بیست نکته ی قابل تأمل برای حرکات اسلامی

حرکت نباید فقط به صالح و سامع بودن افراد اکتفا کند , بلکه باید به فکر تربیت مبلّغانی مصلح , پویا , فعّال و خلّاق باشد که بتوانند دیگران را تحت تأثیر قرار دهند

۱) حرکت نباید فقط به صالح و سامع بودن افراد اکتفا کند ، بلکه باید به فکر تربیت مبلّغانی مصلح ، پویا ، فعّال و خلّاق باشد که بتوانند دیگران را تحت تأثیر قرار دهند .

۲) چالشی که حرکت باید به آن بپردازد ، عبارت است از ارائه ی دلایل علمی و عملی برای برتری ایمان ، اثبات تفوق اندیشه ی اسلامی و برتریهای آن در تمامی زمینه ها و ابعاد فکری ، اجتماعی ، سیاسی و ... و ارائه ی الگوهای عملی جایگزین از طرح های اسلامی .

۳) ایجاد زمینه و شرایط مناسب جهت رشد متناوب و مطلوب افراد فعّال ، پویا و خلّاق جهت ممانعت از فراری شدن و کناره گیری آنها ، زیرا اگر حرکت نتواند این افراد را نگه دارد و در خود هضم کند ، با از دست دادن آنها ، فقط عناصر متوسط ، میانحال ، کم تجربه ، خمود و ناتوان باقی خواهند ماند و این افراد به جای اینکه مایه ی تحرک و فعّالیّت سازمان باشند ، سربار و باری سنگین بر دوش آن می شوند .

۴) حرکت باید بکوشد رهبرانی توانا و کارآمد تربیت و پرورش بدهد که بتوانند از سه طریق زیر ، پیشگام و پیشرو تغییرات اجتماعی باشند :

الف) کسب علم ، معرفت و حکمت

ب) بکارگیری هوشیارانه ی هنر دعوت و تبلیغ اسلامی

ج) ارتباط پایدار و فعّال با جامعه .

۵ ) رهبری جزئی از شخصیت یک مسلمان است « کلکم راع و کل راع مسئول عن رعیته » ، پس آموزش و تمرین مدیریت و رهبری برای افراد هر حرکت امری ضروری می باشد .

۶) حرکت باید بر فعّالیّت های واقعی و ملموس تمرکز کند . بیش از آنکه به خود فعّالیّت بپردازد ، به اجرا و نتایج آن بیاندیشد ، بکوشد که غرق شدن در کار ، وی را از برنامه ی کلّی باز ندارد ، در حین کار چشم انداز اهداف اصلی و کلّی را نیز مد نظر داشته باشد .

۷) ارائه ی خدمات اجتماعی در حد توانایی ، از راه سازمانها ، مؤسسات و ... زیرا حرکت نباید فقط خدمتگزار افراد خود باشد ، خدمت فقط به افراد خود به معنای ساختن خانه ای فقط برای معمار است .

۸) گفتگو و تبادل افکار و آراء و نظرات بهترین وسیله برای رفع ابهامات و تناقضات و نزدیکی افراد و اندیشه هاست ، لذا حرکت به سه نوع گفتگو نیازمند است :

الف) گفتگوی داخلی میان اعضاء

ب) گفتگو با گروهها و سایر حرکات اسلامی

ج ) گفتگو با احزاب و گروههای غیر اسلامی .

۹) حرکت باید از ورود به مبارزه و فعّالیّتی که در آن شکست می خورد بپرهیزد و از درگیرشدن با مسائل و مشکلاتی که آمادگی و شرایط روبرو شدن با آن را ندارد خودداری کند . لذا باید با شناخت دقیق خود و امکانات و شرایط و ظروف ، گام هایی واقع بینانه و حساب شده بردارد .

۱۰) نباید رهبران ومسئولان به بهانه ی محافظه کاری و حفظ اسرار از پاسخ هرگونه پرسش طفره بروند ، باید افراد را با روشنگریها و پاسخگویی های مسئولانه ، واقع بین و آگاه پرورش دهند زیرا بدون گردن نهادن به ارزیابی و پاسخگویی ادواری نمی توان از سلامت لازم برخوردار بود .

۱۱) حرکت باید به پشتوانه ی دیدگاهها و تصمیمات کارشناسی شده ی خود ، که از طریق نظرخواهی و گردآوری آراء و اندیشه ها بدست آورده ، رهبری و هدایت امّت را به دست بگیرد و نباید اجازه بدهد که دیدگاهها ، سلیقه ها و تمایلات فرد یا افرادی ، او را چشم بسته به پیش ببرند .

۱۲) انسانها همچون معادن متفاوتند ، پس حرکت باید تفاوتهای فردی افراد را بپذیرد و از هیچ کس توقع نداشته باشد که کامل باشد . زیرا افراد حق دارند با یکدیگر تفاوت داشته باشند پس باید هر کس را خودش سنجید و میان اشخاص و رفتار و عملکرد آنها تفاوت قائل شد .

۱۳) حرکت باید موانع و مشکلات را ریشه یابی کند و آنها را از ریشه بخشکاند تا بتواند مسیر خود را به سوی پیروزی هموار گرداند . بدانید هر مشکلی راه حل ویژه ای دارد از مشکلات درس بگیرید و برای رسیدن به هدف از آن بهره گیرید .

۱۴) هر حرکت باید دو نوع برنامه ریزی داشته باشد :

الف) برنامه ریزی بلند مدّت : که آنرا برنامه ریزی راهبردی یا استراتژیک می نامند و حرکت را به سوی اهداف بلند مدّت و کلّی جهت دهی می کند . ( مدّت آن ۵ الی ۱۰ سال می باشد . )

ب) برنامه ریزی کوتاه مدّت : جهت دهی حرکت در شناسائی و اجرای فعّالیّت های مشخص و دارای نتایج در کوتاه مدّت است ، که آن را برنامه ریزی اجرایی یا تاکتیکی می نامند . ( مدّت آن از یک سال فراتر نمی رود )

بنابراین افراد باید یک تصویر و تصور کلّی از آنچه که به آن مشغولند و آنچه می خواهند به آن برسند در ذهن داشته باشند ؛ یعنی اینکه افراد باید طرح کلّی اهداف و برنامه ی اصلی و اهداف و برنامه های جزئی را با مسیر حرکت و فعّالیّت های مربوط به آن را کاملاً با وضوح بدانند و به هر فعّالیّت و کاری که می پردازند ، بدانند ارزش و جایگاه ونقش آن در این طرح کلّی چیست و کجاست ؟ بدون داشتن چنین تصور و آگاهی افراد دچار بی انگیزه ای و سردرگمی می شوند .

۱۵) حرکت باید اهداف خود را دقیق ، صریح و کامل تعیین کند و بر سر محدودیت ها ، مقررّات ، انتظارات و نتایج آن به توافق رسیده و آن را مکتوب در اختیار افراد قرار بدهند و ایشان را به این اهداف متعهد سازند . افراد باید بدانند به کدام سو و چرا می روند ؟ و نتیجه ی کارهای ایشان چیست ؟ این امر در ایجاد احساس امنیت و شرایط عدالت بسیار مؤثر است .

۱۶) اصل مدیریت زمان و رعایت اولویتها با توجه به نقش ها و هدف ها ، در دست یافتن به اهداف بسیار مؤثر است ، پس لازم است فعّالیّت های تصویب شده را اولویت بندی کند و با این کار ، امکانات محدود و ارزشمند مادی و انسانی خود را در هر زمان به سوی مناسب ترین و بهترین عمل سوق دهد .

۱۷) حرکت باید سعی کند دستور کارهایی کوتاه ، واضح و مختصر داشته باشد و بلافاصله پس از اجرای آن ، جدول زمانبدی دیگری تدوین کند و . . . به همین ترتیب فعّالیّت های خود را به اجرا بگذارد .

۱۸) ایجاد شرایط برای انتقاد آگاهانه و دلسوزانه به نیّت اصلاح ، از مسئولان و واحدهای کاری طی جلسات منظّم همراه با پاسخگوئی همزمان ، جهت رفع ابهامات و اشکالات . البته باید متوجّه بود که انتقاد مانند یک عمل جرّاحی حساس است که به مکان ، شرایط مناسب و متخصصین توانا نیازمند می باشد .

۱۹) حرکت باید به جای استفاده از صدور فتوا برای فرار از حل مشکلات واقعی جامعه ، بهتر است طرح روشهای جایگزین و راه حلهای عملی و ماندگار را به کار ببرد . باید به موازات نهی مردم از حرام ، جایگزینهای حلال و مباح را در دسترس مردم بگذارد و یا به آنها معرفی کند .

۲۰) حرکت باید نقاط قوّت و ضعف خودت را بشناسد ، بر نقاط قوّت تکیه کند و از نقاط ضعف غافل نشود . ضعف ها و اشتباهات خود را بپذیرد و به جای توجیه آنها ، در رفع و برطرف کردنشان بکوشد . سعی کند بهترین های دیگران را بپذیرید بی آنکه این پذیرش را تهدیدی برای خود بداند .

عزیز صادقی

منابع مورد استفاده :

۱ _ دکتر هشام الطالب مدیریت و رهبری در تشکلهای اسلامی

ترجمه: سید علی محمد رفیعی

۲ _ استفن کاوی انسانهی مؤثر

ترجمه : مهدی قراچه داغی

۳ _ دکتر د. شوارتر جادوی فکر بزرگ ترجمه : ژنا بخت آور

۴ _ دکتر یوسف قرضاوی اخوان المسلمین هفتاد سال دعوت،تربیت و جهاد ترجمه : عبدالعزیز سلیمی

۵ _ آنتونی رابینز توان بی پایان

ترجمه : محمد رضا آل یاسین