مرثیه ی تلخ آدم های گرفتاردر تزویر

آرایش, نوع پوشش و لباس, روش زندگی, مكان زندگی, روابط همسایه ها در آپارتمان و بسیاری از عناصر دیگر نشانگر تفاوت های زندگی دختر كارگر با افراد ساكن در یك مجموعه آپارتمانی است و این تفاوت موجب می شود تا دختر به جریان زندگی آن ها بصورت یك ناظر شگفت زده نگاه كند و همه چیز برایش تازگی دارد

● ( نگاهی به فیلم چهارشنبه‌سوری)

فیلم «چهارشنبه سوری» داستانی از آدم‌های گرفتار در حلقه‌ی تزویر و ریا و مرثیه‌ی از هم پاشیدگی و كمشكش زنان و مردان در جامعه‌ی در حال گذار است.

چهارشنبه سوری تصویر و تقابل زندگی خانواده‌های شهری ( هدیه تهرانی در نقش مژگان) و متفاوت بودن آن باخانواده سنتی و مذهبی (ترانه علیدوستی در نقش كارگر) است.

آرایش، نوع پوشش و لباس، روش زندگی، مكان زندگی، روابط همسایه‌ها در آپارتمان و بسیاری از عناصر دیگر نشانگر تفاوت‌های زندگی دختر كارگر با افراد ساكن در یك مجموعه آپارتمانی است و این تفاوت موجب می‌شود تا دختر به جریان زندگی آن‌ها بصورت یك ناظر شگفت‌زده نگاه كند و همه چیز برایش تازگی دارد.

كارگردان با تكرار و تاكید روی "چادر" سعی دارد مخاطب را متوجه عنصر حجاب و تفاوت فرهنگی دختر كارگر بامژگان و سیمین و دیگر آدم‌های آن مجموعه آپارتمانی كند. در ابتدای فیلم شاهد گیركردن "چادر" در زنجیر چرخ موتور و پاره شدن آن هستیم واز چادر بارها در فیلم سخن به‌میان می‌آید، درپایان فیلم نیز پرسش نامزد دختر كارگراین است كه چادرت چی شده است.

كارگر شركت خدماتی كه در آستانه ازدواج با یكی از بستگانش است، برای نظافت به خانه‌ای در یك آپارتمان اعزام می‌شود. خرابی زنگ خانه به‌عنوان یك ابزار مهم برای ارتباط اطرافیان باصاحب خانه و شیشه شكسته پنجره نماد رابطه با بیرون همان ابتدا می‌تواند نشانگر نوعی نابسامانی در خانواده و یا بی‌توجهی همسر به امور فنی به عنوان یك وظیفه مشخص مرد باشد.

دختر كارگر در بدو ورود با انبوهی از وسایل در اتاق‌ها مواجه شده، اگرچه ریخت‌وپاش بودن اتاق‌ها به دلیل رنگ آمیزی است امامی‌تواند نشان‌از نابسامانی و در هم ریختگی زندگی زناشویی و بی‌توجهی و بی‌انگیزه بودن زن خانه به امور خانواده باشد.

لباس سیاه مژگان و چهره‌ی غمگینش، تداعی‌كننده آدم "روان نژند" است و هر لحظه به دو زن نظافتچی دستورات مختلف می‌دهد و در واقع شلوغی و به هم ریختگی خانه در بی‌نظمی رفتار و حركات (مژگان) نیز تجلی پیدا می‌كند.

بی‌اعتمادی، از هم پاشیدگی رشته‌ی خانواده و زندگی زناشویی موضوع فیلم چهارشنبه سوری است این موضوع با توجه به رویكرد فیلم‌سازان به فیلم‌های اجتماعی در سال‌های اخیر به یكی از موضوعات نخ نما و تكراری تبدیل شده است.

این فیلم فارغ ازاین مساله، شاید برخلاف بسیاری از آثاری كه رابطه مخدوش زناشویی را ( دختر پسری ) تصویر كردند، تلاش نمی‌كند كه فقط زن و یا مرد را متهم كند بلكه در یك رابطه دو سویه زن و مرد را به یك اندازه در مظان اتهام قرار می‌دهد.

سادگی دختر كارگر (به همراه نوعی زیركی زنانه) موجب می‌شود تا مژگان ازاو به عنوان قاصدی برای كسب اطلاع از زن همسایه‌استفاده كند و نقل برخی مسایل از زبان دختر كارگر (مانند ساعت دقیق سفربه دبی ) شك و تردید مژگان نسبت به رابطه همسرش مرتضی با سیمین را افزایش می‌دهد.

مخاطب در توضیح ناگهانی دختر كارگر درباره بلیط سفر و آرامش مژگان چنین تصور می‌كند كه شك زن به مرتضی درباره رابطه شوهرش با زن همسایه ناشی از توهم و بیماری است. اما این تصور و تا حدودی یقین ناگهان از بین می‌رود و مرتضی پسر خود را كه برای چهارشنبه سوری به پارك برده است، تحویل دختر كارگر می‌دهد و در كوچه‌ای با سیمین ملاقات می‌كند.

نشان دادن چهره كودك (پسر مرتضی و دختر سیمین) به‌عنوان قربانیان اصلی روابط مخدوش پدر و وابستگی شدید پسر به پدر خشم و واكنش منفی مخاطب را علیه مرتضی بر می‌انگیزد.

كارگردان زندگی سیمین را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد و مردی را به عنوان پدر دختر و شوهر سابق سیمین نشان می‌دهد كه روبه روی آپارتمان در خودروی خود چشم به پنجره‌ی‌خانه دوخته و چنین تداعی می‌كند كه او نیز قربانی رابطه مخدوش است. استفاده سمبلیك از عنوان چهارشنبه سوری بیانگر تضاد بیرون و درون است در بیرون خانه آتش و همهمه و جشن و سرور است و كسی از درون خانه‌ها اطلاعی ندارد و نمی‌داند در آن چه می‌گذرد. از سوی دیگر آتش بازی در شهر با آتش بازی در منطقه حاشیه‌ای و منطقه امام زاده داوود به عنوان نماد یك منطقه مذهبی و سنتی تفاوت دارد در آن جا از ترقه بازی‌ها و انفجارها خبری نیست. حضور دختر كارگر ونقش سخنان‌تعیین‌كننده وی در سرنوشت دو خانواده جذابیت خاصی به فیلم داده و آن رااز یك درام خانوادگی صرف به‌اثری اجتماعی تبدیل كرده است كه تفاوت برداشت‌های متفاوت لایه‌های مختلف اجتماع درباره زندگی و معنای سخنان را نشان می‌دهد.