ضرورت مداخله اقتصادی در بازار موادمخدر

اکنون ماده مخدر به معنای ماده ای که به میزان زیاد بر ذهن اثر می گذارد و تاکید دانشمندان علوم اجتماعی است که مشغول مطالعه درباره این مساله اجتماعی هستند

ماده مخدر مفهومی اجتماعی و یک مفهوم فیزیکی دارد. مفهوم اجتماعی آن بستگی به نوع فرهنگی دارد که آن را توصیف می کند و مفهوم فیزیکی آن به یافته های علمی و تایید آن در آزمون های تجربی مربوط می شود.

اکنون ماده مخدر به معنای ماده ای که به میزان زیاد بر ذهن اثر می گذارد و تاکید دانشمندان علوم اجتماعی است که مشغول مطالعه درباره این مساله اجتماعی هستند.

کتاب «اعتیاد و قاچاق مواد مخدر» مجموعه ای است از مقالاتی در این رابطه از پژوهشگران این عرصه.

به این ترتیب می توان مقالاتی درباره عوامل ساختاری و مبانی پیشگیری از اعتیاد، پژوهش های پیمایشی در شیوع شناسی مصرف موادمخدر و اعتیاد، بررسی تغییرات الگوی مصرف مواد معتادان کشور، اعتیاد و قاچاق موادمخدر، بازار مواد مخدر افیونی در ایران، خانواده و اعتیاد، عوامل موثر بر گرایش نسل جوان به مواد اعتیادآور و راهبردهایی برای پیشگیری و درمان اعتیاد را در این کتاب به قلم صاحب نظرانی چون محمد عبدالرای، جعفر سخاوت، سیدحسین سراج زاده، سعید مدنی، عمران محمد رزاقی، سیدحسن اسعدی، علی موسی نژاد، عطا الله محمدی، بهروز کارگری، فرشاد نعمتی، محمد دانش جهانگرد، تقی دوست قرین و فریبرز رییس دانا مطالعه کرد.

با هم نگاهی داریم به مقاله «اعتیاد و مواد مخدر» از «فریبرز رییس دانا» در این مقاله، نویسنده بر این باور است که روند افزایش مصرف از نابسامانی هایی مایه می گیرد که مربوط به کارکردهای نابسامان اقتصاد هستند از جمله فقر و بیکاری و محرومیت و وجود شبکه قدرتمند قاچاق.

رییس دانا، بررسی قیمت موادمخدر در سال های اخیر قیمت مواد مخدر (به جز چند مورد استثنا) پایین آمده است که این افت قیمت در مورد هرویین بیش تر بوده است و این امر به شدت به افزایش مصرف برای جبران محرومیت و فرار از گرفتاری های اجتماعی و مسایل شخصیتی و روانی کمک کرده است.

در ادامه می خوانیم که برآوردهای مربوط به خسارت مواد مخدر در ایران بر حسب روش به متوسط سالانه شش میلیارد دلار بالغ می شود.

با توجه به این که نوع و فراوانی مصرف اکنون به سمت رو ش های موثرتر و مخاطره آمیزتر مصرف مواد به پیش می رود لازم است که با روش های جدیدی با آن برخورد کرد.

آن هم با عنایت به این که عقب ماندگی و فقر عامل اجتماعی تولید موادمخدر در کشور مبدا یعنی افغانستان ادامه یافته و تولیدکنندگان تقریبا هیچ راه حل دیگری برای ادامه زندگی ندارند و از طرفی ضرورت های مهارگری در جوامع سرمایه داری پیشرفته به ویژه برای مهار تولید مواد مخدر جایگزین، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، شرایط تولید و انتقال به میزان تعیین را حفظ می کند و این مانع مقابله جدی با تولید مصرف اعتیاد در کشورهای دیگر می شود.

در این راستا برخی پیشنهادهای ارایه شده مقاله برای رویارویی با این مساله عبارت است از:

۱) فعالیت بلندمدت برای اشتغال به ویژه در مناطق شرقی.

۲) فعالیت میان مدت برای ایجاد صندوق بین المللی که در مدت معین مواد را از تولیدکنندگان بخرد (گران تر از قیمت خرید قاچاقچیان) و به شرط جایگزین کردن کشت بهای بیش تر برای آن بپردازند و پس از چهار تا پنج سال به انهدام مزارع اقدام کنند.

۳) مداخله های اقتصادی برای گران کردن بهای مواد مخدر به ویژه هرویین همراه با قطع رابطه انگیزه بخش این گرانی برای تولید، سیاستی کاملا ضروری است که باید راهکارهای آن تدوین شود.

۴) به طور قطع معتادان به عنوان بیماران آسیب دیده مورد نظر قرار گیرند و در این ارتباط برقرار کردن، فعال و کارآمد کردن مراکز بازپروری ضروری است.

۵) لازم است به طور اساسی روش های فردی و اجتماعی برای کل جامعه به برنامه های نظارتی، پخته، علمی و دموکراتیک به منظور کاهش تقاضا، تغییر یابند.

۶) تمرکز نیرو بر کنترل تقاضا و کاهش ریشه ای تولید از طریق تغییر ساختار اقتصادی

۷) لازم است برای مطالعه، برنامه ریزی، تغییر سازمان و کارکرد نهادهای مبارزه با موادمخدر توسل به روش های چندجانبه سیستمی که مسایل روانی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را با همدیگر مورد مطالعه و ریشه یابی و درمان جویی قرار می دهد، برنامه ریزی علمی صورت پذیرد.«اعتیاد و مواد» جلد دوم مقالات اولین همایش ملی آسیب های اجتماعی در ایران را موسسه نشر آگه در ۳۳۵ صفحه منتشر کرده است.