خال شما خوب است؟

تعداد خال، ژنتیکی است و قابل پیش‌بینی نیست. حتی نمی‌توان حدس زد تعداد خال در شخصی که تعداد محدودی خال دارد افزایش می‌یابد یا خیر. البته گاهی آنچه مردم به عنوان خال گوشتی می‌شناسند، …

تعداد خال، ژنتیکی است و قابل پیش‌بینی نیست. حتی نمی‌توان حدس زد تعداد خال در شخصی که تعداد محدودی خال دارد افزایش می‌یابد یا خیر. البته گاهی آنچه مردم به عنوان خال گوشتی می‌شناسند، اصلا خال نیست. خال، نوعی تومور خوش‌خیم پوستی است که در یک جریان تکاملی از خال‌های مسطح تا خال‌های برجسته تغییر شکل پیدا می‌کند. منشأ آن هم سلول‌های تغییریافته رنگدانه‌ای پوست است که بر اثر ژنتیک در نقاطی خاص از بدن تجمع می‌یابد. در واقع تجمعی از سلول‌های رنگدانه‌ای باعث ظهور خال می‌شود.

خال‌ها انواع و اقسام دارند

دسته اول که خال‌های شایعی هستند، معمولا از زمان تولد وجود ندارند و به تدریج و با افزایش سن در دوران کودکی و گاهی تا ۲۵ سالگی ایجاد می‌شوند. این خال‌ها در ابتدا معمولا مسطح هستند و در هر ناحیه‌ای از پوست بدن ممکن است تظاهر پیدا کنند. آنها به تدریج اضافه و با افزایش سن برجسته یا همرنگ پوست می‌شوند. البته این روند تکاملی خال ممکن است در تمام خال‌ها طی نشود. نوع دیگری از خال‌ها، خال‌های مادرزادی هستند که هنگام تولد هم وجود دارند و ریسک ایجاد بدخیمی در آنها بالاست. البته این خطر متناسب با اندازه بزرگی آنهاست. هر چه یک خال بزرگ‌تر باشد، احتمال بدخیمی آن بیشتر است. نمای این خال‌ها مخملی و مودار و درمان آنها فقط جراحی است. البته در برخی موارد به قدری بزرگ هستند که امکان جراحی نیست. خال آبی و خال عروقی ویژگی‌های خاص خود و روش درمانی مخصوص به خود را دارند و در حال حاضر مورد بحث ما نیستند. بعضی‌ها خال برجسته را همان خال گوشتی می‌دانند ولی این‌طور نیست. خال‌های گوشتی در واقع اسکین‌تگ (skin tag) یا زواید گوشتی یا منگوله هستند که ماهیتشان سلول‌های رنگدانه‌ای نیست بلکه سلول‌های پوستی است و بیشتر در افراد مبتلا به دیابت یا دچار اختلالات تیروییدی یا اضافه وزن و نیز در دوران بارداری بروز می‌کنند. خال برجسته، از سلو‌ل‌های رنگدانه‌ای به وجود می‌آید و تفاوت آن با خال گوشتی در این است که اولا اسکین‌تگ‌ها تو خالی‌اند و دوما پایه ظریفی دارند که با آن به پوست چسبیده‌اند و به راحتی جدا می‌شوند اما امکان رشد مجدد آنها وجود دارد در حالی که خال برجسته را با جراحی باید برداشت. محل ایجاد خال، قابل پیش‌بینی نیست. ممکن است در نواحی مختلفی از صورت یا بدن یک فرد جوان که تا دو سال پیش خالی روی صورتش نداشته، خال ظاهر شود.

اسکین‌تگ‌ها هم همان‌طور که گفتم در پی بارداری یا اختلالات تیروییدی یا دیابت، بیشتر در نواحی گردن، زیر بغل، کشاله ران، چین‌ها و زیر سینه ظاهر می‌شوند. معمولا نیازی به برداشتن خال نیست مگر اینکه خود فرد تمایل داشته باشد. در این شرایط نیز لازم است به پزشک متخصص مراجعه و بعد از آزمایش‌ها و معاینه‌های لازم، خال برداشته شود. معمولا خال‌ها روند بدخیمی ندارند و به ندرت ممکن است بدخیم شوند اما ظهور رنگدانه‌های مختلف و چندرنگ شدن خال، نامنظم و بزرگ‌شدن آن نشانه بدخیمی خال است. اینکه کدام خال دچار بدخیمی خواهد شد قابل پیش‌بینی نیست. در بیشتر موارد سرطان سلول‌های رنگدانه‌ای (ملانوما) از پوست سالم ایجاد می‌شود.

بهترین روش برداشتن خال

بهترین روش برداشتن خال، جراحی است اما باید فرد را متوجه این موضوع کرد که ممکن است بعد از برداشتن خال، جوشگاه یا جای جراحی باقی بماند. روش دیگر، سوزاندن یا لیزر است که فقط برای برداشتن خال‌های مسطح می‌توان از آن استفاده کرد. در مورد روش‌های مختلف و ممکن برای برداشتن خال گوشتی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. بهترین روش برداشتن خال‌های گوشتی، سوزاندن آنهاست ولی به هر حال ریسک عود وجود دارد. اگر خال گوشتی یا اسکین‌تگ‌ها را برنداریم، هم هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند.

دکتر امیر هوشنگ احسانی

متخصص پوست و مو، عضو هیات علمی علوم پزشکی تهران