین از دانشمندان علوم دینی و ادبی بود و از جمله شاگردانش میرداماد است.

چهار حکایت تحت عناوین:

۱) حسین خوانساری و باقر خراسانی

۲) جمال الدین و زن‏ های اصفهانی

۳) آقای جمال الدین و زن‏های کوچه

۴) آقا جمال و ملا میرزا آقا

از حسین خوانساری( پدر) و جمال الدین خوانساری ( پسر) در دست است که قابل چاپ نمی‏باشد.