پنجشنبه, ۲۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 9 May, 2024
فرهنگ عاشورا در سیره معصومین ع
● معنی فرهنگ:
آداب و عادات و اندیشهها و اوضاعی كه گروهی در آن شركت دارند، فرهنگ نامیده میشود كه از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابد. زبان و وسیلههای نمادین دیگر عوامل اصلی انتقال فرهنگ است; در عین حال ممكن استبسیاری از رفتارها و عادات و رسوم تنها از طریق تجربه حاصل گردد.
اصولا هر جامعهای برای خود روش و اسوه ویژهای از كلیات فرهنگی و رفتاری دارد كه امور ضرور انسانی مانند سازمان اجتماعی، دین، حقیقتجویی، ساختمان سیاسی، نحوه تفكر، مؤسسات اقتصادی و فرهنگ مادی آن را به وجود میآورد.
از آغاز پیدایش بشر فرهنگ مایه تمایز هر گروه از گروه دیگر بوده است درجه پیچیدگی سازمانهای فرهنگی یكی از ابزارهای تشخیص جامعههای متمدن از جامعههای ابتدایی است. «فرهنگ» به معنی تعلیم و تربیت، نیز به كار رفته چنانچه در شعر فردوسی آمده است:
تو دادی مرا فر و فرهنگ و رای تو باشی به هر نیك و بد رهنمای
● عاشورا كدام روز است؟
در كتابهای لغت چنین آمده است: عاشورا با (الف مقصوره) و عاشوراء با (الف ممدوده) را روز دهم و بعضی روز نهم دانستهاند. زهری گفته است جز در چند مورد، اسمی كه بر وزن فاعولاء باشد شنیده نشده. (۱)
از ابنبزرج نقل است كه: «ضاروراء» به معنی «ضرا» (سختی) و «ساروراء» به معنی «سرا» (گشایش و شادمانی) و «دالولا» به معنی «دلال» به كار رفته است.
صاحب مجمعالبحرین در اینباره گفته است: «عاشورا یك نام اسلامی است و آن روز دهم محرم است و گاهی الف بعد از عین حذف میگردد و «عشورا» تلفظ میشود». (۲)
و نیز گفتهاند كه عاشورا كلمهای است عبری و معرب «عاشور» كه دهم تشری یهود باشد كه روزه آن روز «گپور» [كفاره] است و چون آن روز را به ماههای عربی انتقال دادند، روز دهم اولین ماه تازیان شد.
چنانچه در ماههای یهود هم در اولین ماه و روز دهم است. (۳)
● روایات جعلی در مورد عاشورا
از امور مسلم تردیدناپذیر و مورد اتفاق تمام فرق اسلامی این است كه حضرت امام حسینعلیهالسلام بینهایت مورد علاقه و محبتخاص جد بزرگوارش پیامبر اكرمصلی الله علیه وآله بوده است و اظهار این موضوع از روایات فراوانی كه تواتر معنوی دارد ثابت می شود. (۴)
گروه كثیری از محدثان اسلامی نقل كردهاند كه پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: «حسین از من و من از حسینم. خداوند دوست دارد كسی را كه حسین را دوستبدارد». (۵)
در محاوره عربها این چنین است كه وقتی میخواهند بین خود و دیگری كمال الفت و یگانگی و شدت ارتباط و دوستی را بفهمانند آن تعبیر را به كار میبرند و میگویند: «فلان كس از من و من از اویم» چنانچه وقتی میخواهند نفرت و بیزاری خود را نسبتبه دیگری اظهار كنند، میگویند: «من از او نیستم و او از من نیست» شاعر گفته است:
ایها السائل عنهم و عنی لست من قیس و لاقیس منی
پس تعبیر «حسین منی و انا من حسین» یا شبه آن تعبیر مانند «حسین منی و انا منه» بر محبتشدید و اتصال و علاقه تام بین پیامبرصلی الله علیه وآله و فرزند گرامیاش دلالت میكند. و نیز قسمت اول حدیث «حسین منی» ارتباط و اتصال جسمی و قسمت دوم آن «و انا من حسین» ارتباط معنوی را میرساند. توضیح آن كه «حسین منی» میفهماند كه امام، پاره تن پیامبر است و به لحاظ مادی به آن حضرت انتساب دارد و «انا من حسین» میفهماند كه اگر فداكاری و ایثار و از خودگذشتگی آن جناب نبود، زحمات پیامبرصلی الله علیه وآله به هدر میرفت و اثری از اسلام باقی نمیماند.
در روایات فراوانی آمده است كه پیامبرصلی الله علیه وآله آن حضرت را میبوسید و هر وقت او و برادرش امام حسنعلیهماالسلام را میدید و مناسبت اقتضا میكرد، با آنان به مداعبه و ملاعبه میپرداخت. عدهای از راویان نقل كردهاند كه رسول خدا یك دست را بر قفا و دست دیگر را بر زنخ فرزندش حسینعلیهالسلام قرار میداد و دهان بر دهانش میگذاشت. (۶) و در برخی از روایات است كه پیامبرصلی الله علیه وآله درباره امام حسینعلیهالسلام فرمود: «فدای كسی بشوم كه فرزندم ابراهیم را فدای او كردم». (۷)
از آنچه به اختصار در عظمت و فضیلتسرور شهیدان حسین بن علیعلیهالسلام بیان داشتیم و نیز از آنچه رسول اكرمصلی الله علیه وآله در شدت علاقه و محبتبه فرزند بزرگوارش ابراز داشته، به خوبی درمییابیم كه اخبار حاكی از عید بودن روز عاشورا و تبرك جستن در آن روز از قول پیامبرصلی الله علیه وآله دروغ و افترای محض است. چگونه ممكن است قبول كرد كه رسول خداصلی الله علیه وآله روز شهادت ریحانهاش (۸) را كه مكرر بر مكرر از آن خبر داده (۹) روز جشن و عید اعلام كند. در صورتی كه آن حضرت به یاد آن روز گریه میكرد.
روایات صحیح كه در كتب اهل سنت نیز نقل شده بر گریستن رسول خداصلی الله علیه وآله به خاطر شهادت فرزند فداكارش دلالت دارد.
از امالفضل بنتحارث روایت كردهاند كه او گفت: ... من حسینعلیهالسلام را در دامن پیامبرصلی الله علیه وآله گذاشتم. لحظهای گذشت كه ناگهان اشك از چشمانش فرو ریخت. گفتم یا نبیالله پدر و مادرم قربانت گردد چه شده؟! فرمود: جبرئیل آمد و خبر داد كه امتم این پسرم را به زودی میكشند! گفتم همین پسر را؟! گفت: آری. (۱۰)
لازم است مسلمین از دسایس بنیامیه برحذر باشند، و به رسول خداصلی الله علیه وآله اقتدا كنند (۱۱) و او را اسوه و مقتدای خویش قرار دهند. از اعمال و رفتار و گفتار آن پیشوای عظیمالشان پیروی نمایند و بر اثر روایاتی كه در زمان سلطنتبنیامیه درباریان جعل نموده بودند (۱۲) نباید از روش آن حضرت منحرف شوند كه سالروز شهادت فرزند دلبندش را جشن بگیرند و آن روز را روز عید و شادی و مبارك قرار دهند. (۱۳)
بر مسلمانان است كه بخود آیند، بیدار شوند، به حقیقت اسلام توجه كنند و بیندیشند تا آنچه را كه دشمنان پیامبر و اسلام داخل دین كردهاند كنار بزنند و بفهمند كه اسلام واقعی كدام است و بر چه محور دور میزند. در هر امری از امور به دیده انتقاد و تحقیق بنگرند و سرسری و تقلیدی آن را نپذیرند. (۱۴)
بنیامیه با بنیهاشم كینه دیرینه داشتند. (۱۵) از طرف دیگر چون منصب شامخ نبوت در خاندان بنیهاشم بود و آنان این موهبت و افتخار را برنمیتافتند، تا توانستند با اسلام به ضدیت و معاندت پرداختند.
آنها در اصل به اسلام هیچگونه اعتقادی نداشتند. عقاد نویسنده و متفكر شهیر مصری میگوید: ابوسفیان پس از آن كه اسلام آورد غلبه اسلام را غلبه بر خود تلقی میكرد. (۱۶)
هند، مادر معاویه پس از اسلام آوردنش فریاد میزد: چرا جنگ نكردید و از خود و سرزمینتان دفاع ننمودید؟!
ابوسفیان و پسرش معاویه پس از فتح مكه اسلام آوردند. ابوسفیان و خانوادهاش با دشواری تمام اسلام را گردن نهادند. بدین معنی كه در ظاهر اسلام آوردند و در واقع اسلام را قبول نداشتند. (۱۷) ابوسفیان بر قبر حضرت حمزهعلیهالسلام ایستاد و گفت: ای اباعماره بر امارت و فرمانروایی با ما جنگیدی كه آن به ما انتقال یافت. (۱۸)
به نظر میرسد معاویه به نبوت پیامبر اسلامصلی الله علیه وآله اعتقاد نداشتبه دلیل آن كه عدهای از مصریان بر وی وارد شدند و گفتند: «السلام علیك یا رسولالله» او آنان را از این گفتار منع نكرد. (۱۹)
محققان اهل سنتبه سندهای متعدد در تفسیر آیه شریفه «الم تر الی الذین بدلوا نعمتالله كفرا»، (۲۰) ذكر نمودهاند كه مقصود دو طایفه تبهكار بنیامیه و بنیالمغیرهٔ است. (۲۱)
● سیاستبنیامیه در جهت محو آثار نهضت عاشورا
معلوم است كه بنیامیه با این پیشینه سیاه و خباثت (۲۲) چون اسلام را با منش و خواستههای مادی خود موافق نمیدیدند به انحا و وسائل گونهگون، در تضعیف اسلام و خاندان پیامبرصلی الله علیه وآله كه نگهبان و بیانكنندگان دستورهای اسلام و قرآن بودند، كوشیدند از جمله آن كه برای پاشانیدن گرد فراموشی به واقعه كربلا و آثار آن به روحانینمایان درباری دستور دادند كه روز عاشورا را، روز جشن و عید و روز بسیار مبارك معرفی كنند! و در اینباره حدیث جعل نمایند. این حدیثها به گونهای است كه هر كس اندكی به آنها توجه كند آشكارا مجعول بودن آنها را میفهمد، مثلا روایت كردهاند كه چون پیامبرصلی الله علیه وآله به مدینه آمد. دید كه یهود روز عاشورا روزه میگیرند آن حضرت از آنان پرسید: چرا این روز را روزه دارید؟ گفتند: چون خداوند فرعون و پیروانش را در این روز غرق كرد و موسی و یارانش را نجات داد. آنگاه پیغمبر فرمود: ما از یهود به موسی سزاوارتریم. و به اصحاب خود دستور داد كه آن روز را روزه بدارند.
پینوشتها و مآخذ
۱- رك: دائرهٔالمعارف مصاحب و لغتنامه دهخدا ماده «فرهنگ».
۲- رك: لسانالعرب و مجمعالبحرین، ماده «عشر».
۳- الآثار الباقیه عن القرون الخالیه باب «القول علی ما یستعمله اهل الاسلام».
۴- فضایل الخمسه من الصحاح الستهٔ۳/۲۶۰ و ۲۶۲ ط سال ۱۳۸۴ مطبعهٔ النجف و بحارالانوار ۴۴/۲۵.
۵- همان ماخذ. «احب الله من احب حسینا حسین سبط من الاسباط» و فهارس مسند ابن حنبل ماده «احب».
۶- فضایل الخمسه۳/۲۶۱. عن جابر: كنا مع رسول اللهصلی الله علیه وآله فدعینا الی طعام فاذا الحسینعلیهالسلام یلعب فیالطریق معالصبیان فاسرعالنبی امامالقوم ثمبسط یده فجعل حسین یفر هاهنا و هاهنا...
۷- ... فدیت من فدیته بابنی ابراهیم. اشاره به این موضوع است كه خداوند به پیامبرصلی الله علیه وآله وحی نمود كه یكی از دو فرزندت (حسینعلیهالسلام یا ابراهیمعلیهالسلام را فدای دیگری كن و این چنین نیست كه بخواهم هر دو برای تو بمانند آنگاه پیامبر گریه كرد و این چنین مصلحت دید كه ابراهیمعلیهالسلام را به خاطر فرزندش امام حسینعلیهالسلام (كه فرزند علی و زهراعلیهماالسلام نیز میباشند) فدا كند. رك. فضایل الخمسه۳/۲۵۷ به نقل از تاریخ بغداد.
۸- وسائل الشیعه، ۱۵/۹۷ ط اسلامیه: ریحانتی من الدنیا الحسن و الحسین...
۹- فضائل الخمسه،۳/۲۷۰ و ما بعد و بحارالانوار ۴۴/۲۵۰.
۱۰- ... فوضعته فی حجره ثم حانت منی التفاتهٔ فاذا عینا رسولالله تهریقان من الدموع. قالت قلتیا نبیالله... رك: فضایل الخمسه۳/۲۷۰. این روایت از مستدرك حاكم نقل شده او گفته است این روایتبنابر شرط شیخین صحیح است.
۱۱- لقد كان لكم فی رسول الله اسوهٔ حسنهٔ. سوره احزاب آیه ۲۱.
۱۲- «اضواء علی السنهٔ المحمدیهٔ و دفاع عن الحدیث» تالیف محمود ابوریه ط ۵ صفحه۱۲۶ به بعد.
۱۳- دائرهٔ المعارف بستانی و مصاحب ماده «عشر» و در زیارت عاشورا آمده است. «هذا یوم تبركتبه بنوامیهٔ...»
۱۴- فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه، سوره زمر آیه۱۷ و ۱۸.
۱۵- الحسین ابوالشهدا عباس محمود العقاد، ص۳۳-۳۲، ط. دارالهلال.
۱۶- همان ماخذ، ص۲۱.
۱۷- همان ماخذ، ص۲۱..
۱۸- سموالمعنی فی سمو الذات ط ۲، ص۵۷، تالیف عبدالله علائلی.
۱۹- تاریخ طبری، ط دارالمعارف مصر، ۵/۳۳۱.
۲۰- تفسیر روح البیان، اسماعیل حقی بروسوی، ۴/۴۱۸ ذیل آیه ۲۸ سوره ابراهیم; و نیز تفسیر قرطبی،۹/۳۶۴، ذیل همان آیه، فضائل الخمسه۳/۳۰۳ باب۲۶.
۲۱- فضایل الخمسه۳/۳۰۳ و ۳۰۴ و ۳۰۵.
۲۲- الحسین ابوالشهدا، ص ۲۵-۲۳.
۲۳- الآثار الباقیهٔ عن القرون الخالیه، تالیف ابوریحان محمدبن احمد البیرونی باب «القول علی ما یستعمله اهل الاسلام». و ترجمه الآثار الباقیه فصل بیستم، ترجمه اكبر داناسرشت و دائرهٔالمعارف بستانی ماده «عشر».
۲۴- الآثار الباقیه باب «القول علی ما یستعمله اهل الاسلام» و ترجمه آن فصل بیستم، ترجمه اكبر داناسرشت.
۲۵- بحارالانوار، ۴۴/۲۷۰.
۲۶- همان، ۴۴/۲۷۱.
۲۷- الكامل فی التاریخ، ذكر احداث سال یازدهم.
۲۸- ... و انی لم اخرج اشرا و لابطرا و لا مفسدا و لا ظالما و انما خرجت لطلب الاصلاح فی امهٔ جدی... رك: بحارالانوار، ۴۴/۳۲۹ و سمو المعنی لسمو الذات، ص۱۰۶،۱۳۵۹.
۲۹- ... الاترون ان الحق لایعمل به و ان الباطل لایتنهی عنه... تاریخ طبری ۵/۲۲۹ ط - المطبعهٔ الحسینیهٔ المصریه.
۳۰-سبقت العالمین الی المعالی بحسن خلیقه و علو همهٔ و لاح بحكمتی نورالهدی فی لیال فی الضلالهٔ مدلهمهٔ یرید الجاحدون لیطفؤوه و یابی الله الا ان یتمه.
رك: بحارالانوار ۴۴/۱۹۴.
۳۱- البرهان فی تفسیر القرآن، سوره فجر.
۳۲- همان.
۳۳- حسین وارث آدم، صفحه ۲۱۲ به بعد.
۳۴- لؤلؤ و مرجان، انتشارات نوین، ص۳۸.
۳۵- همان ماخذ.
۳۶- وسائل الشیعه،۳/۵۳ ط اسلامیه.
۳۶- مجله رسالهٔ الاسلام، سال ۱۱، شماره۳، ص۲۶۴.
۳۸- الذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا فی سبیلالله باموالهم و انفسهم اعظم درجهٔ عندالله، سوره توبه، آیه ۲۰.
۳۹- سیاسهٔ الحسینیه، ص۸، و ۵۱ ط زهره.
۴۰- اعیان الشیعه، ۱/۵۸۱... ان الدعی ابن الدعی قد ركز بین اثنتین...
۴۱- تفسیر قرطبی،۹/۳۴۲ ذیل آیه و ذكرهم بایام الله، سوره ابراهیم، آیه ۵۴.
۴۲- كنزالعمال، ۸/۵۷۱، ط بیروت مؤسسهٔ الرسالهٔ، و صحیح مسلم، باب صیام عاشورا، فمن شاء صامه و من شاء تركه.
۴۳- مجمعالبحرین، ماده «عشر» فی حدیث مناجاهٔ موسی و قد قال یارب لم فضلت امهٔ محمدصلی الله علیه وآله علی سایر الامم...
۴۴- اعیان الشیعه، ۱/۵۸۶ و۵۸۷ و بحارالانوار ۴۴/۲۷۸.
۴۵- ... فجعل طینهٔ شیعتنا من نضح طینتنا فقلوبهم تحن الینا... بحارالانوار۶۷/۱۲۶.
۴۶- قل ان كنتم تحبون الله فاتبعونی یحببكم الله، آل عمران، آیه ۳۱.
۴۷- فضائل الخمسه،۳/۲۸۵. روایات در این باره بسیار استبه همین ماخذ ص ۲۷۰ رجوع شود.
۴۸- سیاسهٔ الحسینیهٔ، ص۵۰، ط سال ۱۳۵۱.
۴۹- اعیانالشیعه، ۱/۵۸۶ ط دارالتعارف بیروت.
۵۰- بحارالانوار، ۴۴/۲۸۳.
۵۱- رك: اعیانالشیعه، ۱/۵۸۶.
۵۲- برای آگاهی بیشتر رك: بحارالانوار، ۴۴/۲۷۸، باب ۳۴.
۵۳- بحارالانوار ۴۴/۲۷۹.
فصلنامه مشكوهٔ شماره ۵۳
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران انتخابات انتخابات مجلس دولت سیزدهم مجلس شورای اسلامی روز دختر رافائل گروسی رئیس جمهور سید ابراهیم رئیسی رهبر انقلاب مجلس زنان
قتل تهران پلیس هواشناسی شهرداری تهران وزارت بهداشت بارش باران آموزش و پرورش سلامت فضای مجازی قوه قضاییه شهرداری
گاز دولت خودرو قیمت دلار مالیات قیمت خودرو قیمت طلا مسکن حقوق بازنشستگان ایران خودرو بازار خودرو بانک مرکزی
نمایشگاه کتاب تهران نمایشگاه کتاب تلویزیون ازدواج کتاب محمدمهدی اسماعیلی سینمای ایران سریال دفاع مقدس تئاتر موسیقی سینما
هواپیما دانشجویان دانش بنیان اینوتکس
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل فلسطین جنگ غزه آمریکا رفح حماس روسیه حمله به رفح نوار غزه ترکیه
فوتبال رئال مادرید استقلال پرسپولیس لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ لیگ برتر بازی باشگاه استقلال لیگ برتر ایران ذوب آهن نساجی
تبلیغات اینترنت اپل سامسونگ ناسا عیسی زارع پور آب گوگل مایکروسافت
سرطان هندوانه آسم بیماران خاص سنگ کلیه کمردرد بیمه سبزیجات اعتماد به نفس