انتخابات ریاست جمهوری مکزیک

انریکو پنا باید نشان دهد که خواهان اصلاحات است تنها ۱۲ سال پیش بود که مردم مکزیک حزب انقلابی نهادین را که بیش از ۷ دهه با ترکیبی از جلب رضایت مردم, پذیرش به عنوان همکاری, فساد و اجبار بر این کشور حکمرانی کرده بود خلع قدرت کردند

انریکو پنا باید نشان دهد که خواهان اصلاحات است. تنها ۱۲ سال پیش بود که مردم مکزیک حزب انقلابی نهادین را که بیش از ۷ دهه با ترکیبی از جلب رضایت مردم، پذیرش به عنوان همکاری، فساد و اجبار بر این کشور حکمرانی کرده بود خلع قدرت کردند.

ویسنتا فوکس که در گذشته از فروشندگان شرکت کوکا کولا بود با شکست حزب انقلابی نهادین این امید را در مردم زنده کرد که اقتصاد مکزیک خود را با توافق‌نامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) که بین مکزیک، آمریکا و کانادا است وقف خواهد داد و مردم‌سالاری پویایی را برای مردم به ارمغان خواهد آورد.

آقای پنا ۴۵ ساله که در برنامه‌های تلویزیونی فعال است با تیمی درخشان از فن‌سالاران که در بهترین دانشگاه‌های دنیا مشغول هستند چهره‌ای جدید به حساب می‌آید. با این حال، او فرزند ماشین سیاسی منطقه‌ای در مکزیک به حساب می‌آید. هم‌پیمانان او تعدادی رهبران قدیمی هستند و مخالفان او می‌گویند که او به کارهایی می‌پردازد که دیگر قدیمی شده است.

چرا مکزیک این قدم رو به عقب را برداشته است؟ جواب به دوازده سال حکومت حزب محافظه‌کار «اقدام ملی» مربوط می‌شود. پس از ناامیدی از رقابت با چین و بعد از آن رکود آمریکا، اقتصاد مکزیک بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ رشدی معادل سالیانه ۸/۱ را تجربه کرد. فقر در این کشور افزایش پیدا کرده است و کشورهای بزرگ اقتصادی نیز به قول خود مبنی به کمک به مکزیک عمل نکردند. در نبود اکثریت پارلمانی و نداشتن فن مذاکره و عدم تصمیم رییس‌‌جمهور به ایجاد اصلاحات، این حزب میراث انحصارطلبی‌های خصوصی و دولتی حزب انقلابی نهادی را کم و بیش دست نخورده باقی گذاشته و نظام اقتصادی و آموزشی این کشور را به ورطه نابودی کشانده. آقای کالدرون تصمیم گرفت مبارزه با مافیای مواد مخدر مکزیک را محور ریاست‌جمهوری خود قرار دهد، با این حال در این مبارزه ۶۰۰ نفر مکزیکی جان خود را از دست دادند.

با وجود این، وضعیت اقتصادی مکزیک آنقدرها که می‌گویند بد به نظر نمی‌رسد. اقتصاد این کشور از بحران بیرون آمده است و تولیدات صادراتی این کشور رقابت‌پذیر شده اند. درواقع، برای رشد اقتصادی سریع، مکزیک گزینه‌ای بهتر از برزیل به شمار می‌رود. علائمی وجود دارد که خشونت در این کشور رو به پایان است.

مکزیکی‌ها نسبت به گذشته از آزادی سیاسی و طبقه متوسط بیشتری برخوردار هستند. حتی اینکه مردم مکزیک به حزب انقلابی نهادین رای داده‌اند، به این دلیل است که رقبای این حزب بسیار ضعیف به حساب می‌آیند.

امسال را باید آغازی برای چپ به حساب آورد. اگر کاندید حزب چپ «مارسلو ابرارد» که دموکراتی اجتماعی و نوظهور به حساب می‌آید، شهردار پایتخت اعلام شود، این حزب آرای اقتصاددانان را به خود جلب خواهد کرد. در عوض، نماینده حزب چپ «اندرس مانویل لوپز اوبرادور» است که شخصیت ناجی و رفتار ناشایستی که پس از باخت در انتخابات ۲۰۰۶ داشت، او را فردی نامناسب برای انتخابات ریاست‌جمهوری معرفی کرد.

اما چرا آقای پنا پیروز انتخابات شد؟ او از اصلاحاتی مانند شکستن انحصار شرکت پی مکس توسط افتتاح پتروشیمی‌های جدید و دادن بخشی از تجارت نفت به بخش خصوصی استقبال کرده است. او گفته با لغو معافیت‌های مالیاتی وابستگی به نفت را کاهش خواهد داد.

در زمینه امنیت، او خواهان تشکیل پلیس بزرگ فدرال است که از جانب استان‌ها پشتیبانی می‌شود. او به جای پایان دادن به اتمام قاچاق مواد مخدر، بر روی کاهش خشونت، کودک دزدی و اخاذی تمرکز خواهد کرد. پس از آنکه هم‌پیمانان حزب انقلابی نهادین به فساد متهم شدند، آقای «پنا» سریعا از آنها فاصله گرفت.

با این حال، ترس از آن است که غرایز و تفکرات اصلی این حزب بدون تغییر بماند: جلوگیری از فضای باز مطبوعات با هدف دستکاری در تهیه خبر، ترکیب منافع عمومی و خصوصی و پشتیبانی از روسای اتحادیه‌های فاسد. مخالفان از این ترس دارند که این حزب دوران گذشته خود را مرمت و بازسازی کند. با این حال، حزب انقلابی سازمانی اعتقاد دارد که اگر اکثریت پارلمان را از دست بدهد، باید با حزب محافظه‌کار به مذاکره بنشیند. آنها همچنین می‌گویند که مکزیک در ربع قرن گذشته بسیار تغییر کرده است و حزب انقلابی نهادین، دیگر آن انحصار گذشته را ندارد.

دموکراسی در چند نهاد مکزیک از جمله دادگاه عالی، کنگره، بانک مرکزی و مطبوعات مکتوب و اجتماعی رشد کرده است. با پیوستن به فرآیند جهانی شدن، مکزیک درهای خود را رو به جهان باز کرده است. تمام این اتفاقات به معنی این است که اگر آقای «پنا» تلاش کند حزب را مثل گذشته هدایت کند، با مخالفت و مقاومت مردم روبه‌رو‌ خواهد شد. اگر او از فرصت به دست آمده استفاده کند و در کنار اصلاحات اقتصادی و با تغییرات در حزب، دولتی مسوول‌ و شفاف به کشور عرضه کند، هم برای مکزیک و هم برای خود او بهتر خواهد بود.

مترجم: مهرداد واشقانی فراهانی

منبع: اکونومیست