از چای گلاسه تا شربت های سحرآمیز و نوشیدنی شب بخیر

چای یكی از این نوشیدنی ها است اما شما تا چه حد با انواع چای و طرز تهیه آنها آشنایی دارید و از خواص آنها چه می دانید عده ای عادت دارند, چای را به صورت گلاسه میل كنند بنابراین آن را سرد می كنند و یا فنجان خود را در كنار یخ قرار می دهند

از دیرباز تاكنون توجه به خواص سحرآمیز گیاهان از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و به همین خاطر استفاده از نوشیدنی های آرامبخش با رویكرد به طبیعت به عنوان بخشی از طب گیاه درمانی مدنظر قرار داشته است. چای یكی از این نوشیدنی ها است اما شما تا چه حد با انواع چای و طرز تهیه آنها آشنایی دارید و از خواص آنها چه می دانید؟ در این شماره موارد استفاده از چند نوع چای را می خوانید كه امید است مورد توجه واقع شود.

● چای گلاسه

عده ای عادت دارند، چای را به صورت گلاسه میل كنند؛ بنابراین آن را سرد می كنند و یا فنجان خود را در كنار یخ قرار می دهند. اما صرف چای به این طریق خوب نیست و طعم و مزه خوبی هم ندارد. در مقابل با روش پیشنهادی زیر می توان چای گلاسه مطبوع تری تهیه كرد.

● طرز تهیه چای گلاسه

برای تهیه چای گلاسه بهتر است لیوان بزرگی را انتخاب كرده و چند تكه كوچك یخ در ته آن بیندازید و سپس چای را بر روی آن ریخته و چند قطره آب لیموی ترش تازه به آن اضافه كنید. چای گلاسه خوش طعم آماده است؛ می توانید آن را با قند میل كنید!

● چای سفید

این چای، نوع دیگری از خانواده چای و به رنگ سفید است كه به علت گران بودن قیمت و ناشناخته بودن، خواص درمانی آن برای عموم، چندان مورد استقبال قرار نگرفته است. برگ های این چای، سفیدرنگ و دارای مزه و طعم خاص است كه اگر به آن عادت پیدا كنید، چایی بسیار گوارا و خوشمزه است.

● خواص چای سفید

چای سفید، یك آرامبخش قوی و مؤثر برای اعصاب (به ویژه در موارد پرخاشگری) است. همچنین تا حدودی قابض بوده و به همین دلیل مصرف آن در هنگام اسهال كودكان، می تواند علاوه بر جبران كم آبی بدن نقش درمانی را نیز ایفا كند.

● طریقه مصرف چای سفید

چای سفید می تواند جانشین چای روزانه شود؛ از این رو می توان یك یا ۲ نوبت از مصرف چای روزانه را به آن اختصاص داد. طرز تهیه چای سفید همانند دیگر چای هاست و در هنگام شروع بیماری اسهال در كودكان، اگر همراه با استفراغ نباشد می توان از آن استفاده كرد.

● چای قرمز یا چای ترش

در میان گیاهانی كه نام چای را به خود گرفته اند، چای قرمز یا چای ترش كه به آن چای مكه هم می گویند، به علت رنگ، طعم و خاصیت ویژه ای كه دارد، جایگاه بس عظیم و مهمی را به خود اختصاص داده است.

گلبرگ های این گیاه، همان طور كه از نامش برمی آید، دارای رنگی قرمز و طعمی ترش مزه هستند.

● خواص چای قرمز

چای قرمز، خون را تصفیه و رقیق می كند و دارای خواص ویژه ای در كاهش قند، چربی و به ویژه فشار خون بالا است. از این رو در پیشگیری از سكته های قلبی و مغزی نقش مؤثری را ایفا می كند.

● طریقه مصرف چای قرمز

افرادی كه دارای قند، چربی و فشار خون بالا هستند، می توانند یك تا دو نوبت از چای روزانه خود را به چای قرمز اختصاص دهند و برای هر بار مصرف، ۵ گرم از گلبرگ های چای قرمز را در داخل یك فنجان ریخته و آب جوش بر روی آن بریزند. سپس سرپوشی بر روی آن گذاشته و ۱۰ دقیقه صبر كنند تا دم بكشد، سپس آن را صاف كرده و میل نمایند.

● چای فرانسه دارویی عالی برای آرامش

بادرنجبویه (MELISSE) در میان ادویه های معطر موقعیتی عالی دارد. در كتاب های داروشناسی قدیم یونانی از آن، این گونه یاد كرده اند:

«ملیس، مفرح قلب است؛ به هضم غذا كمك می كند، راه تغذیه مغز را می گشاید و قلب را تقویت می كند. در ناراحتی های شبانه و بی خوابی ها، افكار ناهنجار به خصوص غمزدگی ها را از مغز بیرون می راند».

«ابن سینا» نیز بر این موارد تأكید كرده و در موارد فوق از آن استفاده می كرده است. گیاه شناسان، ملیس را شفای اغلب دردها می دانند و معتقدند كه عصاره ملیس قوت و سلامتی را به بیماران و افراد خسته باز می گرداند.

«لمری»، گیاه شناس معروف گفته است: نام این گیاه از نام عسل گرفته شده است. یعنی گلی كه زنبور عسل به آن راغب است. ملیس یا بادرنجبویه طبی را فلفلِ زنبور عسل یا چای فرانسه نیز نامیده اند.

● اثرات درمانی بادرنجبویه

این گیاه بخصوص آرام كننده، ضدفشارهای عصبی، ضدخستگی و كمبودهای بدنی است، و به عنوان یك آرامبخش، در ناراحتی عصبی، سرگیجه، سنكوپ، برونشیت، تشنج و قولنج كاربرد دارد.

افرادی كه ناراحتی های گوارشی با منشأ عصبی دارند، می توانند از بادرنجبویه به عنوان یك تقویت كننده، به ویژه برای تقویت معده، استفراغ های عصبی و دلپیچه ها، استفاده نمایند. ملیس معرق (عرق آور) بوده و لذا سموم بدن را خارج كرده و خون را صاف می كند.

ملیس را داروی شفابخش هیستری (hysterian) نیز خوانده اند. اشخاص عصبی، زودرنج و حساس، در آب ملیس دارویی عالی برای آرامش خود خواهند یافت. همچنین، ملیس را داروی تقویت قلبی به ویژه در موارد (آریتمی، هیجان، تشنج و...) دانسته اند.

● طریقه مصرف بادرنجبویه

طریقه مصرف این گیاه، همانند چای است و می توان آن را مانند چای دم كرده استفاده و روزی ۳-۲ فنجان از آن را جایگزین چای نمود. مصرف طولانی مدت این گیاه، هیچ گونه سمیتی نداشته و می تواند تأثیر خوبی روی سلامتی و شادابی داشته باشد. برای این منظور، می توان هر بار ۵ گرم از سرشاخه های ملیس كه به آن بادرنجبویه هم می گویند، با برگ ملیس مخلوط نموده و با یك فنجان آب جوش آن را به مدت ۲۰ دقیقه دم كرده، سپس صاف نموده و استفاده كرد.

عرق بادرنجبویه (آب ملیس)

آب ملیس واقعی از تبخیر این گیاه (گیاه تازه) تهیه می شود و مقدار مصرف روزانه آن بدین قرار است:

یك فنجان از عرق گیاه را با یك لیوان آب سرد مخلوط كرده و دو قسمت می نماییم و روزی ۲ بار و هر بار نیمی از مخلوط فوق را مصرف می كنیم.

● شربت های سحرآمیز و شفابخش با ورون

این گیاه را به علت كمك به خروج سنگ از مثانه «ورون» نامیده اند. علاوه بر آن، ورون را علف مقدس یا علف جادوگر نیز نامگذاری كرده اند. زیرا كه جادوگران با آن، روغن ها و شربت های سحرآمیز و شفابخش می ساختند. اصل ورون متعلق به آمریكای جنوبی است و از آنجا به جنوب فرانسه و آفریقا آورده شده است.

«ورون» یا «شاسترن» ، انواع مختلفی دارد. اما نوع معطر آن كه عطر لیمویی دارد و به همین جهت نیز به آن «به لیمو» هم می گویند، موردنظر است. ورون معطر به چای عربی نیز معروف است. این گیاه در قدیم «ونوس» نامیده می شده است. زیرا معتقد بودند كه این گیاه دارای خاصیت تقویت كنندگی و محرك بوده و موجب توالد و تناسل است.

ورون نیروی جوانی را به انسان باز می گرداند

● خواص ورون:

ورون گیاهی است؛ آرام كننده دردهای عصبی از جمله سردردهای میگرنی، ضدتشنج و خستگی های روحی، تقویت كننده قلب و دستگاه گوارش، تب بر و قابض و دافع سنگ های مثانه. علاوه بر این ها ورون چایی است مفرح و نشاط انگیز كه شور و نشاط و انرژی های جوانی را به انسان باز می گرداند.

● طریقه مصرف چای ورون

این چای در آفریقای شمالی مصرفی بسیار معمولی دارد و برای تهیه آن، ۲۰-۱۵ گرم از برگ آن را در ۴ لیوان آب جوش ریخته و دم می كنند و مانند چای، بعد از غذا مصرف می نمایند. مصرف چای ورون بعد از غذا، برخلاف چای معمولی، اختلالی در جذب آهن به وجود نمی آورد.

برای مصرف فردی، می توان مقدار ۵ گرم از برگ ورون را در یك لیوان آب جوش ریخته و پس از دم كشیدن و صاف كردن با نبات میل نمایید. در سال های اخیر، برخی از شركت های سازنده داروهای گیاهی، اقدام به تهیه و بسته بندی چای ورون به صورت كیسه ای و در بسته های ۲۰تایی نموده اند كه این گونه مصرف چای ورون، هم از نظر بهداشتی و هم به جهت سهولت مصرف، مناسب تر است و همانند چای می توان یك كیسه از چای ورون را در یك لیوان آب جوش قرار داد و ۵ دقیقه بعد آن را شیرین كرده و مصرف نمود.

● طرز تهیه شربت ورون:

شربت ورون همانند چای گلاسه است. كافی است یك لیوان از چای آماده شده ورون را با كمی شكر و چند قطعه یخ مخلوط نموده و پس از سرد شدن نوش جان كنید.

● عطر كوهستان در یك نوشیدنی آرامبخش!!

امروزه هزاران نفر از كسانی كه چای و قهوه را به دلایلی ترك كرده اند، از جوشانده ها و دم كرده های گیاهی به عنوان چای روزانه و یا چای رژیمی استفاده می كنند. در هر حال طرز استفاده از گیاهان دارویی به عنوان چای چندان مشكل نیست و از نظر كاربرد و نیاز استفاده كنندگان، روش های تهیه و مصرف متفاوتی دارند. تنوع گیاهان دارویی و مشابهت كاربردی آنها همانند گوناگون سبزی ها و میوه ها با خواصی مشابه است. حال این خود ما هستیم كه می توانیم چای مورد علاقه و نیاز خود را از میان این همه، انتخاب كنیم. چه از گلدان خانه و چه از پهنه كوهستان.

چای كوهی كه به آن توكلیجه نیز می گویند، از تیره گیاهان معطر و آرامبخش اعصاب است. گل این گیاه كه به صورت سنبله ای از گل های ریز صورتی مایل به سرخ است، در میان كاسبرگ هایی با رنگ سبز روشن نقره ای و پشمالو قرار دارد. از این رو در زبان آذری به آن توكلیجه یا پشمالو گفته می شود.

● خواص و نوع مصرف چای كوهی:

چای كوهی یك تونیك (تقویت كننده) قوی برای اعصاب است. این گیاه مفرح، نشاط انگیز و شادی آور بوده و دارای خاصیت ضددرد به ویژه دردهای مفصلی، رماتیسمی، سردرد، سرگیجه و دردهای عصبی است. مصرف این گیاه خستگی ذهنی را برطرف می سازد و به علت انرژی زایی و نشاط انگیزی می تواند برای رفع خستگی و بی حوصلگی در افراد افسرده مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این ها چای كوهی اشتهاآور و مدر ملایم است. همچنین در تنظیم اعمال گوارشی و تقویت كبد به ویژه كمك به هضم غذا كاربرد دارد. این گیاه در درمان بیماری های معده و روده با منشأ روانی و بیماری های اسهال توأم با تحریكات عصبی، نقش مؤثر و آرامبخشی دارد.

دكتر معصومه رفیقی مرند ـ پژوهشگر

---