راه پیش رو

جهان تحت تأثیر نوآوری ها و پیشرفت های تکنولوژیک, عمیقاً دگرگون شده است هفتاد و پنج سال پیش آنتی بیوتیک, هواپیمای جت یا تلویزیون و کامیپوتر وجود نداشت انسان های بسیار زیادی در اثر بیماری های خیلی ساده جان خود را از دست می دادند اما از آن زمان تا کنون سلطه ما بر جهان فیزیکی و بیولوژیک به شدت افزایش یافته است

از انرژی گرفته تا بیوتکنولوژی، ما در آستانه عصر جدید نوآوری قرار گرفته‌ایم. هفتاد و پنج سال در مقایسه با کل تاریخ، زمانی بسیار کوتاه است اما از سال ۱۹۲۹، زمانی که نشریه بیزنس ویک برای نخستین بار منتشر شد، جهان تحت‌تأثیر نوآوری‌ها و پیشرفت‌های تکنولوژیک، عمیقاً دگرگون شده است. هفتاد و پنج سال پیش آنتی‌بیوتیک، هواپیمای جت یا تلویزیون و کامیپوتر وجود نداشت. انسان‌های بسیار زیادی در اثر بیماری‌های خیلی ساده جان خود را از دست می‌دادند. اما از آن زمان تا کنون سلطه ما بر جهان فیزیکی و بیولوژیک به شدت افزایش یافته است.

امید به زندگی رشد کرده و اکثر ساکنان کره زمین می‌توانند امیدوار باشند که تا ۶۵ سالگی یا بیشتر، زندگی کنند. انقلاب سبز، کشاورزی را دگرگون کرده است و هم‌اکنون محصولات کشاورزی برای سیر کردن ساکنان کره زمین که از ۷۵ سال پیش تاکنون سه برابر شده‌اند، کافی به‌نظر می‌رسد. طی این سال‌ها، بشر به کره ما پا نهاد، اینترنت اختراع شد و ژنوم انسان خوانده شد. با بهرەگیری از این پیشرفت‌ها و البته دیگر پیشرفت‌ها، کارگران اکنون بسیار بیشتری از سال ۱۹۲۹ قادر به تولید هستند. طی ۷۵ سال گذشته نرخ تولید در هر ساعت در ایالات متحده تقریباً سه برابر شده است که این به معنای افزایش بهره‌وری به میزان دو درصد در سال است. بسیاری از دیگر کشورهای صنعت نیز شاهد چنین پیشرفت‌هائی بوده‌اند در حالی‌که کشورهای در حال توسعه از برخی مزایای این پیشرفت‌ها نظیر استفاده از سفرهای سریع هوائی و ارتباطات مخابراتی سریع برخوردار بوده‌اند و به این ترتیب توانسته‌اند بخشی از شبکه اقتصاد جهانی باشند. امری که تا پیش از این پیشرفت‌ها غیرممکن بود.

اما هنگام مطالعه پیشرفت‌ها و نوآوری‌ها در اقتصاد، به این نتیجه می‌رسیم که پیشرفت تکنولوژیک حالت یکنواخت نداشته است. در سال‌های اخیر، دگوگونی‌ها در پردازش اطلاعات و خدمات درمانی بسیار سریع‌تر از بخش‌های انرژی، حمل و نقل و تولید بوده است. در بسیاری از اقتصادها ما هنوز به تکنولوژی‌های قدیمی‌تری وابسته هستیم که به سده‌های نوزدهم و بیستم مربوط می‌شدند. موتورهای درون‌سوز در دهه ۱۸۶۰ در آلمان اختراع شدند، نخستین مرکز تولید برق ادیسون در سال ۱۸۸۲ ابداع گردید. از دید کسی که در سال ۱۹۲۹ می‌زیسته، اتومبیل‌های کنونی از نظر عملکرد بسیار متعارف هستند اگر چه در جزئیات تفاوت‌هائی دارند. اما کامپیوترهای امروزی از دید او کاملاً عجیب به‌نظر می‌رسند.

‌● بازی ادامه دارد

بنابراین جا دارد این پرسش را مطرح کنیم که: آیا باید انتظار داشته باشیم طی ۷۵ سال آینده، همان نوع نوآوری‌ها و پیشرفت‌ها روی دهد که تکنولوژی اطلاعات و خدمات درمانی را بدین اندازه دگرگون نمود؟ آیا پیشرفت کندتر خواهد بود یعنی صرفاً تکنولوژی‌های کنونی رشد می‌کنند اما تکنولوژی‌های جدیدی ظهور نخواهند کرد؟ به‌طور خلاصه، اقتصاد مبتنی بر نوآوری به کدام سود در حرکت است؟ پیش‌بینی درباره دگرگونی‌های تکنولوژیک، همواره خطرناک بوده است. اما تحلیل‌گران معتقدند اقتصاد جهان در آستانه تحولاتی بزرگ و عصر نوآوری، معادل همان تحولات و نوآوری‌هائی است که طی ۷۵ سال گذشته رخ داده است. تمام عوامل زمینه‌ساز این فرایند وجود دارند: علم به سرعت در حال رشد است، تعداد بیشتری از کشورها مایلند منابع بیشتری را به تحقیق و توسعه و آموزش اختصاص دهند و مدیران شرکت‌ها نیز به اهمیت و ضرورت پذیرش و کنار آمدن با دگرگونی‌ها متقاعد شده‌‌اند. در تمام حوزه‌ها، از انرژی تا بیوتکنولوژی، از نرم‌افزار تا اتومبیل‌ها، نوآوری‌هائی در حال وقوع است که می‌تواند زندگی ما را دگرگون کند.

در سال‌های اخیر، دانشمندان در رشته‌های مختلف، بنیان لازم را برای نانوتکنولوژی فراهم کرده‌اند و اکنون می‌توانند در سطحی بسیار پیشرفته به مهندسی در مقیاس اتمی و مولکولی بپردازند.

این پیشرفت‌های به ظاهر کوچک و غیر مرتبط در نهایت به افزایش شدید سرعت کامپیوترها که بر ناتو لوله‌های کربنی مبتنی هستند منجر خواهد شد. این پیشرفت‌ها همچنین، علم پزشکی را نیز دگرگون می‌کند و تأثیر خود را بر حوزه انرژی‌های جدید به‌جا می‌گذارد. از طرف دیگر نشانه‌هائی وجود دارد مبنی بر اینکه تکنولوژی انرژی نیز در آستانه پیشرفتنی بزرگ قرار گرفته است: یعنی می‌توانیم در آینده، شاهد سلو‌ل‌های خورشیدی با بازده بالاتر، نیروگاه‌های هسته‌ای ایمن‌تر و بهره‌گیری بیشتر از انرژی خورشید باشیم. تمام این پیشرفت‌ها می‌تواند به دگرگونی عظیم در اقتصاد انرژی منجر شده و وابستگی جهان را به نفت و دیگر سوخت‌های فسیلی کاهش دهد. در حوزه بیوتکنولوژی نیز، پیشرفت‌های صورت گرفته ما را به رفع محدودیت عمر و حذف همه بیماری‌ها امیدوار می‌کند. سوزان لیندکوئیست، رئیس مؤسسه وایتهد در مؤسسه تکنولوژی ماساچوست می‌گوید: ”ما اکنون می‌دانیم حیات دقیقاً چگونه کار می‌کند. اگر بفهمیم علت تخریب‌ها چیست، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای صورت خواهد گرفت.

من اکنون را شبیه سال ۱۹۴۵ می‌دانم که زمینه ظهور کامپیوترها و علم الکترونیک فراهم شده بوده و این دو تازه در حال ظهور بودند“. تصادفی نیست که این موج جدید تکنولوژی‌ها، همزمان با جهانی شدن نو‌آوری سرعت گرفته است. در کشورهای صنعتی، بودجه غیر نظامی خصوصی و دولتی در زمینه تحقیق و توسعه از ۶/۱ درصد تولید ناخالص داخلی در سال ۱۹۸۱ به ۱/۲ درصد در سال ۲۰۰۲ رسیده است. از سال ۱۹۸۸ تاکنون، مقالات منتشر شده علمی چهل درصد افزایش یافته است. بسیاری از کشورهای آسیائی و اروپائی نیز در حال افزایش دادن بودجه آموزشی خود هستند که به رشد نوآوری کمک خواهد کرد زیرا زمینه افزایش تعداد نیروهای آموزش دیده را فراهم می‌نماید. از طرف دیگر بزرگترین موتور نوآوری یعنی ایالات متحده، در این حوزه سیر صعودی را می‌پیماید. البته این درست است که تحلیل‌گران معتقدند این کشور در نهایت از رقابت جهانی خود عقب خواهد افتاد اما حداقل در حال حاضر، بهترین برنامه‌های آموزشی در حوزه‌های علوم و مهندسی در این کشور مشاهده می‌شود. سیستم اقتصادی و بازار سرمایه ایالات متحده به گونه‌ایست که از بهره‌گیری از نوآوری‌های تکنولوژیک حمایت می‌کند.

---