حرفه ای های آماتور

درآمد زایی در فوتبال حرفه ای آن چنان اهمیت یافته است كه بسیاری از نمادهای كمی ورزشی, فوتبال و همچنین رادیو, تلویزیون و نشریات معتبر جهان بخشی از برنامه خود را به راههای به دست آوردن پول اختصاص داده اند كه به طور خلاصه می توان به اهم آن پرداخت راههایی مثل «حق پخش تلویزیونی» , «جذب اسپانسر» , «حق كپی رایت» , «فروش بلیت» و «پرورش و فروش بازیكن» و

باشگاههای ما از كدام از این راهها درآمد كسب می كنند!؟

انگیزه باشگاههای ایرانی از تیمداری چیست؟ این مهمترین سؤالی است كه نتیجه گرفتن از آن می تواند نگرش ضعیف اقتصادی باشگاههای ما را به یك نگرش پویا بدل كند. امروز در گذر از چهار دوره لیگ حرفه ای هنوز تفكرات ایستایی بر تیم های ایرانی حاكم است. تفكراتی كه لیگ حرفه ای ایران را به قهقرا می برد. به نظر امروز پس از سپری شدن این مدت زمان از لیگ حرفه ای هنوز تفكرات حرفه ای به لیگ برتر سایه نیفكنده و هنوز آماتورگونه اداره می شود، آن چنان كه در بسیاری از باشگاههای حاضر در این لیگ این شرایط حاكم است. بررسی باشگاههای ایرانی، به ویژه دو نمونه لیگ- استقلال و پرسپولیس- لااقل این نتیجه را برای ما دربردارد؛ لیگ ما ناتوان در جذب اسپانسر- لازمه لیگ حرفه ای- هرگز نمی تواند یك لیگ حرفه ای نام گیرد.

برای مثال باید انگیزه بارسلون- موفق ترین تیم اروپا در جذب بازیكن بزرگ در فصل اخیر- را با استقلال و پرسپولیس- تیمهایی كه پرسروصداترین تیم های ایران هستند- مقایسه كرد.

بارسلون انگیزه اش از گرفتن رونالدینهو چیست و یا فروش ساویولا؟ استقلال انگیزه اش از جذب شیری و یا اكبرپور چه بود و یا فروش نیكبخت و سامره و پرسپولیسی در جذب كاظمیان و غیره.

به یقین هدف بارسلون در نهایت قهرمانی در لالیگا و لیگ قهرمانان اروپا است، همچنان كه هدف استقلال و پرسپولیس هم حضور قدرتمندانه در لیگ حرفه ای هاست.

بهتر است دو سؤال بالا را این گونه مطرح كنیم: بارسلون با چه انگیزه ای قهرمان لالیگا می شود یا قهرمانی لالیگا چه مزایایی برای بارسلون دربردارد؟ استقلال و پرسپولیس با چه انگیزه ای باید قهرمان ایران شوند؟ پاس با قهرمانی در فصل گذشته لیگ برتر چه مزایایی را در مقایسه با دیگر تیم ها به دست آورد؟ و ...

آیا در لیگ حرفه ای ما درآمدزایی از راه صحیح انجام می شود؟

هرچند لیگ حرفه ای را نفی نمی كنیم و آن را تنها راه رشد فوتبال می دانیم، امروزه با برنامه ریزی دقیق و سرمایه گذاریهای منطقی در كشورهای دارای فوتبال پیشرفته، لیگهای داخلی آنها به پرجاذبه ترین رقابتهای فوتبال در جهان تبدیل شده است.

بررسی روند روبه رشد لیگهای باشگاهی در انگلیس، آلمان، ایتالیا، اسپانیا و حتی هلند و فرانسه نشان از آن است كه برای رسیدن به جاذبه و زیبایی فوتبال روز جهان برنامه ریزیهای دقیق و سرمایه گذاری های حساب شده انجام شده است.

جذب بهترین بازیكن سراسر جهان، ایجاد مدارس استاندارد فوتبال، استخدام كارآمدترین مربیان جهان برای آموزش، گسترش شبكه های پخش تلویزیونی، مشاركت با شركتهای تجاری و بسیاری عوامل دیگر باعث شده لیگها در كشورهای توسعه یافته و صاحب فوتبال و یا در حال گسترش روزبه روز رشد چشمگیری داشته باشند و دست اندركاران فوتبال این كشورها برنامه های رشد این ورزش در كشور خود را بنا بر روند كاری آنها تدوین كنند.

در این میان است كه باشگاههای تشكیل دهنده لیگهای مورد بحث به یكی از اركان اصلی رشد در فوتبال كشورهای پیشرفته تبدیل می شوند و مسئولیت سنگین سازندگی بازیكنان ملی در كشورهای خود را به عهده می گیرند.

این روند به گونه ای متفاوت و البته كهنه در كشور ما نیز كه یكی از قطب های مهم فوتبال در آسیاست جریان دارد اما همه می دانیم كه شرایط برگزاری لیگ حرفه ای ایران با استانداردهای بین المللی فاصله زیادی دارد.

چهارمین دوره لیگ حرفه ای باشگاههای ایران به مسیر سراشیبی افتاده است؛ لیگی كه با تمام فراز و نشیبها به این نقطه رسیده است.

با اینكه برگزاری لیگ حرفه ای نقطه عطفی در فوتبال ما است، اما این سؤال هنوز هم مطرح است كه تا چه زمانی با مشكلات موجود می توان نام این فوتبال را حرفه ای نامید؟

البته مخالف كسانی هستیم كه همیشه مسائل را كدر می بینند و این توجیهات را كه فوتبال ایران از حرفه ای گری تنها حك شدن شماره های خارجی را فرا گرفته است را نیز جز كوته فكری و عناد نمی پذیریم. اما باید پذیرفت نبود زمین های استاندارد و اختصاصی برای باشگاههای حاضر در لیگ حرفه ای، ضعف مفرط داوریها، نبود رابطه های مناسب میان طرفداران و باشگاه های مورد علاقه، بحث ترانسفر، ترانسپورت، ارتباط تلویزیون با لیگ و... هیچ كدام با فوتبال روز حرفه ای دنیا همخوانی ندارد و از مشكلات كنونی است كه باید برای رفع آنها توجه ویژه ای شود.

فوتبال حرفه ای، باشگاه های حرفه ای با استانداردهای بین المللی می خواهد و این سؤال انگار هنوز جوابی ندارد كه باشگاههای ما چه میزان حرفه ای هستند؟

باشگاههای كشور پشتوانه های مالی محكمی ندارند، بیشترین پشتوانه مالی آنها فروش بازیكن به باشگاههای خارجی است كه تأمین كننده دخل و خرج آنها نیز هست، البته در این میان باشگاههای صنعتی را باید جدا كرد. باشگاههایی كه وابسته به مركز صنعتی هستند و هر روز به فراخور سلیقه مدیران آن نهادهای صنعتی مانند آسانسور در حال صعود و سقوط هستند. روزی پاس به دلیل عدم علاقه مدیران سابقش به ورزش حرفه ای دسته دوم روزگار می گذراند و حالا با همت مسئولانش در سطح آسیا مطرح است و گرانترین مربی خارجی را در اختیار دارد. از بهمن، كشاورز، پلی اكریل، تجارت و... نیز خاطره ای باقی نمانده و یا سپاهان كه روزی به كارخانه سیمان پاس داده می شود و روزی با فولاد مباركه روزگار می گذراند و در این میان استقلال و پرسپولیس در اختیار مردم كه قرار نمی گیرد و سازمان ورزش هم اجازه نمی دهد نهادهای صنعتی كمك كنند و روز به روز نحیف تر و بحران زده تر معجزه آسا نفس می كشد.

اما با تمام این تفاسیر لیگ حرفه ای با تمام كاستی ها یكی از عوامل مهم رشد فوتبال در كشور بوده كه اگر با یك برنامه ریزی مدون و سرمایه گذاری بهتری برگزار شود می تواند رشد سریع تری به فوتبال ما بدهد.

قبول داریم كه لیگ حرفه ای در كنار نقاط ضعف بسیار، نقاط مثبتی هم داشته است، اما داشتن لیگ پویا نیازمند یك برنامه ریزی مدون و مطابق با استانداردهای روز فوتبال جهان است و در این جهت مسئولان سیاسی و ورزشی باید از باشگاهها حمایت كنند.