فوتبال یک فعالیت فکری است نه یک مبارزه گلادیاتوری

مفهوم گروه, منافع گروهی و رقابت سالم که شناخت ناکافی از آن می تواند موریانه وار هر مجموعه ای را از درون تهدید كند, مورد بحث قرار گرفت امیدوارم در فرصت باقیمانده بتوانیم به مفاهیم موثر و کلیدی دیگری همچون انگیزش, اعتماد به نفس, تمرکز, هوش هیجانی, قدرت تصمیم گیری, ظرفیت رهبری و خویشتن داری نیز بپردازیم

سال گذشته با تدوین یک طرح ۶ ماهه کار روانشناسی تیم ملی را شروع کردیم. برای طراحی آموزش، یک نیازسنجی از بازیکنان مورد نظر صورت گرفت که مبتنی بر آن از چند تست قلم-کاغذی همچون هوش، شخصیت و سوسیومتری استفاده شد که نتایج مستخرجه، منبع قابل اعتنایی برای شناخت بازیکنان از نقاط ضعف و قوت خویش، برای کادر فنی جهت استفاده بهینه از ویژگی‌های بازیکنان نسبت به شرایط و برای خود ما یک بستر تحلیلی از وضعیت افراد و مهم‌تر از آن، افراد در قالب گروه بود.

متاسفانه حَسَب معمول و مهیا نبودن زمینه اجرا، طرح را با گذشت روزها، نحیف‌تر و محدودتر می‌کرد تا آنجا که سه فرصت ۹۰ دقیقه‌ای تا قبل از پرواز در اختیارمان قرار گرفت. بدیهی است با توجه به محدودیت زمانی، ناگزیر از انتخاب اصلح مفاهیم، چند مفهوم کلیدی انتخاب شد.

اگر مفاهیم را در دو بخش درونی و بیرونی ببینیم، عمیق‌ترین مفهوم از نظر نگارنده که به دلیل ضعف تاریخی- فرهنگی، همواره در تمامی حوزه‌های اجتماعی منجمله فوتبال ( مطمئنا خاطره گزنده درگیری دو بازیکن ملی در سال‌های نه چندان دور کماکان در اذهان باقی است) منشا معضلات بوده است، انتخاب و در جلسه اول با بازیکنان فهیم تیم ملی در یک فضای مشارکتی و پویا مطرح شد.

مفهوم گروه، منافع گروهی و رقابت سالم که شناخت ناکافی از آن می‌تواند موریانه‌وار هر مجموعه‌ای را از درون تهدید كند، مورد بحث قرار گرفت. امیدوارم در فرصت باقیمانده بتوانیم به مفاهیم موثر و کلیدی دیگری همچون انگیزش، اعتماد به نفس، تمرکز، هوش هیجانی، قدرت تصمیم‌گیری، ظرفیت رهبری و خویشتن‌داری نیز بپردازیم.

در صورت امکان و همراهی تیم معقولات دیگری مانند استرس و مقابله با آن، خشم و کنترل آن، تعهد، هویت و ... مدنظر خواهد بود. در خصوص کادر فنی هم به مولفه‌هایی چون ویژگی‌های مربی موفق، نقش‌های متنوع و متعدد یک مربی، مهارت‌های ارتباطی مربیان و ویژگی‌های یک پیام نافذ اندیشیده‌ایم.

باری در یک جمع‌بندی کلی افق فعلی ما دستیابی به یک گروه به مفهوم واقعی معتقدم که می‌بایست به فوتبال به عنوان یک نهاد اجتماعی نگریست، آن را بازتعریف کرد و به عوامل موثر بر آن پرداخت و این مهم نیاز به یک بسترسازی جامع در سطح کلان از جانب مسوولان و نیز حمایت تمامی متخصصان، پیشکسوتان و دست‌اندرکاران دارد.

در این نهاد ۴ عنصر اساسی وجود دارد:

۱) جامعه (تماشاگران): نیاز به فرهنگ‌سازی در جامعه داریم. اصل دوم آموزش است و اصل اول یک نیازسنجی میدانی برای پی بردن به نیازهای واقعی مخاطب و اینگونه است که می‌توان از خیل عظیم تماشاگرنماها، تماشاگر ساخت.

۲) رسانه‌ها: نیاز به رویکرد علمی در فضای مطبوعاتی و آماده‌سازی مخاطب آن. که در این راستا نقش و جایگاه مطبوعات زرد به تدریج کم رنگ‌تر و برای ماندن در صحنه ضرورت ارتقا و خط‌مشی علمی را درک خواهند کرد و البته در این فرآیند، کارشناسان محترم نیز ناگزیر از نگاه علمی و به‌روز خواهند شد.

۳) کادر مربیان: مربی‌گری یک رشته منحصر به فرد است با آزمون‌های دشوار ۹۰ دقیقه‌ای و زیر ذره بین دقیق و مستمر هزاران ناظر (تماشاگر، کارشناس، جراید، مدیران...). مربی گیری یعنی آموزش در یک بستر جذاب و پرنشاط. مربی‌گری یعنی شکوفا کردن استعدادها و ... مربی‌گری یعنی نیاز مستمر به ارتقای علمی، فنی و ذهنی. تمامی این مفاهیم و نیازهای متعدد از این دست نیازمند پاسخ و برنامه‌ریزی است.

۴) بازیکنان تیم: همچون هر گروهی به موازات داشتن شناسه دموگرافیک، نیاز به یک شناسنامه روانشناختی دارند؛ میزان هوش، ویژگی‌های شخصیتی، عزت نفس، مهارت‌های حل مساله و ... که نیاز به بررسی و در صورت ضرورت آموزش دارد. برای تبدیل آنان به بازیکنان حرفه‌ای چه کرده‌ایم؟! آیا نصیحت، تهدید... یا مفاهیمی چون غیرت، تعصب و... در جامعه پیچیده صنعتی امروز جواب می‌دهد؟

عباس منتظری