خطاهای اخلاقی در روزنامه‌نگاری

اعتبار مطبوعات به این‌ عوامل بستگی دارد: متعهد بودن به حقیقت، پیگیری ِ صحت خبر، رعایت عدالت، واقع‌بینی و تعهد به تفاوت و قایل شدن میان اخبار و تبلیغات. به‌دست آوردن این اهداف …

اعتبار مطبوعات به این‌ عوامل بستگی دارد: متعهد بودن به حقیقت، پیگیری ِ صحت خبر، رعایت عدالت، واقع‌بینی و تعهد به تفاوت و قایل شدن میان اخبار و تبلیغات. به‌دست آوردن این اهداف و احترام به ارزش‌های اخلاقی و حرفه‌ای نمی‌تواند تحمیلی باشد. این‌ها مسوولیت خاص روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها است. در جامعه‌ای آزاد، این افکار عمومی‌ است که نهایتا پاداش یا جزا می‌دهد.

در روزنامه‌نگاری خطاهای اخلاقی رخ می‌دهد. ممکن است بعضی خبرنگاران به ارایه اطلاعات ساختگی مبادرت کرده، یا برخی از سردبیران از منابع مختلف پول دریافت کرده‌ باشند یا اینکه ارگان‌های خبری، تبلیغات را به شکل اخبار منتشر کرده‌اند. هنگامی‌ که چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد، افکار عمومی‌ حق دارد که همه‌ آنچه را که در رسانه‌های خبری مشاهده می‌شود مورد سوال قرار دهد. آنگاه که روزنامه‌نگاران خلاف اصول اخلاقی رفتار می‌کنند، همه‌ روزنامه‌نگاران و همه‌ ارگان‌های خبری آسیب می‌بینند، چراکه چنین رفتاری، درستی و صحت تمام حرفه روزنامه‌نگاری را زیر سوال می‌برد.

هنگامی‌که اعتبار یک روزنامه آسیب می‌بیند طبیعتا توان بقای اقتصادی یک ارگان خبری هم لطمه می‌خورد.

کارکنان برخی دفاتر خبری، از افرادی که در رأس هستند تا رتبه‌های پایین‌تر دچار سردرگمی‌ می‌شوند. هرگاه که مساله یا مشکل غیرقابل حلی پیش ‌آید، مدیر ارشد تصمیم می‌گیرد که چه واکنشی باید صورت گیرد. امتیاز این شیوه سرعت عمل آن است، ولی شیوه‌ای است مستبدانه. این شیوه برای روزنامه‌نگاران، در جهت تصمیم‌گیری صحیح هنگامی‌ که مدیر ارشد در دسترس نیست و ‌آنها با مساله‌ای روبرو هستند، مفید واقع نمی‌شود. به همین دلیل بسیاری از اتاق‌های خبر فرآیندی برای تصمیم‌گیری اخلاقی برمی‌گزینند که حساب‌ شده‌تر است و به همه‌ روزنامه‌نگاران کمک می‌کند تا در شرایط متفاوت قادر به تصمیم‌گیری صحیح باشند.

عبور از مراحل مختلف برای تصمیم‌گیری‌های اخلاقی، روزنامه‌نگاران و ارگان‌های خبری را در موقعیتی قرار می‌دهد که بتوانند آشکارا اقدامات خود را توجیه کنند. با توضیح این‌ که چه کاری و چرا انجام شده روزنامه نگاران می‌توانند اعتماد مردم را بیشتر جلب کنند و اعتماد افکارعمومی‌ به آنها را موجه جلوه دهند.

اتاق‌های خبری که به تصمیم‌گیری‌های اخلاقی بها می‌دهند، مطمئنا این موضوعات را پیش از این که تنگنایی به وجود آید مورد بحث قرار می‌دهند. برخی اتاق‌های خبر جلسات متعددی برای بحث درباره‌ موقعیت‌هایی فرضی برگزار می‌کنند. روزنامه‌نگارانی که با ذهنی باز، شنیدن را تمرین می‌کنند و احساسات خود را در کنترل دارند و از انعطاف‌ناپذیری درباره‌ دیدگاه‌شان خودداری می‌کنند قادر خواهند بود که در هنگام رودررویی با موضوعی اخلاقی این مهارت‌ها را به کار گیرند.

ارگان‌های خبری اغلب با تضادی میان استانداردهای جامعه و قابل انتشار بودن اخبار روبرو هستند؛ حل چنین مشکلی نیازمند تصمیم‌گیری اخلاقی است. تصور کنید که یک مقام منتخب هنگام صحبت درباره‌ یکی از اعضای گروه مخالف، ناسزایی نژادی به کار برده است. بعضی روزنامه‌ها ممکن است دقیقا کلماتی که آن مقام به کار برده را به چاپ برسانند و بقیه ممکن است چند کلمه و به دنبال آن چند نکته از سخنان او را به کار برند بدون آن که کاملا از او نقل قول کنند. برخی دیگر از روزنامه‌ها ممکن است فقط گزارش ‌دهند که آن مقام هنگام صحبت، از کلماتی توهین‌آمیز استفاده کرده است.

سردبیران روزنامه‌ها بر اساس برداشت خود از تحمل خوانندگان‌شان، راه حل‌های گوناگون انتخاب خواهند کرد. اما گاهی آنها تصمیمی ‌را به اجرا در می‌آورند که می‌دانند سبب رنجش برخی خوانندگان‌شان خواهد شد. سردبیران هنگام انتخاب عکس‌ها و یا ویدیویی شوکه‌آور که ممکن است خوانندگان، آنها را ناخوشایند بیابند با همین مشکل روبرو هستند، اما احتمالا چنان انتخابی، بهترین راه برای بیان گزارشی مهم است.

به منظور کاهش گزند چنین انتخابی، اکنون بسیاری از مدیران خبری دلیل انتخاب خود را یا در خود مطلب و یا در یادداشت سردبیر که در حاشیه‌ گزارش چاپ می‌شود توضیح می‌دهند. روزنامه نگاران با توضیح تصمیمات خود به مردم، اصل راهنمای حرفه‌ خود یعنی مسوولیت‌پذیر بودن را در عمل به اجرا می‌گذارند.