کنفدراسیون صنعت ایران

بااینکه بعد از اجلاس ریو, توسعه پایدار تحت غلطی مصطلح , تنها با رویکرد محیط زیستی در ایران شناخته شده است ولیکن مفهوم توسعه و عناصر اصلی آن از یک طرف و توسعه پایدار از طرف دیگر به هماهنگی و تعامل سه بخش محیط زیست , اقتصاد و اجتماع دلالت دارد دستیابی به توسعه پایدار بدون مشارکت فعال و موثر جامعه میسر نیست

تاکید جهان امروز در پایداری توسعه بدین جهت است که رشد اقتصادی توسعه اجتماعی و حفظ محیط زیست زنجیروار باهم درارتباطند و هر دو با تقویت یکدیگر عناصری لازم برای توسعه مستمر اجتماعی به شمار می آیند .

بااینکه بعد از اجلاس ریو، توسعه پایدار تحت غلطی مصطلح ، تنها با رویکرد محیط زیستی در ایران شناخته شده است " ولیکن مفهوم توسعه و عناصر اصلی آن از یک طرف و توسعه پایدار از طرف دیگر به هماهنگی و تعامل سه بخش محیط زیست ، اقتصاد و اجتماع دلالت دارد . دستیابی به توسعه پایدار بدون مشارکت فعال و موثر جامعه میسر نیست . این مشارکت نیز از طریق ایجاد، تقویت و توانمندسازی نهادهای مدنی صورت می پذیرد . توسعه مفاهیم اساسی و اصول توسعه پایدار ، نخستین گام در ترویج فرهنگ توسعه پایدار به شمار می آید . گزارش لاهه برای معرفی توسعه پایدار تحت عنوان از فکر تا عمل تاثیری بنیادی در تغییر و دگرگونی طرز تلقی و رویکرد جهان در زمینه توسعه پایدار به شمار می آید . گزارش لاهه برای معرفی توسعه پایدار ، تحت عنوان " از فکر تا عمل" تاثیری بنیادی در تغییر و دگرگونی طرز تلقی و رویکرد جهان در زمینه توسعه پایدار داشته است . گردهمایی لاهه در نوامبر ۱۹۹۱ به کوشش دبیرکل کنفرانس محیط زیست و توسعه ملل متحد و وزارت همکاری توسعه ای کشور هلند و برنامه عمران ملل متحد برگزار شد . در این همایش نزدیک به ۴۰ نفر از اندیشمندان برجسته جهان با حرفه ها و سوابق تجربی مختلف گرد هم آمدند تا به بحث درباره مفهوم توسعه پایدار و فرصت استثنایی بپردازندکه اجلاس زمین (در ریو ۱۹۹۲ ) برای آنها به وجود خواهد آورد و برنامه اجرایی جهت پایداری زندگی انسانها در سیاره ای که درحال کوچک شدن است تدوین کنند .

گردهمایی لاهه نتیجه اندیشه افرادی استثنایی بود که براساس شایستگی گردهم آمدند ، این افراد پرچمدار نهضتی شدند که در صدد سالم سازی محیط زیست سیاره زمین است . مطالب ذیل چکیده ای است از نتایج اصلی گردهمایی لاهه که باید مورد توجه جدی سیاستگذاران ، کارگزاران دولتها و دست اندرکاران صنعتی قرار گیرد. در جهان امروز دیدگاهی پدیدار شده است که براساس آن توسعه باید در برگیرنده نیازهای نسل حاضر بدون استفاده از توان نسلهای آینده باشد ، زیرا این نسلها خود موظف به تامین نیازهایشان هستند . در این زمینه عده ای پیشنهاد می کنند که رشد اقتصادی، حداقل در کشورهای صنعتی باید متوقف شده یا محدود گردد تا منابع طبیعی برای آیندگان حفظ شود . عده ای دیگر مخالف هرنوع محدودیت استفاده از منابع طبیعی هستند ، و برخی معتقدند که با به کارگیری تکنولوژی می توان بر کمبود منابع انرژی فائق آمد .

واضح است که هیچ انتخابی بین توسعه پایدار، رشد اقتصادی و حمایت از محیط زیست وجود ندارد . البته این واقعیت وجود دارد که بیشتر آلودگی های زیست محیطی از مصرف بیش از حد حاملهای انرژی به وجود آمده است و یکی از مهمترین دلایل این مسئله عدم وجود سیاستهای مناسب اقتصادی قیمت گذاری انرژی است . مسئله این نیست که به چه نرخ از رشد اقتصادی باید دست یافت ، بلکه مهم نوع رشدی است که باید انتخاب کرد . توسعه نیافتگی می تواند در تخریب محیط زیست و شرایط اجتماعی تعیین کننده باشد ، همان طور که رشد سریع اقتصادی نیز می تواند اثرات تعیین کننده ای بر محیط زیست و وضعیت اجتماعی به جای گذارد . دورنمای وسیعی از توسعه در پیش روی جهان امروز قرار دارد که به دنبال شناخت و یافتن راهکارهای غلبه بر شرایط بحرانی برای حفظ محیط زیست و ایستایی جهان است .

پایداری ، ایجاد موازنه دقیق بین نیازهای امروز و فردا و ...، در راستای این اهداف اندیشمندان به دنبال یافتن مدلهای جدید توسعه اجتماعی – اقتصادی هستند ، این مدلهای جدید توسعه ، باید براساس تکنولوژی پاکیزه زغال و یا تاکید برجایگزینی سوختهای فسیلی باشند که بتواند مواد خروجی زائد را تا ۹۹ % کاهش دهد و همچنین باعث کاهش قابل ملاحظه انرژِ مصرفی در ازای هرواحد تولیدی گشته و صدمات وارده به محیط زیست و انتشار آلودگی به ازای هرواحد انرژی مصرفی را کاهش می دهد .

لازم است با انگیزه های بسیار قوی ارزش واقعی محیط زیست را درتمام فرآیندهای تصمیم گیری منعکس نماییم . تنها راه موثر که مشخص کننده ارزش محیط زیست می باشد قیمت گذاری بر روی منابع طبیعی است ، به خصوص نحوه استفاده از انرژی در سطح ملی ، باید مورد تجدید نظر قرار گیرد تا استفاده از انرژی با کارآیی به مراتب بیشتری باشد . با این روش اقتصادی کردن مصرف ، به طور قابل ملاحظه ای امکان پذیر است .

اگر روسیه و سایر کشورهای عضو اتحاد شوروی سابق که دویست و سی میلیارد دلار (۶۶%) سوبسید انرژی جهان را می پردازند اجازه دهند که قیمت سوختهای فسیلی در سطح بازار جهانی افزایش یابد ، پخش دی اکسید کربن در سطح جهانی ۶ درصد کاهش خواهد یافت . اگر تمام کشورهای در حال توسعه از جمله چین که حدود ۲۰ درصد گاز کربنیک جهان را به علت سوخت زغال منتشر می کند سوبسید انرژی خود را حذف نمایند ، میزان دی اکسید کربن درسطح جهانی ۱۰% کاهش خواهد یافت . اگر همه کشورهای صنعتی مدل استفاده از انرژی ژاپن را به کار ببرند مصرف انرژی جهان ۳۶ درصد کاهش می یابد .

طبعا" قیمت گذاری درست از جیره بندی بهتر است . ولی تعرفه های ضروری در برخی نواحی مورد نیاز است ، به عنوان مثال اگر سیاستهای توسعه آن چنان نباشد که برفقر چیره شود مردم فقیر به عادت خود ، برای زنده ماندن ، به قطع درختان و از بین بردن بیش از حد منابع طبیعی ادامه خواهند داد . هر ساله منابع موجود در جهان مستهلک می شود و منابع طبیعی از بین می رود. اگر نسل حاضر در هر کشوری ، از بین رفتن و مستهلک شدن انرژی را با پس انداز و سرمایه گذاری کافی جبران نکند منابع انرژ ی و ذخایر فرسوده شده به کلی از بین می رود قطعا" علاوه بر بسترسازیها و زیرساختهای لازم که در کل بخش مورد نظر می باشد ، گروههای صنعتی مختلف ویژگیهای خود را دارا خواهند بود . صنایع مصرفی پردوام مانند صنایع خودرو ، حمل و نقل و الکترونیک نیازمند توجه بهدست یابی به سیاست جهانی ، برای مصرف انرژی در جهان امروز امری ضروری است به طوری که نحوه استفاده از سوختهای فسیلی را اقتصادی نموده و از طرف دیگر استفاده از منابع تجدید شونده را گسترش دهد . در گفتگوهای شرق و غرب و شمال و جنوب نیز انرژی باید مورد بحث واقع شود . باید این آمادگی وجود داشته باشد که قیمت انرژیهای فسیلی در سطح مالی و بین المللی افزایش یابد . توسعه پایدار به مدلهایی توجه دارد که مربوط به منابع تجدید شونده بوده و به تنوع فرهنگی احترام میگذارد . چنین مدلهایی محدودیت محیط زیست را مورد شناسایی قرار می دهند . این مدلها محیط زیست را به عنوان یک کالای مجانی در نظر نمی گیرند تا بی پروا مورد چپاول هر ملت یا فردی قرار گیرد . برای این ذخایر گرانبها ، قیمت تعیین می شود تا منعکس کننده کمیابی نسبی امروز و فردای آن باشد .

رفتار این مدلهای توسعه مانند سایر دارایی ها از حساسیت لازم برخوردار است .

حفاظت محیط زیست جنبه حیاتی دارد ولی خود به تنهایی هدف نیست مانند رشد اقتصادی که در واقع یک وسیله است . هدف اصلی حفظ وارتقاء کیفیت زندگی انسانها و حفظ منابع و حاملهای انرژِی برای استفاده نسلهای آینده است .