زبان سوم

بعد از فراگیر شدن آموزش زبان انگلیسی, نوبت زبان های دیگر رسیده

یاد گرفتن زبان انگلیسی مدت‌هاست که بین همه رواج دارد. سالیان سال است که همه به ضرورت یاد گرفتن انگلیسی پی برده‌اند؛ طی سال‌های اخیر که بچه‌های کوچک هم آموزش داده می‌شوند تا مثل بلبل بتوانند انگلیسی صحبت کنند. حالا دو سه سالی است که اوضاع دچار تغییر و تحول شده. بیشتر آنهایی که در کودکی‌شان انگلیسی یاد گرفته‌اند جدیداً سراغ یادگیری زبان‌های دیگری هم رفته‌اند. فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، روسی و ایتالیایی جزء زبان‌های پرطرفدار شده‌اند. پدیده این هفته به سراغ این زبان‌ها می‌رود.

● انگلیسی‌زبان‌ها

شاید قطعی شدن ضرورت یاد گرفتن انگلیسی با قرار گرفتن این درس بین دروس مدارس اتفاق افتاد. بچه‌ها هم باید مثل بزرگ‌ترها بتوانند به انگلیسی حرف بزنند. همین طور که یادگیری این زبان رواج پیدا می‌کرد، انواع و اقسام موسسات با انواع و اقسام سیستم‌ها و کتاب‌های آموزشی هم آمدند تا مبادا کسی عقب بماند. یکی موسسه اینتر چینج کار کرد و دیگری اسپکتروم. قیمت‌ها هم متفاوت بود. بعضی از موسسات مدارک معتبری ارائه نمی‌دادند، اما می‌شد در آنها انگلیسی یاد گرفت و حتی در بین‌شان استاد خیلی خوب اما تازه‌کار هم پیدا می‌شد. اما بودند موسسات دیگری که هم مدرک معتبری ارائه می‌دادند، هم پول خوبی می‌گرفتند. همه چیز به هدف زبان‌آموز مربوط می‌شد.

● فرانسه‌زبان‌ها و سایر قضایا

خیلی‌ها ارادت خاصی نسبت به زبان فرانسوی دارند. از قدیم‌الایام هم دانستن فرانسوی جزء افتخارات بوده است. یکی از دلایل این ارادت خاص، سخت بودن یادگیری این زبان است. در گذشته کسانی که فرانسه می‌دانسته‌اند افراد تحصیلکرده، روشنفکر و بعضاً به اصطلاح آن موقع‌ها «فرنگ‌رفته» بوده‌اند. علم نوین آن زمان در اختیار کشورهای اروپایی بوده است. برای گرفتن الگو از تاریخ فرانسه، اتفاقی مثل انقلاب فرانسه، بهره‌گیری از ادبیات این کشور و علم نوین، آنهایی که نسبت به سایر اقشار جامعه در سطح بالاتری قرار داشتند سراغ یاد گرفتن زبان فرانسوی می‌رفتند.

دلیل دیگر برمی‌گردد به مساله‌ای که هنوز هم در بین قشری از جامعه ما رواج دارد. ایرانی‌ها بعضاً دوست داشته‌اند به نوعی خود را به فرهنگ خارج از کشور ربط بدهند. به اصطلاح امروزی‌اش کلاس گذاشتن به وسیله نشان دادن یا داشتن نمادها و نشانه‌هایی از کشورهای اروپایی. دانستن زبان فرانسه در آن روزها برای خودش پرستیژ و برو و بیایی داشته. اما این روزها دلیل یاد گرفتن این زبان با گذشته‌ها فرق کرده. البته نمی‌توان گفت دیگر کسی به خاطر داشتن پرستیژ به دنبال یادگیری این زبان نمی‌رود. اما دلایل دیگری هم وجود دارد.

اگر کمبود افرادی که می‌توانستند این زبان را آموزش بدهند و در دسترس نبودن‌شان به نوعی یادگیری این زبان را محدود کرده بود، این روزها وجود افراد متعدد مسلط به این زبان و موسسات معتبر با انواع امکانات آموزشی روز، به روز زبان‌آموزان بیشتری را به خودشان جذب می‌کنند. دلیل دیگری که افراد را به سمت یادگیری زبان فرانسوی می‌برد وجود تلفظ‌های زیبای این زبان است. خیلی‌ها شیفته این زبان شده‌اند و تنها دلیل یادگیری‌شان همین زیبایی است.

● نوستالژی سی سینیور

سی سینیور! جالب بود که بعضی از این جملات اسپانیولی در دوبله فیلم‌ها همین طور می‌ماندند. همین هم شد که آهنگین بودنش در ذهن خیلی‌ها ماند و این زبان یادآور فرهنگ شاد و موزیکال فیلم‌ها شد.

اسپانیولی جزء زبان‌هایی است که اکثر افراد می‌گویند می‌شود سریع آن را یاد گرفت. سرعت در یادگیری یکی از دلایل استقبال از این زبان است. دلیل دیگر به خاطر آهنگین بودنش است. این دو ویژگی یاد‌گیری این زبان را برای بسیاری از افراد به گزینه‌ای مناسب به عنوان زبان سوم تبدیل کرده است.

خوبی زبان‌هایی مثل فرانسوی و اسپانیایی این است که افرادی که زبان انگلیسی بلدند، می‌توانند با این زبان‌ها هم به خوبی ارتباط برقرار کنند و هم راحت‌تر از سایرین این زبان‌ها را یاد بگیرند. بسیاری از کلمات فرانسوی و اسپانیایی تنها از لحاظ تلفظ با زبان انگلیسی متفاوت هستند. مثل نام کتاب آموزش فرانسوی، که رفلس نوشته می‌شود و قفله خوانده می‌شود! بنابراین بیشتر تمرکز روی یادگیری گرامر معطوف می‌شود و شناخت تلفظ آوایی کلمات. کتاب‌های رفلس و «کیف کریم» برای آموزش زبان فرانسوی به کار می‌رود. معمولاً قیمت کلاس‌های آموزش فرانسوی برای ۱۴ جلسه چیزی حدود ۵۵ هزار تومان می‌شود. کتاب سئونا کتابی است که از روی آن اسپانیایی تدریس می‌شود. قیمت کلاس‌های این زبان از ۴۵ هزار تومان برای ۱۲ جلسه شروع می‌شود و با توجه به امکانات موسسات و تعداد جلسات و حرفه‌ای بودن اساتید رو به بالا می‌رود.

● کتاب‌های خودآموز: خودت بیاموز

کتاب‌ها وسی‌دی‌های انگلیسی به وفور در بازار کتاب پیدا می‌شوند. کافی است سری به خیابان انقلاب بزنید. از کنار اغلب مغازه‌ها که رد شوید جملات انگلیسی با ترجمه فارسی‌شان را خواهید شنید. هم‌زمان با تب یادگیری زبان سوم، انتشارات مختلف شروع کردند به چاپ کتاب‌هایی که بعضی‌هایشان مورد نیاز زبان‌آموزان است و بعضی‌هایشان هم برخلاف اسم‌شان به هیچ دردی نمی‌خورند. انواع و اقسام سی‌دی‌های خودآموز این زبان‌ها هم آمدند تا به تکمیل کتاب‌ها کمک کنند. کافی است وارد بعضی از سایت‌ها یا وبلاگ‌ها شوید تا انواع و اقسام تبلیغات این کتاب‌ها و سی‌دی‌ها را با تحویل رایگان در در منزل ببینید.

حتی حالا کار به جایی رسیده است که تبلیغات یادگیری این زبان را تضمین هم می‌کنند، آن هم در سه ماه! «در سه ماه مسلط به زبان انگلیسی شوید». یک آگهی جالب دیگر به یادگیری این زبان در خواب اشاره کرده بود! از جمله کتاب‌هایی که با استقبال روبه‌رو شدند کتاب‌های سفر هستند. در این کتاب‌ها اثری از آموزش دستور زبان نیست بلکه تمام جملاتی که برای سفر به کشور با زبان مورد نظر لازم است مثل جملات لازم حین خرید، موارد اورژانسی، حین گردش و پرسیدن آدرس و غیره به سه حالت نوشته شده‌اند؛ عبارت فارسی، عبارت زبان خارجی و تلفظ آن جمله به زبان فارسی. خیلی از افراد برای یادگیری سطحی از این کتاب‌ها استفاده کرده‌اند. در مجموع آنهایی که از این کتاب‌ها و سی‌دی‌های کمک‌آموزشی و خودآموز استفاده کرده‌اند می‌گویند پایه‌های هر زبانی به خصوص دستور آن زبان را باید دانست و بعد سراغ این کتاب‌ها رفت. این کتاب‌ها به کار آنهایی می‌آید که به دنبال راه انداختن فوری کارشان هستند.

● آلمانی‌زبان‌ها

می‌گویند زبان خشکی است، خشن است، دستور زبان بسیار سختی دارد، برای هر کلمه‌اش باید اول دانست مونث است یا مذکر. یاد گرفتن همه اینها کلی وقت می‌برد. بعضی‌ها می‌گویند تا زبان‌های آهنگین هستند چرا باید سراغ این زبان رفت؟

گذشته از علاقه شخصی، یاد گرفتن آلمانی کمی متفاوت با سایر زبان‌هاست. خیلی از زبان‌آموزان این زبان را به خاطر امکان ادامه تحصیل رایگان یاد می‌گیرند. بعضی‌ها هم در حال مهاجرت هستند و باید بتوانند با این زبان زندگی‌شان را راه بیندازند. اکثراً برای یادگیری زبان‌ها، کلاس‌های هر سفارتی در اولویت است، به خصوص برای افرادی که قصد مهاجرت دارند.

معمولاً هزینه کلاس‌های سفارت‌ها به نسبت موسسات گران‌تر است. اما در موسسات، برای یادگیری زبان آلمانی برای نمونه، کلاس‌های ترمیک به صورت هفته‌ای چهار ساعت هزینه‌ای حدود ۶۰ هزار تومان مورد نیاز است. دانشجو باشید و سراغ تخفیف دانشجویی بروید به نفع‌تان است!

● تکمیل دوره

کمتر کسی است که تمام دوره‌های زبانی را پشت سر بگذارد. معمولاً این گونه است که افراد سراغ یادگیری زبان مورد نظرشان می‌روند، پایه و اساس دستور زبانی را یاد می‌گیرند و بعد با توجه به هدف‌شان از یادگیری آن زبان تصمیم می‌گیرند که آیا سراغ گرفتن مدرک بروند یا نه. بعضی‌ها بعد از اینکه ساختار جملات را یاد می‌گیرند به جای صرف هزینه کلاس، سراغ کتاب‌های داستان، رمان، آهنگ‌های زبان مورد نظرشان، فیلم‌ها و کتاب‌های تمرین لغت می‌روند. نمی‌شود گفت کدام دسته موفق‌‌تر می‌شوند. همه چیز به پشتکار خود فرد ربط دارد.

● به دنیای متمایز من خوش آمدید

آدم‌های این دوره، از خیلی جهات شبیه همدیگر شده‌اند. تبلیغاتی که می‌بینند مثل هم است. محصولاتی که از روی آن تبلیغات خریداری می‌کنند هم خیلی وقت‌ها شبیه هم است. یک دفعه می‌بینیم پوشیدن فلان مدل لباس بین همه باب شده. پدیده نویی که یک روز در انحصار یک گروه یا حتی یک شخص بوده و باعث نشان دادن تمایزش از سایرین، حالا مال همه است. حین این همه شباهت، مسلماً تفاوت‌های شخصیتی و فرهنگی هم وجود دارند و هر آدمی ویژگی‌های متفاوت و حتی بی‌نظیری دارد. بعضی‌ها به دلایل مختلف دوست دارند این تمایز را نشان بدهند. اما مساله یادگیری زبان‌های دیگر کمی متفاوت است. دیگر تقریباً همه انگلیسی بلدند. اگر زمانی دانستنش خیلی عجیب بود، حالا ندانستنش عجیب شده. حالا انواع و اقسام کتاب‌های عروسکی و موزیکال و غیره ساخته شده‌اند تا حتی نوزادان و خردسالان هم با این زبان آشنا باشند.

در دوره و زمانه‌ای که خیلی چیزها شبیه هم شده، آدم‌ها به دنبال راه‌هایی هستند تا متمایز بودن طرز تفکرشان با بقیه را یک جورهایی نشان بدهند. خیلی‌ها با یاد گرفتن زبانی که عده کمتری به آن مسلط هستند، می‌توانند هویت متفاوت خودشان را از بقیه نشان بدهند و به عبارت دیگر یادگیری این زبان‌ها به آنها کمک می‌کند تا وجه ممیزه‌ای با جامعه‌ای داشته باشند که گاهی وقت‌ها آثار شباهتش با زندگی فردی‌شان خسته‌شان می‌کند.

از طرف دیگر می‌توان گفت ممکن است این نوع شباهت‌ها در گذشته نیز وجود داشته، اما رسانه‌هایی به معنای امروزی همگانی نبوده‌اند تا شباهت‌ها و حتی در مواردی تفاوت‌ها را تا این حد پررنگ کنند. خیلی‌ها از مثل بقیه بودن‌شان خبر نداشته‌اند و راضی‌تر بوده‌اند. نیاز به فرق داشتن با بقیه به افراد کمک می‌کند احساس مفیدتر بودن داشته باشند و در این میان یاد‌گیری زبان سوم یک متمایزکننده است.

تارا ذکائی